Η Helen Kirwan παρουσιάζει τη νέα βίντεο-εγκατάσταση σε τρεις οθόνες Grief-Work στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο της Βενετίας, παράλληλα με την 59η Μπιενάλε της Βενετίας 2022.

Η Helen Kirwan αποκαλύπτει το νέο της βίντεο 360° σε τρεις οθόνες με τίτλο «Grief-Work» (2022) στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο της Βενετίας, στο πλαίσιο της έκθεσης «Personal Structures», την οποία επιμελείται το Global Art Affairs Foundation παράλληλα με την 59η Μπιενάλε 2022.

Οι ήσυχες, στοχαστικές περφόρμανς της Kirwan και οι πολυκάναλες βίντεο-εγκαταστάσεις της χαρακτηρίζονται από την εξερεύνηση των εννοιών της μνήμης, της απώλειας και του χρόνου· αποβλέπουν, επίσης, στην ποιητική και μεταφορική κατασκευή της μνήμης. Το έργο Grief-Work αποτελεί συνέχεια του στοχασμού της επί των προαναφερθέντων ζητημάτων, ωστόσο αυτή τη φορά έχει αντλήσει έμπνευση συγκεκριμένα από τις θρηνητικές παραδόσεις της αρχαίας Ελλάδας και της Μέσης Ανατολής. Επίσης, ενώ συνήθως τα βίντεό της αποτελούν σόλο περφόρμανς της ιδίας, στην προκειμένη έχει συμπεριλάβει πρόσθετα και ποικιλόμορφα ζωντανά στοιχεία όπως εννέα ηθοποιούς, χορωδία, ακόμα κι ένα ζώο, ένα κυπριακό γαϊδούρι.



Η εγκατάσταση της Kirwan θα καταλάβει μια μεγάλη αίθουσα στο ισόγειο του Palazzo Bembo, ενός αποκατεστημένου παλατιού του 14ου αιώνα που βρίσκεται στο Μεγάλο Κανάλι. Με την είσοδό τους στην αίθουσα, οι επισκέπτες θα εμβυθίζονται στις μεγάλες οθόνες του βίντεο μέσω ενός ηχοτοπίου το οποίο συνέθεσε ο Tom Lane. H ενετοβυζαντινή αρχιτεκτονική του κτιρίου, με επιρροές από τη μουσουλμανική Ισπανία και το γoτθικό ρυθμό της ηπειρωτικής Ιταλίας, απηχεί τη συμβολή στοιχείων η οποία χαρακτηρίζει το έργο της Kirwan.

To Grief-Work παρουσιάζει την καλλιτέχνιδα ως έναν χαρακτήρα ευρισκόμενο σε ένα μεταφορικό ταξίδι, κατά τη διάρκεια του οποίου έρχεται σε επαφή με την επιτέλεση τελετουργιών από άλλους, εμπνευσμένων από τις νεκρώσιμες σκηνές που απαντώνται σε λευκές ληκύθους. Δημοφιλή κτερίσματα στην Αθήνα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., είναι γνωστές για την εκλεπτυσμένη ζωγραφική τους, η οποία απεικονίζει τελετές όπως η προσφορά κτερισμάτων, οι χοές και η διακόσμηση των τάφων, σε συνδυασμό με τη συναισθηματική έκφραση της θλίψης και των πενθούντων καθώς φροντίζουν τον θανόντα και τη μνήμη του.

Η Kirwan αντλεί επίσης έμπνευση από τη δική της εμπειρία πένθους για το χαμό ενός αγαπημένου προσώπου· το φαινομενικά ατελείωτο ταξίδι στο έργο της μοιάζει με κάποιου είδους αναζήτηση και λειτουργεί ως μεταφορά για τη διαδικασία του προσανατολισμού και της χαρτογράφησης, ενώ επιχειρείται ένας διάπλους του άγριου τοπίου της απώλειας. Το περπάτημα αποτελεί ακόμη μια μορφή χάραξης του χρόνου και ταξιδιού μέσα σ’ αυτόν. Το Grief-Work εξερευνά την προσωρινότητα και τις αντιλήψεις μας περί χρόνου καθώς η Kirwan διασχίζει τοπία τα οποία απηχούν μυθολογικές αφηγήσεις επικών ταξιδιών, αποσπάσματα των οποίων παρουσιάζονται μέσα από το μοντάζ της ταινίας.

