Ο θεσμός «Μεγάλα Μπαλέτα» του Δήμου Λεμεσού επανέρχεται με δύο παραστάσεις μετά από αποχή ενός χρόνου λόγω πανδημίας. «Η Λίμνη των Κύκνων» παρουσιάζεται από το διάσημο Ρωσικό Μπαλέτο Αγίας Πετρούπολης και η παράσταση «Αgainst the dying of light» του Φώτη Νικολάου. Το έργο αφιερώνεται στη γυναίκα. Στη μητέρα. Στην ερωμένη. Αυτή που θρηνεί τον χαμό. Στη γυναίκα στην ιστορία. Στη γυναίκα στον πόλεμο. Στη γυναίκα ως κοινωνικό και πολιτικό πρόσωπο. Ο χορογράφος μίλησε στο «Π» για την ιδέα πίσω από την παράσταση.

Πώς προέκυψε η συνεργασία με το Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο; Γιατί διάλεξες τη γυναίκα ως το θέμα του έργου;

Η πρόταση για την παρουσίαση χορογραφίας μου στα πλαίσια του θεσμού Μεγάλα Μπαλέτα ήρθε από τον Μάριο Παπαδόπουλο, ο οποίος και υπέβαλε τη πρόταση στο ανοιχτό κάλεσμα που έκανε ο Δήμος Λεμεσού. Ξεκινώντας μία πρώτη έρευνα προσπαθώντας να καταλάβω τι είναι αυτό που με «τρώει» αυτή την περίοδο, τι είναι αυτό που μπορεί να με πνίγει και που θα ήθελα να του δώσω φωνή και να το κάνω έργο. Γνωρίζοντας ότι η ομάδα η οποία θα χορογραφήσω απαρτίζεται από γυναίκες και φορτισμένος από την τρέχουσα ανυπόφορη πραγματικότητα σε σχέση με τις γυναίκες, η απόφασή μου ήταν αδιαμφισβήτητη. Ως χορογράφος και ως άντρας δεν γινόταν να μείνω αδιάφορος όταν βλέπω δίπλα μου ανθρώπους να κακοποιούνται, να στερούνται της ελευθερίας τους, να σπρώχνονται στην αφάνεια. 2021 και ακόμη παλεύουν για τα αυτονόητα. Είναι, πιστεύω, ευθύνη όλων μας, με την τέχνη που διαθέτει ο καθένας μας, να δώσει φωνή στους αδικημένους, στους αδύναμους, στις γυναίκες, και να φωνάξει μαζί τους.

Ποιες πτυχές της γυναίκας εξερευνά;

Αρχικά συγκεντρωθήκαμε ως βάση στη συνεχή πάλη που δίνει καθημερινά για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών της. Μέσα σε αυτό το τοπίο εξερευνήσαμε τα θέματα της κακοποίησης, την απώλεια ενός αγαπημένου και το πένθος, τη θέση της σε άλλους πολιτισμούς, της γυναίκας που αγωνίζεται, αυτής που διεκδικεί, αλλά και αυτής που φοβάται να αφεθεί και να εμπιστευτεί.    

Πώς προσεγγίζεις το θέμα χορογραφικά;

Η κινησιολογική γραμμή το έργου είναι αρκετά πολύπλευρη. Μέσα από τη δική μου προσωπική γλώσσα ανέπτυξα έναν διάλογο με την κινησιολογία των χορευτών, προσπαθώντας έτσι να δημιουργήσω μία γέφυρα, ένα κινητικό υλικό καινούργιο και για μένα, αλλά και για τους ερμηνευτές.  Η απόφαση να καταπιαστούμε με τη συγκεκριμένη θεματική, η οποία κρύβει πολύ θυμό, παράπονο, αγανάκτηση και πάθος, οδήγησε και τα σώματα σε μία χορογραφία δυναμική, με έντονα ξεσπάσματα, αλλά και επικίνδυνης ησυχίας, ενώ άλλες φορές γίνεται καταιγιστική και βίαιη.  Είναι πραγματικά πολύ γοητευτικό να βλέπεις έντεκα γυναίκες να ορμάνε στη σκηνή και να σαρώνουν τα πάντα και μετά να βυθίζονται στην απόλυτη ηρεμία και τρυφερότητα. Συγχρόνως, ερευνήσαμε και το πεδίο του λόγου που θεωρώ αναγκαίο όταν κάποια ερωτήματα ή κάποιες επιθυμίες ή αποφάσεις πρέπει να ειπωθούν κατευθείαν στο κοινό. Θραύσματα λόγου έρχονται και εναλλάσσονται με τη χορογραφία για να συμπληρώσουν και να ενισχύσουν τη δραματουργική γραμμή και εξέλιξη του έργου.

Θα εντάξεις στοιχεία από προηγούμενα έργα σου;

Πάρα πολλά στοιχεία σε θέματα δομής, αλλά και κινησιολογίας, επιστρέφουν σε αυτό το έργο.  Είναι σαν να επισκέπτομαι ξανά κάποιες χορογραφικές μου εμμονές σε ένα καινούργιο πλαίσιο και με νέα σώματα. Για παράδειγμα, έφερα στο έργο ένα ομαδικό κομμάτι, τρομερά έντονο, το οποίο αρχικά χορογραφήθηκε για άντρες χορευτές. Ξαφνικά, η ίδια χορογραφία γίνεται κάτι άλλο όταν εκφράζεται μέσα από ένα γυναικείο σώμα και είναι πολύ εντυπωσιακή η αλλαγή της δυναμικής και της ορμής ενός λυρικού σώματος μέσα από μία κινησιολογική γλώσσα που συνήθως δεν υιοθετεί. Γενικά τα τελευταίο χρόνια παρατήρησα ότι πάρα πολλές θεματικές, αλλά και πολλά χορογραφικά μοτίβα, επανέρχονται στα έργα μου, επανεξετάζονται και διαμορφώνονται σε κάτι καινούργιο. Ίσως είναι αυτό που λένε πολλοί ότι τελικά ένα έργο φτιάχνουμε όλη μας τη ζωή ξανά και ξανά!

Πώς διάλεξες τον συγκεκριμένο τίτλο;

Ο συγκεκριμένος τίτλος είναι ένας στίχος από το ποίημα του Dylan Thomas με τίτλο Rage, ο οποίος μετά τον χαμό του πατέρα του έγραψε το συγκεκριμένο έργο για την οργή αυτών που μένουν πίσω όταν φεύγουν από το «φως», τη ζωή δηλαδή, αγαπημένοι άνθρωποι. Εγώ ήθελα να το χρησιμοποιήσω ως μία φράση αντίστασης ενάντια σε αυτούς που θέλουν να κλέψουν το φως, και να βάλουν στο σκοτάδι τους αδύναμους, τους διαφορετικούς, τις γυναίκες. Αυτές οι αποτρόπαιες πράξεις στοχεύουν πάντα στην άσκηση εξουσίας, στην υποδούλωση και τον αφανισμό των άλλων. Αλλά ποτέ κανείς δεν χάνεται. Ο καθένας είναι αυτόφωτος, κουβαλάει τη δική φλόγα, το δικό του φως, που ακόμη και στα μεγαλύτερα σκοτάδια μένει πάντα άσβεστη.  Τρεμοπαίζει πάντα, εκεί στο σκοτάδι και στη σωστή στιγμή γίνεται ξανά εκτυφλωτικό, άπλετο φως.

Πώς είναι να δουλεύεις με σχεδόν εξ ολοκλήρου γυναίκες χορεύτριες;

Η αναλογία των γυναικών στον χορό υπήρξε πάντα μεγαλύτερη, άρα τις περισσότερες φορές δουλεύουμε σε έργα με περισσότερες χορεύτριες. Παρ' όλα αυτά, εγώ προσωπικά σαν χορογράφος στόχευα πάντα να έχω το ίδιο αριθμό αντρών και γυναικών γιατί με ενδιαφέρει αυτή η σχέση στη σκηνή, δημιουργεί έντονες συναισθηματικά καταστάσεις, ανεβάζει τη θερμοκρασία, χτίζει εντάσεις, αντιθέσεις και συγκρούσεις και επιτρέπει να διερευνήσεις τοπία ευάλωτα και ευαίσθητα. Σε αυτή την περίπτωση, όπου η ομάδα είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου γυναίκες, το μόνο που έλαβα υπ' όψιν ήταν η θεματική. Από εκεί και πέρα τίποτα δεν άλλαξε, ούτε καθόρισε τον τρόπο δουλειάς ή τις προθέσεις μου ως προς την κινησιολογική προσέγγιση.  Ενώ η διαφορετικότητα στην αύρα και τη δυναμική του άντρα και της γυναίκας είναι αισθητή και καθορίζει τη ροή και την εξέλιξη μίας πρόβας, για εμένα παραμένουν πρωταρχικά χορευτές, άσχετα με το φύλο τους, έχω τις ίδιες απαιτήσεις και με εμπνέουν με τον ίδιο τρόπο. Με την εμπειρία μου όμως από το τελευταίο μου έργο, όπου δούλεψα εξ ολοκλήρου με άντρες χορευτές, μπορώ να εντοπίσω μία βασική διαφορά. Οι πρόβες με γυναίκες χορεύτριες είναι πιο … θορυβώδεις!!!

