Μέλος από την Επιτροπή Καταλληλότητας των ταινιών στην Ελλάδα αποφασίζει να καλέσει την Αστυνομία, ώστε να σταματήσει την προβολή του «Joker», γιατί στην αίθουσα του σινεμά υπήρχαν ανήλικοι ενώ σύμφωνα με την επιτροπή θα έπρεπε να την παρακολουθούν μόνο άτομα άνω των 18 ετών. Το περιστατικό προκάλεσε την αντίδραση των πολιτών και χλευάστηκε αρκετά μέσα από τα social media, αναγκάζοντας ακόμη και τον υπουργό Δικαιοσύνης της Ελλάδας να «αδειάσει» την Αστυνομία, αναφέροντας πως θα πάει να δει την ταινία με τον 15χρονο γιο του.
Δεν μάθαμε ποτέ, δεν έγινε ποτέ το... ρεπορτάζ από τους συναδέλφους δημοσιογράφους στην Αθήνα, αν τελικά είδε την ταινία ο υπουργός, αν δηλαδή… παρανόμησε και αν συνειδητοποίησε πως, πέρα από τη βία που απορρέει από μια εισβολή αστυνομικών οργάνων σε μια κινηματογραφική αίθουσα (και δη για ένα τόσο παράλογο λόγο), η επιτροπή έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, να σταματήσει την προβολή μιας ταινίας.
Επιτροπή Κατάταξης Ταινιών: «Και στην Κύπρο δίνεται το δικαίωμα διακοπής μιας προβολής, είναι όμως μία ακραία περίπτωση και τη θεωρούμε λογοκρισία, γι’ αυτό και δεν θα φτάναμε ποτέ σε αυτήν την ενέργεια»
Λίγες μέρες πριν το περιστατικό στην Ελλάδα, μια συνάδελφος από το διαφημιστικό γραφείο ανέφερε σε δημοσιογράφο του «Πολίτη» πως είδε την ταινία «Joker» στη Λευκωσία παρέα με πάρα πολλούς ανήλικους, ενώ είχε κοιτάξει στην ιστοσελίδα της εταιρείας προβολής του σινεμά πως στην Κύπρο η ταινία είναι κατάλληλη μόνο για ενηλίκους. Και παρόλο που η νομοθεσία είναι και στην Κύπρο το ίδιο αυστηρή και επιτρέπει ακόμη και τη διακοπή της προβολής μιας ταινίας, φαίνεται πως δεν θα ζούσαμε ποτέ να συμβαίνει το ίδιο περιστατικό με την Αστυνομία, αφού το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών (ΓΤΠ), που είναι το αρμόδιο όργανο ελέγχου, είναι πιο ελαστικό σε σχέση με τα σινεμά και τις εταιρείες προβολής: δύσκολα υποβάλλει σε ελέγχους ή προβαίνει σε καταγγελίες με πρόστιμα στα σινεμά, λόγω της απαρχαιωμένης νομοθεσίας.
Θέμα νομοθεσίας
Για τους ανθρώπους του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, αλλά και τα ίδια τα μέλη της Επιτροπής Κατάταξης Ταινιών, η νομοθεσία είναι απαρχαιωμένη και χρειάζεται να γίνει πιο σύγχρονη και πιο αυστηρή.
Ο Αλέξης Δημητρίου, μέλος της Επιτροπής Κατάταξης, ανέφερε στο «Π» πως παρά το γεγονός πως όλη η διαδικασία γίνεται ακολουθώντας το γράμμα του νόμου, εντούτοις παρατηρούνται πολλές παρατυπίες. «Δεν υπάρχει», όπως λέει, «ξεκάθαρη και σαφής αναφορά για τις ταινίες, με αποτέλεσμα τα σινεμά να βρίσκουν πολλές φορές νομικές οδούς, ώστε να αποφεύγουν τις συστάσεις και τις παρατηρήσεις που γίνονται».
Στην Κύπρο, λειτουργεί η Επιτροπή Κατάταξης Ταινιών βάσει του νόμου και το αρμόδιο όργανο είναι το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, αυτή η επιτροπή αποτελείται από 30 άτομα, ανάμεσα στους οποίους είναι εκτός από λειτουργοί του ΓΤΠ, λειτουργός της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης, του Υπουργείου Παιδείας, των υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, δύο μέλη της Ένωσης Σκηνοθετών και Ηθοποιών, μέλη συνδέσμων γονέων, κριτικοί κινηματογράφου, παιδοψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι.
Η επιτροπή ψηφίζει κάθε φορά μία ταινία και κρίνει την καταλληλότητά της, η οποία είναι ανάμεσα στις κατηγορίες «Κατάλληλη», «Κατάλληλη για άτομα άνω των 12 ετών, 15 ετών και 18 ετών». Σε περίπτωση που υπάρξει παρανομία από πλευράς της εταιρείας προβολής, τότε το Γραφείο Τύπου στέλνει προειδοποιητική επιστολή. Αν συνεχίσει να παρανομεί, τότε επιβάλλεται πρόστιμο 1.500 λιρών (ναι, δεν άλλαξε η νομοθεσία!), ενώ αν ούτε με το πρόστιμο δεν συμμορφωθεί, τότε έχει το δικαίωμα το μέλος της επιτροπής να καλέσει την Αστυνομία και να διακόψει την προβολή της ταινίας. «Είναι μία ακραία περίπτωση και τη θεωρούμε λογοκρισία, γι’ αυτό και δεν θα φτάναμε ποτέ σε αυτήν την ενέργεια, αφού τα σινεμά στην Κύπρο συμμορφώνονται τις περισσότερες φορές όταν υπάρξει ή εντοπιστεί πιθανή παράβαση», αναφέρει ο Δημητρίου. Ωστόσο, στη νομοθεσία υπάρχει ευελιξία, στην οποία βρίσκουν πρόσχημα οι εταιρείες προβολής, ώστε να μην είναι απόλυτα δεσμευτική η καταλληλότητα των ταινιών. Φυσικά, για το θέμα της νομοθεσίας, μοιάζει να υπάρχει διαφορετική ερμηνεία. Από πλευράς του, το ΓΤΠ και η επιτροπή θεωρούν πως είναι σαφής η νομοθεσία και δεν υπάρχει γονική συναίνεση, ενώ εκπρόσωπος του K Cineplex ανέφερε πως θα μπορούσε κάποιος να δει την ταινία, αν δεν ανήκει στην κατηγορία, σε περίπτωση που συνοδεύεται από τον γονέα. Φυσικά, όπως μας εξηγήθηκε, δεν θα αφήσουν κάποιον 8χρονο να δει μία ταινία για άτομα μόνο για ενήλικες, αλλά μεταξύ των ηλικιών 12-17 θα μπορούσε κάποιος να δει μία ταινία, μόνο αν ο γονιός το επιτρέψει.
Δύσκολος έλεγχος
Για τις εταιρείες προβολής το βασικό πρόβλημα είναι ο έλεγχος, ο οποίος δεν είναι τόσο εύκολος πλέον, ειδικά μετά την πολιτική του GDPR (προσωπικά δεδομένα), την οποία, όπως μας εξήγησε η Παναγιώτα Κυριάκου, υπεύθυνη marketing στα K Cineplex, επικαλούνται πολλοί πολίτες, ώστε να μην παρουσιάσουν ταυτότητα. «Είναι δύσκολη η δουλειά στην είσοδο της ταινίας, γιατί υπήρχε περιστατικό όπου μία 21χρονη φαινόταν ανήλικη και όταν ζητήθηκε ο έλεγχος ταυτότητας απείλησε με αγωγές τον κινηματογράφο», μας εξηγεί η κ. Κυριάκου. Οι εταιρείες κινηματογραφικών προβολών λειτουργούν με βάση το εμπορικό τους κέρδος, ωστόσο ακόμη και όταν προσπαθούν να επιβάλουν τη νομοθεσία, τότε οι γονείς είναι αυτοί που αντιδρούν: «Υπάρχουν πάρα πολλοί γονείς που λένε πως θα δουν μία ταινία με στόχο να διδαχθεί το παιδί τους, δηλαδή θα λειτουργήσει αποτρεπτικά προς αυτά με τη θέασή της», μας λέει η κ. Κυριάκου, η οποία σημειώνει πως γονείς αντέδρασαν έντονα σε μία περίπτωση, θεωρώντας πως το παιδί τους προστατεύεται από τους ίδιους και δεν χρειάζεται κάποια νομοθεσία να τους επιβάλει και να τους εξηγήσει τι να κάνουν.
Δύσκολη η επιβολή
Με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών να έχει μία νομοθεσία απαρχαιωμένη και τις εταιρείες προβολής ταινιών να σκέφτονται περισσότερο το κέρδος παρά την προστασία των ανηλίκων (δίνονται ακόμη και ταινίες για προώθηση σε avant premiere χωρίς να υπάρξει κατάταξη από πλευράς της επιτροπής), φαίνεται πως το πρόβλημα είναι στην ίδια τη νομοθεσία και στην εφαρμογή της. Δεδομένου ότι το ΓΤΠ δεν λειτουργεί έστω και ως οιονεί δικαστήριο, δύσκολα μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ή έστω τη νομοθεσία με την οποία θα πρέπει να συμμορφωθούν οι εταιρείες. Κάτι που σημαίνει πως στο τέλος είναι στην κρίση των ίδιων των σινεμά αν θα δέχονται ή όχι τους ανήλικους στην αίθουσά τους.
