Έξι καλλιτέχνες, δύο εκ των οποίων Κύπριοι, πέρασαν πρώτα από τα στούντιο της Louvana Records, στη Λευκωσία, και στη συνέχεια ταξίδεψαν στην Πορτογαλία για να συναντηθούν στα στούντιο της Arda, για το δεύτερο και ίσως πιο καθοριστικό μέρος της διαδικασίας του Eurotoire. Να ολοκληρώσουν, δηλαδή, τα τραγούδια τους πριν επιστρέψουν ξανά στην Κύπρο για την παρουσίασή τους στο γνωστό σε όλους φεστιβάλ «Φέγγαρος». Στο πρώτο αυτό μέρος της συνέντευξής τους, το «Π» δίνει μία γεύση της φετινής διοργάνωσης του Eurotoire μέσα από τη διαδικασία συνεργασίας αλλά και τα μαθήματα που κέρδισαν οι συμμετέχοντες, που είναι ο Theo Michel, η Ezgi Akgürgen, η Sofia Marques [MEMA], η Indawa, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου και ο Miguel Sampaio [Anti-Medo].

Το «ταξίδι» της δημιουργίας έχει τελειώσει. Πώς θα περιγράφατε την εμπειρία; Είναι διαφορετική από αυτό που είχατε στο μυαλό σας όταν κάνατε την αίτηση;

Ezgi [E]: Από τη συγγραφή των τραγουδιών μέχρι τη φάση της ηχογράφησης, η όλη εμπειρία ήταν σίγουρα αξέχαστη. Πήραμε πολλά μαθήματα στην πορεία, τα οποία, επίσης, ενίσχυσαν τη σχέση της ομάδας, ωστόσο δεν μπορώ να πω ότι διέφεραν τόσο από αυτό που είχα στο μυαλό μου όταν έκανα αίτηση, αλλά σίγουρα ξεπέρασε τις προσδοκίες μου.

Inès [I] : Αυτή η εμπειρία ήταν γεμάτη συναισθήματα, καθώς δεν ήξερα πραγματικά τι επρόκειτο να συμβεί, πριν έρθω. Θα το περιέγραφα ως ένα συναισθηματικό και βαθύ καλλιτεχνικό ταξίδι και ταξίδι ανταλλαγής εμπειριών. Γνωρίσαμε ο ένας τον άλλον και την ίδια στιγμή, μαθαίναμε πώς να δημιουργούμε μαζί. Σίγουρα ήταν ένα μάθημα ζωής.

Miguel [M]: Υπάρχει μία προθεσμία, οπότε ναι, είναι έτοιμα τα τραγούδια. Βέβαια, εάν δεν υπήρχε, σίγουρα η δημιουργική διαδικασία θα μπορούσε να συνεχιστεί. Πάντως, η δημιουργική ελευθερία είναι αυτό που περιγράφει, σε μεγάλο βαθμό, την εμπειρία. Δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον δεκτικό μέσα από το οποίο μπορούσαμε να εκφράσουμε βαθιά οικεία συναισθήματα στα τραγούδια, συναναστρεφόμενοι παράλληλα, με καλλιτέχνες, και την ίδια ώρα είχαμε την ευκαιρία να βγούμε από τη ζώνη άνεσης [comfort zone] για όσους ένιωσαν, τουλάχιστον, αυτό το κάλεσμα.

Πέτρος [Π]: Αυτό το ταξίδι ήταν έντονο, γεμάτο έμπνευση και εκπλήξεις. Ξεκίνησα περιμένοντας να συνεργαστώ, αλλά το βάθος της δημιουργικής ανταλλαγής ξεπέρασε αυτό που είχα φανταστεί. Δεν αφορούσε μόνο τη δημιουργία μουσικής, αφορούσε τη διαδικασία αναπροσαρμογής σου, τη μάθηση και την εμπιστοσύνη που χρειάζεται να επιδείξεις στη διαδρομή. 

Sofia [MEMΑ, S]: Αυτή ήταν μία από τις εμπειρίες που, μέχρι στιγμής, με εμπλούτισαν περισσότερο από κάθε άλλη ως καλλιτέχνιδα. Δεν έχω συχνά την ευκαιρία να συνεργαστώ με άλλους ανθρώπους και αυτή ήταν μια ομάδα καλλιτεχνών με την οποία ένιωθα άνετα να είμαι ευάλωτη, να δημιουργώ ελεύθερα και να βγαίνω από τη ζώνη άνεσής μου. Η διαδικασία σύνθεσης τραγουδιών στην Κύπρο ήταν αρκετά έντονη, δεν το περίμενα καθόλου. Αλλά ήταν αυτό το καλό, που λέμε, είδος έντασης. Πρόσφατα, περάσαμε μαζί δύο εβδομάδες στο Πόρτο της Πορτογαλίας για να ηχογραφήσουμε όλα τα τραγούδια και ανυπομονώ να ακούσω το τελικό αποτέλεσμα. 

Theo [Τ]: Ήταν μια πραγματικά συναρπαστική εμπειρία. Ήταν καταπληκτικό να βλέπεις πώς το πλαίσιο, της ομάδας ή και του χρόνου, μπορεί να επηρεάσει τη δημιουργικότητα.

Πώς εξελίχθηκε αυτό το πλαίσιο συνεργασίας;

Ε: Χτίστηκε πάνω σε γερά θεμέλια: ανοιχτή επικοινωνία και διαφάνεια. Στοιχεία που απαιτούν, επίσης, ευαλωτότητα και ενσυναίσθηση μεταξύ μας. Πιστεύω πως αυτό το κλίμα δημιουργήθηκε εν μέρει από τον μουσικό μας καθοδηγητή, τον Λευτέρη Μουμτζή, αλλά θεωρώ, ακόμη, ότι εμείς, ως συμμετέχοντες, είχαμε επίγνωση πως χωρίς αυτές τις ποιότητες, το έργο που, εν τέλει, δημιουργήσαμε δεν θα ήταν τόσο αυθεντικό όσο τελικά αποδείχθηκε.

I: Νομίζω ότι εξελίχθηκε μέσα σε πολύ ασφαλείς συνθήκες, χάρη στη συνολική ενέργεια της ομάδας. Ένιωσα αγάπη και ενσυναίσθηση μέσα σε αυτό το σύνολο, και παρόλο που υπήρξαν στιγμές με δυσκολίες, είχαμε πάντα τον χώρο να εκφραστούμε και να καλωσορίσουμε τα συναισθήματα του/της μουσικού που αφορούσαν.

M: Υποθέτω ότι, επειδή υπάρχει μεγάλη ειλικρίνεια και ευαισθησία μεταξύ μας, αισθάνθηκα ότι πάντα καταφέρναμε να βρούμε μια ισορροπία, ακόμη και με τις διαφορές μας. Έτσι, το να είναι κανείς δεκτικός στις προτάσεις των άλλων, τον κάνει να κατανοεί τις δυνατότητες των διαφορετικών εισηγήσεων, να είναι ανοιχτόμυαλος, να αφήνει τους εγωισμούς, να αντιμετωπίζει τους εσωτερικούς δαίμονες και να αποδέχεται το αποτέλεσμα ως εμπειρία. Το να είσαι ανοιχτός είναι ισχυρή κατάσταση του νου.

Π: Αυτό που ξεκίνησε ως μια ιδέα μπορούσε να μεταμορφωθεί εντελώς μετά από μια συνάντηση-συνεδρία με κάποιον από τους συνδημιουργούς μου. Η διαδικασία «δούναι και λαβείν» ήταν μία πρόκληση για τη συνήθη σόλο προσέγγισή μου στη σύνθεση τραγουδιών, ωστόσο με ώθησε να σκεφτώ με νέους τρόπους.

S: Ήμασταν αρκετά τυχεροί που είχαμε τον παραγωγό Λευτέρη Μουμτζή μαζί μας καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Ο τρόπος με τον οποίο διηύθυνε, από την αρχή, τις συναντήσεις-συνεδρίες σύνθεσης τραγουδιών μας βοήθησε πραγματικά να ανοιχτούμε. Μετά από αυτό, το «σύνθημα» του γκρουπ έγινε πολύ γρήγορα η επικοινωνία, η ειλικρίνεια και ο σεβασμός. Αυτό μας επέτρεψε να κατανοήσουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, να δεχτούμε τις ανασφάλειες και τα δυνατά σημεία του άλλου και απλά να είμαστε ανοιχτοί σε όλα αυτά για να γράψουμε σπουδαία μουσική.

T: Η ομάδα ήταν υπέροχη, η σύνδεση που είχαμε αναπτυσσόταν γρήγορα. Και η παρουσία του Λευτέρη ήταν γλυκιά και γεμάτη έμπνευση.

Ποια ήταν η πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση στη συνεργατική διαδικασία σύνθεσης στίχων και μουσικής;

E: Μου άρεσε πολύ το ότι γράφαμε τραγούδια σε δύο ή και τρεις διαφορετικές γλώσσες. Κάναμε brainstorming όλοι μαζί και μετά μεταφράζαμε ο ένας στον άλλο αυτά που είχαμε γράψει, για να μπορέσουμε να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα και να φτιάξουμε μια ενιαία ιστορία στα τραγούδια. Το να είσαι ανοιχτός και ευάλωτος ήταν κάποιες φορές δύσκολο, ειδικά όταν έχεις συνηθίσει να γράφεις μόνος σου. Είναι σαν ο καθένας να γεννάει ένα μικρό πλάσμα και μετά να πρέπει να εμπιστευτεί τους άλλους να το υιοθετήσουν και να το φροντίσουν όσο καλά θα το φρόντιζε και ο ίδιος. Το να αφήσεις πίσω σου τον φόβο και την ανάγκη για έλεγχο είναι δύσκολο! 

I: Έχω συνηθίσει να συνθέτω μόνη μου, οπότε για μένα η πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση ήταν να αφήσω αρκετό χώρο για μια δημιουργικότητα -διαφορετική- από τη δική μου. Αυτό έφερε και κάποια απογοήτευση, φυσικά, γιατί δεν είμαι εξοικειωμένη με το να «μοιράζομαι» την έκφραση της δημιουργικότητάς μου. Παρ' όλα αυτά, νιώθω περήφανη για τον εαυτό μου γιατί πιστεύω ότι τα κατάφερα.

Μ: Το να διαχειρίζεσαι τις διαφορετικές προσεγγίσεις, να βρίσκεις κοινούς τόπους και να εξερευνάς πώς η αλληλεπίδραση μπορεί να λειτουργήσει ως ένα εξαιρετικά δημιουργικό εργαλείο, ήταν μια πρόκληση - αλλά και πολύ διεγερτικό για τη δημιουργία.

Π: Υπήρχαν στιγμές που ένας από τους συνδημιουργούς μου είχε μια ισχυρή συναισθηματική ή πολιτισμική σύνδεση με μια ιδέα με την οποία δεν ταυτιζόμουν αμέσως. Το να βρούμε έναν τρόπο να κάνουμε αυτές τις ιδέες να έχουν καθολική απήχηση ήταν πρόκληση και ανταμοιβή.

S: Το να είσαι ευάλωτος και υπομονετικός με τους διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας. Είμαστε μια πολύ διαφορετική ομάδα με διαφορετικά υπόβαθρα, διαφορετικούς τρόπους δουλειάς - και αυτό ήταν απαιτητικό στο να το διαχειριστούμε. Υπήρχαν φορές που κολλούσαμε. Θυμάμαι με τον Miguel, είχαμε μπλοκάρει εντελώς σε ένα τραγούδι και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα για μέρες. Το να μάθεις να κάνεις ένα βήμα πίσω και να αντιμετωπίζεις αυτό το μπλοκάρισμα ήταν δύσκολο αλλά όταν ξεπεράστηκε, όλα άρχισαν να κυλούν ξανά.

T: Να βρεις το σωστό μέρος και να επιμείνεις σε αυτό. Ήταν πλούσιο σε μάθηση.

Πώς η σύμπλευση των διαφορετικών μουσικών σας υπόβαθρων επαναπροσδιόρισε την προσέγγισή σας στη σύνθεση και στην παραγωγή;

E: Ερχόμενη σε αυτό το πρότζεκτ, ήμουν σίγουρα ανοιχτόμυαλη και έτοιμη να εξερευνήσω τα διαφορετικά μουσικά υπόβαθρα όλων μας και να δω τις ομοιότητες και τις διαφορές μας. Ωστόσο, νομίζω ότι ήμουν αρκετά διστακτική να εξερευνήσω τις άλλες πλευρές του εαυτού μου που δεν δείχνω συχνά στη σύνθεση τραγουδιών και στο τραγούδι μου. Να γράφω στίχους στη μητρική μου γλώσσα και να τραγουδώ μελωδίες με πιο «ethnic» χροιά. Αυτό λοιπόν που έχει αλλάξει προς το καλύτερο είναι ότι τώρα έχω την αυτοπεποίθηση να κάνω περισσότερα από αυτά.

Ι: Σίγουρα δεν ήμουν στη ζώνη άνεσής μου -ούτε από άποψη συνθηκών, ούτε από άποψη γλωσσών ή μουσικών στυλ- και γι' αυτό νιώθω ευγνωμοσύνη. Νομίζω πως αυτή η εμπειρία θα μου επιτρέψει να εξερευνήσω άλλους τρόπους σύνθεσης. Δεν θα μπορέσω ποτέ να ευχαριστήσω αρκετά τη Louvana Records, την Arda Records και τη Mediatone γι' αυτή την ευκαιρία. 

M: Ήταν περισσότερο εμπνευστικό παρά οτιδήποτε άλλο. Ένιωσα ότι είχα ανάγκη από αυτή την ανταλλαγή προοπτικών… έμαθα τόσα πολλά από τον κάθε συμμετέχοντα. Τρέφω μεγάλο θαυμασμό για όλους. Οι δεξιότητες, οι τεχνικές, οι διαδικασίες δημιουργίας ήταν τόσο διαφορετικές μεταξύ τους που υποθέτω ότι η εμπειρία ήταν εμπλουτιστική για τον καθένα μας. 

Π: Ήταν πραγματικά αποκαλυπτικό, μου άνοιξε τα μάτια, όσον αφορά τη συνεργασία με καλλιτέχνες που προσεγγίζουν τη μουσική από άλλη οπτική γωνία - είτε μέσω τεχνικών ή μουσικών υφών, είτε μέσω αυτοσχεδιασμού, είτε μέσω αφηρημένων μεθόδων σύνθεσης.

S: Αυτό ήταν μια τεράστια αλλαγή για μένα. Μετά την εβδομάδα σύνθεσης στην Κύπρο, ο τρόπος που γράφω μουσική άλλαξε δραστικά. Είμαι επίσης παραγωγός και τείνω να σκέφτομαι το τραγούδι και την ενορχήστρωση ως κάτι αλληλένδετο. Ωστόσο, οι διαφορετικές προσεγγίσεις του καθενός με έκαναν να επικεντρωθώ πολύ περισσότερο στη μελωδία, τους στίχους και τη φόρμα, προτού ασχοληθώ με οτιδήποτε άλλο. Ακούγεται τόσο απλό, αλλά αυτό είναι το τραγούδι στον πυρήνα του - και πριν παραμελούσα αυτό το θεμέλιο. Αυτή η νέα προσέγγιση με βοηθά να εκφράζω πολύ πιο αποτελεσματικά αυτό που θέλω να πω μέσα από το τραγούδι.

T: Πολύ καλά. Καταφέραμε να έχουμε μια ροή σε όλες τις ομάδες με τις οποίες συνεργάστηκα.

Φωτογραφία: Οι έξι μουσικοί που συμμετέχουν στο φετινό Eurotoire. Η φωτογραφία τραβήχτηκε έξω από τα στούντιο της Louvana Records, στη Λευκωσία.