Συνέντευξη στον Λουκιανό Λυρίτσα/Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης

Η Αλεξία Ρόιτερ και ο Ιωακείμ Μυλωνάς, καλλιτεχνικοί διευθυντές του 8ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου, μιλούν στο "Π" για τη φετινή διοργάνωση, την κυπριακή ταυτότητα των ταινιών και τη συμβολή του θεσμού στην ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης στη χώρα μας.

Συμφωνείτε με τον πρόεδρο της διεθνούς επιτροπής κ. Κυριακίδης ότι η ταινία μικρού μήκους δεν είναι είδος αλλά άσκηση;

Για να μην παρεξηγούμε έννοιες, θα ήταν πιο σωστό να αναφέρουμε ολοκληρωμένη την απάντηση του κ. Κυριακίδη όταν ερωτήθηκε "Τι σημαίνει μικρή φόρμα στη λογοτεχνία...". "Ό,τι σημαίνει και η ταινία μικρού μήκους στον κινηματογράφο, η μινιατούρα στη ζωγραφική, τα μονόπρακτα στο θέατρο και στην όπερα. Δεν πρόκειται για είδος, αλλά για άσκηση (και, στις καλύτερες περιπτώσεις, υπόδειγμα) αφηγηματικής οικονομίας". Η μικρή φόρμα στη λογοτεχνία δεν αποτελεί είδος αλλά άσκηση. Στον κινηματογράφο η μικρού μήκους ταινία έχει εδραιωθεί και αναγνωρίζεται διεθνώς ως ανεξάρτητο είδος τέχνης. Εξ ου και υπάρχουν ανά το παγκόσμιο χιλιάδες φεστιβάλ αφιερωμένα στη μικρού μήκους ταινία που προωθούν και επιβραβεύουν οπτικοακουστικές δημιουργίες που αποτελούν "υπόδειγμα αφηγηματικής οικονομίας"! Αυτό είναι η μικρού μήκους ταινία, είτε πρόκειται για έργο μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ ή κινούμενα σχέδια. Μικρές σε μέγεθος, πλούσιες σε υφή, εναλλακτικές σε τεχνική και με περίσσιο νόημα: οι ταινίες μικρού μήκους διηγούνται μια ιστορία χωρίς χάσιμο χρόνου. Η φόρμα τους είναι πιο ελεύθερη και λιγότερο εξαρτώμενη από τυποποιημένα μοτίβα και συμβατικούς κανόνες σε σχέση με κάθε άλλο είδος κινηματογραφικής αφήγησης. Για μας, η ταινία μικρού μήκους είναι η ποίηση της κινηματογραφικής δημιουργίας.

Υπάρχει κοινός θεματικός ή αισθητικός άξονας που να διέπει τις επιλεχθείσες ταινίες; Τι συνέχει τις ταινίες που επιλέχθηκαν;

Όχι. Η κάθε ταινία είναι διαφορετική και ιδιαίτερη. Ακόμα και στην περίπτωση που οι ταινίες ασχολούνται με επαναλαμβανόμενα θέματα, όπως η αγάπη, ο θάνατος, το προσφυγικό και η οικονομική κρίση, το κάνουν η κάθε μία με έναν πρωτότυπο τρόπο που φέρει τη μοναδική καλλιτεχνική σφραγίδα του δημιουργού. Γι' αυτό και επιλέγεται. Η αυθεντικότητα, η ευρηματικότητα στον τρόπο αφήγησης, η αισθητική και η ενδιαφέρουσα τεχνική είναι μερικά από τα κριτήρια αξιολόγησης των επιλεχθεισών ταινιών. Η τέχνη όμως δεν είναι μαθηματικά και δεν ορίζεται πάντα με κανόνες. Ακόμα και ταινίες που δεν τις καταλαβαίνεις, τις αισθάνεσαι, τις βιώνεις. Μια εξαιρετική ταινία μικρού μήκους έχει την ικανότητα να συγκλονίσει, να συγκινήσει, να προβληματίσει, να διασκεδάσει, να εμπνεύσει. Όλα αυτά συμβαίνουν στον καθένα μας διαφορετικά με διαφορετικό τρόπο.

Πώς προσδιορίζει το φεστιβάλ την κυπριακή ταυτότητα των ταινιών; 

Για να δώσουμε μια απλή απάντηση να πούμε ότι γενικά μια ταινία μικρού μήκους αποκτά την ιθαγένεια του δημιουργού της. Αν ο σκηνοθέτης είναι Κύπριος, είτε ζει στην Κύπρο, είτε στο εξωτερικό, η ταινία θεωρείται κυπριακή. Γι' αυτό και υπάρχουν αρκετές ταινίες στο εθνικό διαγωνιστικό από Κύπριους σπουδαστές και από Κύπριους που διαμένουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Να αναφέρουμε ότι και οι Τουρκοκύπριοι διαγωνίζονται στο εθνικό τμήμα. Οι όροι και οι κανονισμοί του φεστιβάλ υπάρχουν αναλυτικά στην ιστοσελίδα μας για όσους θέλουν να πληροφορηθούν σε αυτό το ζήτημα.

Πώς κρίνετε την κυπριακή παραγωγή, είτε αφορά μικρού μήκους ταινίες, είτε άλλα είδη κινηματογράφου; Μπορείτε να μας πείτε κάποια πράγματα για το καθεστώς παραγωγής των ταινιών που συμμετέχουν στο φεστιβάλ; Για παράδειγμα, πόσες ταινίες από τις επιλεχθείσες έχουν γίνει χωρίς καθόλου χρηματοδότηση και πόσες με κρατική χρηματοδότηση;

Εμείς, ως καλλιτεχνικοί διευθυντές δεν κρίνουμε το έργο των Κύπριων δημιουργών. Γι' αυτό υπάρχει η προκριματική επιτροπή που επιλέγει τις ταινίες που συμμετέχουν στο εθνικό διαγωνιστικό και η διεθνής κριτική επιτροπή του φεστιβάλ που θα απονείμει τα βραβεία. Εμείς απλώς είμαστε στην ευχάριστη θέση να βλέπουμε ότι όλο και περισσότερες κυπριακές ταινίες υποβάλλονται και συμμετέχουν στο φεστιβάλ, με τον φετινό αριθμό να ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή αυξάνεται, ότι γίνονται συνεχώς ταινίες μικρού μήκους, με ή χωρίς χρήματα. Φέτος υπάρχουν κάποιες ταινίες που έχουν χρηματοδοτηθεί από το ΥΠΠ ή από άλλους θεσμούς, η πλειονότητα όμως των ταινιών είναι ανεξάρτητες παραγωγές.

Πώς συμβάλλει το φεστιβάλ ως θεσμός στην ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης;

Τα φεστιβάλ μικρού μήκους είναι οι θεσμοί που εξυμνούν τον κινηματογράφο ως ανεξάρτητη μορφή τέχνης, που ενθαρρύνουν και καλλιεργούν ιδέες, κοινωνικοπολιτικά μηνύματα και δημιουργικό διάλογο. Είναι πλατφόρμες που επιτρέπουν στον σκηνοθέτη να αναδείξει το έργο του παρουσιάζοντάς το στον υπόλοιπο κόσμο. Για τους επαγγελματίες του χώρου, τα φεστιβάλ είναι χώρος συνεύρεσης, ανακάλυψης και έμπνευσης. Για το κοινό κάθε ηλικίας και παντός ενδιαφέροντος αποτελούν μοναδική και αποκλειστική ευκαιρία πρόσβασης σε ταινίες μικρού μήκους που δεν είναι διαθέσιμες για θέαση πουθενά αλλού. Στα οκτώ χρόνια διεξαγωγής του ως ο επίσημος διεθνής διαγωνιστικός θεσμός ταινιών μικρού μήκους της Κύπρου, το ISFFC έχει πετύχει ακριβώς αυτό. Επίσης, μέσα από τις πολυάριθμες συνεργασίες του με άλλα διεθνή φεστιβάλ και οργανισμούς έχει προβάλει το έργο των Κύπριων δημιουργών και το έχει ταξιδέψει εντός και εκτός συνόρων της Κύπρου. Κάθε χρόνο όλες οι παράλληλες εκδηλώσεις του φεστιβάλ, οι θεματικές προβολές, τα εξειδικευμένα εργαστήρια και σεμινάρια και οι ειδικές προβολές για παιδιά έχουν ως πρωταρχικό στόχο την ανάπτυξη της οπτικοακουστικής παιδείας και κουλτούρας. Μέσα από κάθε έκδοση του φεστιβάλ βλέπουμε ότι υπάρχει εξέλιξη και ωρίμανση. Το βλέπουμε από τις ταινίες των νέων δημιουργών που όλο και εξελίσσονται και από το κοινό του φεστιβάλ που έχει γίνει πλέον πολύ πιο συνειδητοποιημένο, έχει απαιτήσεις, έχει άποψη, ασκεί κριτική, μα πάνω από όλα έχει αγαπήσει τη μικρού μήκους ταινία και συμμετέχει ενεργά γεμίζοντας την αίθουσα του Ριάλτο και στηρίζοντας τους συμμετέχοντες δημιουργούς. Αυτό είναι για μας το μεγαλύτερο επίτευγμα και η καλύτερη επιβράβευση.

+ 8ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου, 13-19 Οκτωβρίου 2018 στο Θέατρο Ριάλτο, Πλατεία Ηρώων, Λεμεσός. Είσοδος ελεύθερη. Πληροφορίες στο τηλ. 25343902 ή στην ιστοσελίδα www.isffc.com.cy.