Δημοσιογράφος, ψυχολόγος και συγγραφέας, η Δήμητρα Διδαγγέλου φτάνει στην Κύπρο αυτή τη βδομάδα για να παρουσιάσει ένα τετράωρο εργαστήρι εκφραστικής γραφής στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας.

Φιλοξενούμενη του Write Cy, μιας πλατφόρμας με έδρα τη Λευκωσία για τη δημιουργική γραφή και αφήγηση, η Δήμητρα Διδαγγέλου παραχώρησε μια συνέντευξη στους διοργανωτές του εργαστηρίου όπου μίλησε για τη δική της πορεία στη συγγραφή.

Πώς ξεκίνησες να γράφεις;

Το ημερολόγιο που κρατούσα από το δημοτικό σχολείο ήταν που με έβαλε σε ένα τελετουργικό γραφής που αργότερα εξελίχτηκε σε μια μακροχρόνια σχέση με γράψιμο κάθε είδους: από δημοσιογραφικά και επιστημονικά άρθρα μέχρι διηγήματα και κείμενα μεγαλύτερης φόρμας.

Χρησιμοποίησα το γράψιμο στη δουλειά μου ως δημοσιογράφος και σε μια περίοδο που ήμουν άνεργη αποφάσισα να ξεκινήσω μαθήματα γραφής με τον συγγραφέα Μισέλ Φάις. Μου βγήκε κάπως φυσικά, σαν μια ανάγκη να εκφραστώ εκείνη την περίοδο. Στη συνέχεια ήρθε το πρώτο βιβλίο μου με τίτλο «Η Σύβι και ο Ντάντυ», συμμετοχές σε συλλογικούς τόμους, διακρίσεις σε διαγωνισμούς και σύντομα θα εκδοθεί το δεύτερο βιβλίο μου. Θεωρώ τη συγγραφή κατά κάποιο τρόπο έναν συνδυασμό της δουλειάς που έκανα ως δημοσιογράφος και της ανθρωποκεντρικής περιέργειας που έχω ως ψυχολόγος. Τουλάχιστον με αυτόν τον τρόπο γράφω. Παρατηρώ, αναρωτιέμαι, κάνω έρευνα, αξιολογώ, ξεκαθαρίζω το υλικό μου και γράφω.

Πώς συνδυάζεις την ψυχολογία με το γράψιμο στη δουλειά σου;

Όταν ήμουν στην εφηβεία και με ρωτούσαν τι ήθελα να γίνω όταν μεγαλώσω, στο γυμνάσιο έλεγα δημοσιογράφος και στο λύκειο ψυχολόγος. Τελικά, σπούδασα ψυχολογία και στη συνέχεια δούλεψα ως δημοσιογράφος έπειτα από μεταπτυχιακό στην Ψυχολογία στα ΜΜΕ. Πάντοτε ήμουν ανάμεσα σε αυτά τα δύο.
Στη θεραπευτική γραφή βρήκα την ειδίκευση που συνδυάζει αυτές τις δύο μεγάλες αγάπες μου. Σε ατομικές συνεδρίες ή εργαστήρια χρησιμοποιώ τον γραπτό λόγο ως μέσο έκφρασης των συναισθημάτων και των σκέψεων. Ένα βασικό στοιχείο της διαδικασίας είναι η ερμηνεία των γραπτών από τον ίδιο τον γράφοντα.
Επιπλέον, η ημερολογιακή γραφή που χρησιμοποιώ πολύ στη δουλειά μου αποτελεί έναν συνδυασμό της ψυχολογίας με το γράψιμο. Πρόκειται για ένα είδος γραφής μεταιχμιακά εσωτερικό που έχει κάτι που θέλει να βγει προς τα έξω, αλλά δεν έχει τολμήσει ακόμα να δει το φως. Δεν είναι λίγες οι φορές που αφήνεται στην τύχη της και αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον.

Έχεις βιώσει η ίδια τις θεραπευτικές ιδιότητες του γραψίματος;

Έχω βιώσει την κάθαρση έπειτα από γράψιμο. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως ισχύει πάντοτε για όλους. Από μόνη της πάντως η διαδικασία του γραψίματος μπορεί να είναι από ανακουφιστική έως λυτρωτική. Δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια της κρίσης ολοένα και περισσότεροι στρέφονται προς τη συγγραφή. Στη θεραπευτική γραφή εστιάζουμε ακριβώς στο θεραπευτικό αποτέλεσμα και γι’ αυτόν τον σκοπό δουλεύουμε με συγκεκριμένες ασκήσεις και μεθόδους. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι ότι ο τομέας αυτός έχει επιστημονικό υπόβαθρο, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν αποδειχθεί και με έρευνες τα ευεργετικά αποτελέσματα των μεθόδων που χρησιμοποιούνται.

Πώς είναι το συγγραφικό σκηνικό στην Ελλάδα σήμερα;

Προσπαθεί να βρεθεί μια ισορροπία μέσα σε συνθήκες ανισορροπίας, όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους τομείς στην Ελλάδα σήμερα. Όπως είπα και παραπάνω, ολοένα και περισσότερος κόσμος γράφει και αυτό από τη μία είναι καλό γιατί ακούγονται περισσότερες φωνές, από την άλλη όμως η προσφορά είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό και οι εκδοτικοί οίκοι εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να εκδώσουν πολλούς συγγραφείς, πόσω μάλλον να ρισκάρουν με νέους. Το χειρότερο δε, είναι ότι δεν υπάρχει χρόνος και προσωπικό τουλάχιστον για να διαβάζονται όλα τα χειρόγραφα. Αυτό όμως πιστεύω ότι δεν πρέπει να αποθαρρύνει κάποιον από το να γράφει. Άλλο το γράψιμο και άλλο η έκδοση.

Σε λίγο καιρό θα εκδοθεί το δεύτερο βιβλίο σου με τίτλο «Wabi Sabi (η ατέλεια)». Ποιο είναι το θέμα του;

Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων που διαπραγματεύεται την ατέλεια. Μάλλον όχι τη διαπραγματεύεται, την αποδέχεται. «Wabi Sabi» είναι μια γιαπωνέζικη τάση που υμνεί την ομορφιά της ατέλειας και τους ελαττώματος και συνεπακόλουθα της ανθρώπινης φύσης και της θνητότητας. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει το Νοέμβριο από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Ξέρουμε ότι στο Πήλιο διοργανώνεις εργαστήρια και retreats. Μπορείς να μας πεις για το τελευταίο και για τα επόμενα σχέδιά σου εκεί;

Τα εργαστήρια και τα retreats τα διοργανώνω σ’ ένα μικρό ήρεμο χωριό του Πηλίου, τις Πινακάτες. Τον Ιούνιο είχαν έρθει συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο μέσω ενός κέντρου που συνεργάζομαι στο Βερολίνο και περάσαμε μια βδομάδα γεμάτη με γράψιμο και δημιουργικές ασχολίες. Ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία για όλους. Ακολουθεί ένα διήμερο εκφραστικής γραφής τον Οκτώβριο και έπεται συνέχεια. Επίσης, μέσα από το Ινστιτούτο μου προσφέρω «Το Σπίτι της Έκφρασης», στο οποίο μπορεί να έρθει και να μείνει κάποιος καλλιτέχνης για να δουλέψει ένα έργο του.

Στιγμιότυπο από το εργαστήρι στο Πήλιο ©Δ. Διδαγγέλου

+ Εργαστήρι εκφραστικής γραφής στις 30 Σεπτεμβρίου στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας (NiMAC). Πληροφορίες writecy.com/events και τηλ. 22270247.

ΑΡΧΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η Δήμητρα Διδαγγέλου ©ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