Ο χαρακτήρας ταλαντεύεται ανάμεσα σε πολλαπλές υπάρξεις και εμπειρίες, παραπαίοντας φαινομενικά στα άκρα δύο σφαιρών, ωσάν να αναπαριστά την ίδιά της τη μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο. Παρόλο που φαίνεται να πραγματοποιεί ένα χρονολογικό ταξίδι – κι αυτή η ψευδαίσθηση της γραμμικότητας ενισχύεται από τα μέσα που βασίζονται στο χρόνο – οι ταυτόχρονες συναντήσεις της είναι απεριόριστες, χωρίς τέλος, απελευθερωμένες από το χρόνο και το χώρο. Οι λήκυθοι απεικονίζουν επίσης τη μεταβαλλόμενη αντίληψη των Ελλήνων ως προς τις δυαδική έννοια του χρόνου: ο χρόνος είναι δομημένος, μετρήσιμος και ρέει ομοιόμορφα, ενώ ο καιρός αποτελεί την ποιοτική αντιστοιχία του, εκφράζοντας όχι απλώς οποιοδήποτε σημείο του χρόνου, αλλά την εφήμερη στιγμή του τώρα. Ο χαρακτήρας ενσαρκώνει την εμπειρική και απτή φύση του καιρού μέσα από το ανθρώπινο βίωμα και την υποκειμενικότητα.

Οι υπαίθριες σκηνές, οι οποίες κινηματογραφήθηκαν στους πρόποδες μιας απόμακρης τοποθεσίας στο νησί της Κύπρου, διανθισμένες με υλικό το οποίο κινηματογραφήθηκε σε στούντιο, συνθέτουν μια θρυμματισμένη αλλά αλληλοσυνδεόμενη επαναλαμβανόμενη δομή. Οι επαναλαμβανόμενες παραλλαγές του Grief-Work και η αίσθηση της ατέρμονης κίνησης απηχούνται στον ψαλμό τον οποίο ψέλνει η Βυζαντινή Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού «Ρωμανός ο Μελωδός», υπό τη διεύθυνση του χοράρχη π. Νικολάου Λυμπουρίδη. Η ψαλμωδία αντανακλά πολλές θρηνητικές παραδόσεις ανά τον κόσμο και η διαρκής ρυθμική ροή της έχει ενσωματωθεί με μαεστρία στο συνολικό ηχοτοπίο του συνθέτη Tom Lane – ο οποίος έχει τη βάση του στο Δουβλίνο – ώστε να προβάλλεται η πολυπλοκότητα και η αίσθηση της ποιητικής βαρύτητας του Grief-Work.



Το Grief-Work στηρίζεται στην έρευνα της Kirwan σε σχέση με τη ριζοσπαστική αντίληψη του θραύσματος από το φιλόσοφο Φρήντριχ Σλέγκελ ως μιας δυναμικής πρακτικής η οποία αποσκοπεί στον θρυμματισμό για χάρη του ίδιου του θρυμματισμού. Εγγενές στοιχείο των επαναλήψεων της Kirwan αποτελεί η ουσιώδης ατέλεια, η οποία συνιστά το ίδιο το μέσο για την πραγμάτωση. Το έργο της βασίζεται επίσης στην εγελιανή έννοια της μνήμης ως επανάληψης η οποία διαρκώς ανακαλύπτει εκ νέου τον εαυτό της ως ένα κύκλο που επαναδημιουργείται και αναπαρίσταται μονίμως.

To Grief-Work απηχεί προγενέστερες περφόρμανς της Kirwan, ιδιαιτέρως τις κινηματογραφικές εγκαταστάσεις της στην τριλογία Memory Theatre: Fragment and Trace (2015), Memory Theatre (2017) και perpetuum mobile (2019) και ζωντανές περφόρμανς σε παραλίες στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Κύπρο.

Η καλλιτέχνις θα παρουσιάσει επίσης μια σειρά από ζωντανές περόφμανς στη Βενετία κατά τη διάρκεια της Μπιενάλε, λεπτομέρειες των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα.