Γράφει η Ελεάνα Αλεξάνδρου, χορογράφος

Είμαστε στον Γενάρη του 2021. Γράφω για πολλοστή φορά για τις ελλείψεις που υπάρχουν 'που την πολιτιστική πολιτική (ποια;) τούτου του τόπου… Ευχαριστώ για την πρόσκληση. Τις τελευταίες 20 μέρες τα πρωινά περνώ τιμολόγια, τα απογεύματα ή έχω συναντήσεις ή βλέπω Netflix, τις νύχτες κυρίως γράφω… επιστολές, καλέσματα για φεστιβάλ, προσωπικά κείμενα, συμβόλαια… Κάποιες μέρες φκαίνω για πατίνια στη γειτονιά αλλά τωρά βρέσιει. Το 2020 ήταν η χρονιά της διεκδίκησης, της συλλογικότητας, της πάλης για επιβίωση. Εσυναχτήκαμε, εφωνάξαμε, εκάμαμε συναντήσεις. Ανοίξαν κεφάλαια, πλάνα, υποσχέσεις, ούλλα ανοιχτά. Τίποτε δεν έκλεισε. Θκυο δουλειές μου του 2020 ούτε τζείνες έκλεισαν. Το 2020 ακόμα πάει τζι' ας είμαστε στο 2021. Είμαι κουρασμένη. Είμαι λυπημένη.

Όταν πρωτοήρτα στην Κύπρο (2009) είχα, ως «νέο αίμα», θκυο με τρεις δουλειές τον χρόνο. Έζησα εννιά μήνες στο σπίτι της μάμμας μου τζαι μετά ενοικίαζα με €400 τον μήνα ένα σπιτούι στον Άη Νικόλα με τα «δέκα πόθκια» για να λιάζεται η Κλώντια τζι' η Μιαουλίνα. Εν έφκαινε το ενοίκιο τζαι τα σταθερά έξοδα διαφορετικά, οπότε τις Κυριακές δούλευκα με τη μάμμα μου στο γραφείο της, ανέλαβα μερικές ώρες διδασκαλίας τζαι επιπλέον δουλειές όπως το financial reporting για τα ευρωπαϊκά προγράμματα πολιτιστικών οργανισμών (μάθε τέχνη τζι άσ' την τζι' αν πεινάσεις πιάσ' την…). Είμαι χορεύτρια αλλά φορώ πολλά καπέλα, καταφέρνω κάμποσα. Μέχρι τζαι έπιπλα συντήρησα για εισόδημα. Αναγκάζομαι να τα κάμνω ούλλα επειδή εθκιάλεξα να δουλεύκω σε έναν κλάδο σε μια χώρα που εν περιθωριοποιημένος. Πολλά όμως τα περιθωριοποιημένα… Οποιοδήποτε πλάσμα δεν είναι άσπρο, χριστιανός τζαι στρέιτ, οποιοσδήποτε θέλει να ζει με συνείδηση του άλλου, του περιβάλλοντος, του αύριο. Είκοσι χρόνια που την αρχή του 21ού αιώνα, πραγματικά διερωτώμαι, τι σε τούτη τη χώρα έσιει πραγματική πρόοδο; Καταλήγω να αμφιβάλλω που συζητώ για τη σύγχρονη τέχνη του χορού ενώ η εξουσία του τόπου κάμνει με να κλαίω τζαι να τρώω μπισκότα καπάλι. Θλίψη. Από το 2010, σε μια ημερίδα, διοργάνωση της Νέας Κίνησης, για προοπτικές ανάπτυξης του χορού στην Κύπρο, θυμούμαι μια συζήτηση για πιθανή δημιουργία κρατικής ομάδας χορού με ετήσια συμβόλαια για χορευτές, καλεσμένους χορογράφους, δημιουργία μιας νέας κουλτούρας στο νησί, να υπάρχει η πιθανότητα μιας άγκυρας για τον επαγγελματία χορευτή. Εν υπάρχει κρατική ούτε δημοτική χορευτική ομάδα, εν υπάρχουν μουσεία χορού ή οργανισμοί που να εγκαθιδρύουν την τέχνη του χορού στον τόπο. Υπάρχουν μόνο πολιτιστικοί φορείς, ομάδες, φυσικά πρόσωπα που αιτούνται για χορηγίες στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες (ΠΥ) ανά δραστηριότητα τζαι τόση δουλειά παράγουν.

Οι οργανισμοί

Το 2017 ανέλαβα καθήκοντα προέδρου στο συμβούλιο της Νέας Κίνησης Ομάδων Χορού, Χορευτών και Χορογράφων Κύπρου, ο φορέας που εκπροσωπεί την κοινότητα του χορού, στηρίζοντας και διεκδικώντας καλύτερες προοπτικές δημιουργίας, συνθήκες εργασίας και καλλιτεχνικής ανάπτυξης. Η Νέα Κίνηση ιδρύθηκε το 2004, η Στέγη Χορού Λεμεσού το 2007 και τέλος η Στέγη Χορού Λευκωσίας (2013). Είναι οργανισμοί που προωθούν και στηρίζουν χορογράφους, χορευτές αλλά και πολλούς φορείς που δραστηριοποιούνται καλλιτεχνικά με πείρα πολλών χρόνων. Προσφέρουν ευκαιρίες εργασίας/έρευνας, δικτύωσης με ευρωπαϊκά προγράμματα και διεθνείς οργανισμούς συμβάλλοντας έντονα στην ανάπτυξη της καλλιτεχνικής κοινότητας της Κύπρου. Ακριβώς λόγω της λειτουργίας τους διαχωρίζονται από τους υπόλοιπους φορείς οι οποίοι παράγουν καλλιτεχνικό έργο, δικό τους. Οικονομικά, παρά τη διαφορά λειτουργίας, οι τρεις φορείς επιχορηγούνται με τον τρόπο που επιχορηγείται κάθε άλλος οργανισμός που παράγει καλλιτεχνικό έργο, από τα ίδια προγράμματα, με τα ίδια ποσά, με τους ίδιους όρους.

* Έγινε μια έντονη διεκδίκηση ούτως ώστε οι δύο στέγες και η Νέα Κίνηση να διαχωριστούν από τα προγράμματα επιχορήγησης, να μπορούν να εξασφαλίζουν χορηγίες απευθείας από τις ΠΥ χωρίς τον ανταγωνισμό με τις υπόλοιπες ομάδες και να λειτουργήσουν ως οργανισμοί καλλιτεχνικής ανάπτυξης της κοινότητας. Έτσι, θα δοθεί η ευκαιρία για δημιουργία δομών που θα αφορούν την εξέλιξη της παραστατικής τέχνης του χορού. Πιστεύω πως σύντομα αυτό θα τεθεί σε εφαρμογή.

Προγράμματα Επιχορήγησης

Στο Πρόγραμμα Πολιτισμός, ένας χορογράφος με δέκα χρόνια δραστηριότητας βρίσκεται στην ίδια θέση με έναν νέο χορογράφο, διεκδικεί τα ίδια ποσά και όρους εργασίας. Στο Πρόγραμμα Τερψιχόρη, ισχύει το ίδιο και πλέον αιτούνται χορογράφοι με μέχρι και 25 χρόνια δραστηριότητας. Η εμπειρία, η συνεχής εργασία δεν αναγνωρίζονται. Οι οικονομικοί πόροι για αναβάθμιση ή δημιουργία νέων προγραμμάτων δεν επενδύονται. Το Καλοκαιρινό Φεστιβάλ Χορού ενώ ξεκίνησε πριν 17 χρόνια με προϋπολογισμό 45.000-50.000 λίρες, μετά την κρίση (2012-13) έπεσε δραματικά και παραμένει από τότε στις €22.000-€25.000. Με αυτά τα λεφτά εργάζονται μέχρι και 30 χορευτές, χορογράφοι, άλλοι καλλιτεχνικοί και τεχνικοί συντελεστές (οικογενειάρχες), και καλύπτονται έξοδα παραγωγής/προώθησης/τεχνικής στήριξης. Λίγα μαθηματικά και αντιλαμβάνεστε τα ποσά των αμοιβών για 5-8 εβδομάδες εργασίας. Αυτά τα προγράμματα, όπως και το πιο πρόσφατο Showcase Χορογραφίας, χρειάζονται τρομερή δουλειά για να γίνουν παραγωγικά και να αποτελούν όντως ευκαιρία δημιουργίας ή εξαγωγής έργου. Λείπουν οι εξειδικευμένες γνώσεις και πείρα, κάτι που περιορίζει κι άλλο τις πιθανότητες ανάπτυξης. Οι μη ολοκληρωμένες πολιτικές καθυστερούν την πρόοδο μιας κοινότητας εξελίξιμης, παρά τις καλές προθέσεις των ατόμων που εργάζονται στις ΠΥ. Επιπλέον, οι πιθανότητες εργασίας όλο και μειώνονται αφού η κοινότητα του χορού όλο και μεγαλώνει. Η προσπάθεια εκ μέρους της Νέας Κίνησης ή η οποιαδήποτε άλλη ατομική και αφιλοκερδή πρωτοβουλία για την εξασφάλιση της καλλιτεχνικής εξέλιξης σε αντίξοες συνθήκες, μετατρέπουν την ικανότητα προσαρμογής σε αγώνα επιβίωσης. Μια κατάσταση που φέρνει κόπωση, μοναξιά και απογοήτευση μπροστά στην αδιαφορία της κυβέρνησης να επενδύσει ή να προσφέρει ακόμη και στα πιο βασικά, στα αυτονόητα (βλ. χρονικό για τη δημιουργία καθεστώτος του καλλιτέχνη).

*Το Καλοκαιρινό Φεστιβάλ Χορού αποτελεί εξαίρεση αφού εξαρχής είναι θεσμός του Υπουργείου και διοργανώνεται από τη Νέα Κίνηση ετησίως χωρίς αιτήσεις.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Παύλου Βρυωνίδη από το έργο 10' (2017) | Ελεάνα Αλεξάνδρου | Πλατφόρμα Σύγχρονου Χορού Κύπρου (τώρα Πλαφόρμα Χορογραφίας) | Εικονιζόμενος: Φώτης Νικολάου