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη διαδικασία προετοιμασίας του έργου;

Αρχικά το να μπορέσω να μεταφέρω την αίσθηση του έργου και γενικότερα της ατμόσφαιρας και της ποιότητας των σωμάτων που αναζητούσα να δημιουργήσουμε. Ο καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο να αντιλαμβάνεται τα πράγματα, έρχεται με άλλες τεχνικές και εργαλεία, εκφράζεται μέσα από άλλη αισθητική γραμμή και βασικότερα κουβαλάει τη δική του προσωπική ιστορία, η οποία με τη σειρά της φιλτράρει και ερμηνεύει τις πληροφορίες αντίστοιχα. Έτσι, πρέπει να βρεθεί η κοινή αφετηρία ώστε να βαδίσουμε και να δημιουργήσουμε μέσα σε έναν κοινό τόπο όπου υπάρχουν στενά όρια, αλλά συγχρόνως μεγάλη ελευθερία, για να μπορέσει ο καθένας να βρει χώρο να πει την ιστορία του.  

Η ονομασία του θεσμού «Τα Μεγάλα Μπαλέτα» παραπέμπουν σε μία πιο κλασική μορφή χορού, αν και πολλές φορές ο θεσμός φιλοξενεί παραστάσεις σύγχρονου χορού. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να φέρεις το κλασικό με το σύγχρονο μαζί; Θεωρείς ότι είναι ανάγκη να γίνεται;

Είναι αλήθεια ότι ο όρος Μπαλέτο μπορεί να είναι παραπλανητικός, αφού στην εποχή μας παραπέμπει στην έννοια του κλασικού μπαλέτου. Παρ'όλα αυτά, η ουσιαστική ερμηνεία του όρου αναφέρεται σε μία μορφή θεατρικής τέχνης που χρησιμοποιεί χορό, μουσική και σκηνικά για να επικοινωνήσει μία ιστορία, ένα θέμα ή μία ατμόσφαιρα. Άρα, θα μπορούσαμε ουσιαστικά να αναφερόμαστε σε όλες τις χορευτικές παραστάσεις ως βραδιές μπαλέτου!

Ο θεσμός φιλοξενεί συχνά παραστάσεις σύγχρονου χορού οι οποίες επικεντρώνονται στη δύναμή της κίνησης, παραστάσεις με υψηλές τεχνικές απαιτήσεις όσον αφορά τη χορευτική δεινότητα των ερμηνευτών και που με τη σειρά τους απευθύνονται σε ένα κοινό που αναζητεί έργα με έντονη κινησιολογία και τον χορό ως πρώτη ύλη. Η σχέση σύγχρονου και κλασικού χορού είναι αλληλένδετη. Σχεδόν όλοι οι χορευτές στη διάρκεια της εκπαίδευσής τους περνάνε και από τα δύο αυτά πεδία. Το ένα τρέφει το άλλο, ανεξάρτητα από τη γραμμή που τελικά θα ακολουθήσει ο εκάστοτε χορευτής. Παραστασιακά, όμως, δεν είναι εύκολα να συνυπάρξουν, εκτός και αν η θεματική του έργου το απαιτεί ή θέλει να σχολιάσει κάτι συγκεκριμένο. Η γλώσσα και η αισθητική είναι διαφορετική, και έτσι ο διάλογος είναι δύσκολος. Εάν δεν επικεντρωθείς σε μία φόρμα και περνάς από τη μία στην άλλη, το κοινό μπερδεύεται, δεν ξέρει πώς να το μεταφράσει και δημιουργεί μία αναστάτωση. Είναι σαν να διαβάζεις ένα βιβλίο και σε κάθε νέα παράγραφο να αλλάξει η γλώσσα ή το ύφος. Η συνύπαρξή τους είναι, πιστεύω, πολύ δύσκολη, εάν όχι ακατόρθωτη. Παραμένουν όμως δύο μορφές κίνησης, οι οποίες με τη σωστή δομή, σε σωστές αναλογίες και με γνώμονα πάντα την εποχή που ζούμε και το έργο που θέλουμε να δημιουργήσουμε, αλλά και τις ικανότητες των ερμηνευτών, να μπορέσουμε να πειραματιστούμε και να τολμήσουμε ένα κράμα ανάλογης υφής.

*Against the dying of the light. Στην παράσταση συμμετέχουν οι Μάγδα Αργυρίδου, Έλενα Γαβριήλ, Μαρία Γερασίμου, Νατάσα Δημητριάδου, Βίκυ Κάλλα, Εύα Μέσση, Δάφνη Μούγιαση, Φώτης Νικολάου, Χάμιλτον Μοντέιρο, Ελένη O’ Keefe, Κατερίνα Τυλλιρίδου, Ήβη Χατζηβασιλείου. Σκηνικά Έλενα Κοτασβίλη και Αλέξης Βαγιάνος. Κοστούμια Ρέα Ολυμπίου.Πιάνο Μανώλης Νεοφύτου. Στις 10 Νοεμβρίου 2021, στις 8.30μμ στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού. Εισιτήρια https://shop.tickethour.com.



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Στιγμιότυπο από την παράσταση "Τάματα "/ Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης