Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τον κινηματογράφο ως τέχνη, και δη συλλογική, και να αποτιμήσουμε τα προϊόντα του ως τεχνουργήματα, πρέπει πρώτα να εντρυφήσουμε στα συγκεκριμένα στάδια παραγωγής και να αντιληφθούμε τον εξειδικευμένο καταμερισμό εργασίας μιας μεγάλης ομάδας ατόμων που συνθέτουν μια πολύμηνη ως και πολύχρονη, κοπιώδη δημιουργική διαδικασία.

Κατά βάση, το ταξίδι μιας ταινίας ξεκινά από το σενάριο. Η κάθε ταινία πρωτίστως αφηγείται μια ιστορία εμπνευσμένη και καταγεγραμμένη από τον σεναριογράφο, ο οποίος έχει αντίστοιχα διανύσει μια εξίσου μακρά διεργασία συγγραφής. Το σενάριο θα περάσει από πολλά στάδια επεξεργασίας, από το διάγραμμα (treatment) που περιέχει μια σύνοψη της δράσης, στο αναλυτικό σενάριο, μέχρι εντέλει στο ντεκουπαρισμένο σενάριο, την τελική δηλαδή του εκδοχή. Σ' αυτό το πολύ πρώιμο στάδιο, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγός καλούνται να καταλήξουν στο τι ταινία θέλουν ακριβώς να κάνουν. Ο σκηνοθέτης θα σχηματίσει σταδιακά την "εικόνα" ή το σκίτσο του γραμμένου κειμένου στο μυαλό του, ενώ ο παραγωγός, πέρα από το καλλιτεχνικό όραμα, θα πρέπει να εκτιμήσει την απήχηση του φιλμ στο κοινό, αλλά και να κοστολογήσει τις οικονομικές απαιτήσεις και τις προβλεπόμενες απολαβές του προτεινόμενου έργου. Στην πιο τεχνική της φόρμα, η διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας αποτελείται από τρεις φάσεις:

Την Προ-παραγωγή (Pre production), δηλαδή την προετοιμασία, κατά την οποία η ιδέα για την ταινία αρχίζει να τυγχάνει επεξεργασίας και να αποκτά μια κάποια οργανωτική μορφή στο χαρτί, αλλά και να συγκεντρώνεται το κεφάλαιο. To Γύρισµα (Production), τουτέστιν την αποτύπωση εικόνων και ήχων σε φιλμ, την παραγωγή δηλαδή πλάνων και την ηχογράφηση ή παραγωγή των συνοδευτικών τους ήχων.
Τη Μετά-παραγωγή (Post production), δηλαδή τη συναρμολόγηση και συνδυασμό εικόνων και ήχων στην τελική τους μορφή. Αυτή τη βδομάδα και την ερχόμενη, κάνουμε γκρο πλαν στην Προ-παραγωγή σε δύο μέρη, και ακολουθούν τις ερχόμενες εβδομάδες σε συνέχειες τα λοιπά στάδια. Μείνετε συντονισμένοι!

Η Προ-παραγωγή είναι βασικότατο στάδιο προεργασίας, που ενδέχεται να κρατήσει ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο ο σκηνοθέτης έχει τις πρώτες συζητήσεις-επαφές με τα λοιπά μέλη της ομάδας του, ενώ ο παραγωγός ολοκληρώνει το χρηµατοδοτικό πλάνο και προσπαθεί να εξασφαλίσει τη ροή χρημάτων σε όλα τα στάδια παραγωγής. Χωρίζεται σε δύο φάσεις, την Προ-Προεργασία και την Κυρίως Προεργασία.

Προ-Προεργασία

1. Εν πρώτοις, ο Α', ή ο Β' βοηθός σκηνοθέτη βγάζουν μια σειρά από λίστες:
-Σκηνών.
-Ρόλων.
-Κομπάρσων.
-Εσωτερικών Χώρων.
-Εξωτερικών Χώρων.
-Φροντιστηρίου (των αντικειμένων που αναφέρονται στο σενάριο).

Αυτές οι λίστες θα αποτελέσουν και το "ευαγγέλιο" των συντελεστών στην οργάνωση της παραγωγής. Με βάση αυτές, θα μπορέσει να απαντηθεί μια σειρά σημαντικών ερωτημάτων όπως, "πόσο καιρό θα κρατήσουν τα γυρίσματα;", "ποια προβλέπεται να είναι η διάρκεια της ταινίας;", "πώς θα επιτευχθούν οι καλύτερες και οικονομικότερες λύσεις;" Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, τη λίστα σκηνών, σκηνοθέτης, βοηθός σκηνοθέτης και διευθυντής παραγωγής θα υπολογίσουν τον χρόνο που απαιτείται για να γυριστεί κάθε σκηνή κι έτσι στη συνέχεια θα βγει ο συνολικός χρόνος γυρίσματος της ταινίας. Παράλληλα, θα χρονομετρηθεί κατά προσέγγιση κάθε σκηνή και θα μπορέσουν να γίνουν οι πρώτες εκτιμήσεις ως προς τη διάρκεια ολόκληρης της ταινίας, αλλά και ως προς τον ρυθμό της. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί, πως η συνεργασία σκηνοθέτη-διευθυντή παραγωγής είναι ουσιαστική και απαραίτητη σε όλα τα στάδια της ταινίας, έτσι ώστε καλλιτεχνική γραμμή και οικονομική διάσταση του φιλμ να βρίσκονται σε αρμονία. Το τελικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα άλλωστε στον κινηματογράφο βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση µε το διατιθέμενο κεφάλαιο.

2. Ακολούθως θα δοθεί το σενάριο στους άμεσους καλλιτεχνικούς συνεργάτες:

-Διευθυντή φωτογραφίας
-Σκηνογράφο
-Ενδυματολόγο
-Ηχολήπτη
-Μουσικό-συνθέτη
-Μοντέρ
-Μακιγιέρ
-Κομμωτή
-Ειδικό για τα Σπέσιαλ Εφέ (αν η ταινία το απαιτεί)

Έτσι θα ξεκινήσει μια σειρά από συνεννοήσεις κι αλληλεπιδράσεις. Ο σκηνοθέτης που έχει ήδη ένα σκίτσο της ταινίας κατά νου, καλείται να μεταφέρει το όραμά του επαρκώς και να εμπνεύσει τους συνεργάτες του έτσι ώστε μαζί τους να απογειώσει το όραμα. Θα συζητήσει, για παράδειγμα, τους χώρους γυρισμάτων με τον διευθυντή φωτογραφίας και τον σκηνογράφο, θα αναλύσει τον φωτισμό, θα εξηγήσει στον ηχολήπτη το ύφος του ήχου της ταινίας, θα κάνει λόγο με τον συνθέτη για μουσικές που τον εκφράζουν, θα μιλήσει με τον ενδυματολόγο για τους χαρακτήρες κ.λπ.

3. Κάπου εδώ ξεκινά το ρεπεράζ (ανίχνευση τοποθεσιών), η αναζήτηση δηλαδή χώρων κατάλληλων για τα γυρίσματα.

4. Ταυτόχρονα, αρχίζει και η επιλογή ηθοποιών για τους βασικούς ρόλους (casting). Ρόλος θεωρείται κάθε πρόσωπο που μιλά, έστω και αν έχει μια πολύ μικρή ατάκα. Σε μεγαλύτερες παραγωγές, αναλαμβάνει το κάστινγκ μιας ταινίας ένας εξειδικευμένος καστ νταϊρέκτορ. Αν όμως αυτό τον ρόλο έχουν οι βοηθοί σκηνοθέτες, θα αναζητήσουν πρόσωπα σε αρχεία και πρακτορεία ηθοποιών, και θα οργανώσουν οντισιόν. Σπάνια από την πρώτη κιόλας φορά ο σκηνοθέτης θα καταλήξει σε έναν ηθοποιό για κάποιον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τις πλείστες φορές, γίνονται επαναληπτικά ραντεβού.

5. Στο τέλος της Προ-προεργασίας καταρτίζεται κι ο αναλυτικός προϋπολογισμός από τον διευθυντή παραγωγής, βασισμένος στις πρώτες επιλογές και πρώτες αποφάσεις.

*Την ερχόμενη εβδομάδα: Κυρίως Προεργασία

Τα στάδια μιας ταινίας: Αυτή τη βδομάδα και την ερχόμενη, κάνουμε γκρο πλαν στην Προ-παραγωγή σε δύο μέρη, και ακολουθούν τις ερχόμενες εβδομάδες σε συνέχειες τα λοιπά στάδια. Μείνετε συντονισμένοι!