Μετάφραση: Έρι Κύργια

Σκηνοθεσία: Αθηνά Κάσιου
Σκηνικά - Κοστούμια: Λύδια Μανδρίδου
Μουσική επιμέλεια - Σύνθεση ηχητικού περιβάλλοντος: Αντώνης Αντωνίου
Σχεδιασμός φωτισμών: Μαρίνος Χαραλάμπους
Ερμηνεύουν: Δήμητρα Δημητριάδου, Λάμπρος Κωνσταντέας, Μάριος Κωνσταντίνου, Σπύρος Σταυρινίδης, Αντωνία Χαραλάμπους, Νιόβη Χαραλάμπους

Μια οικογένεια γύρω από το οικογενειακό τραπέζι: ο πατέρας κριτικός και ακαδημαϊκός, η μητέρα συγγραφέας, η κόρη που θέλει να γίνει τραγουδίστρια όπερας, ο γιος που προσπαθεί να ολοκληρώσει τη διατριβή του. Η συνύπαρξή τους φαίνεται, ακούγεται, "φυσιολογικά" παράφωνη και δυσλειτουργική: ένταση, διαφωνίες, συγκρούσεις, ακατάπαυστη φλυαρία. Στο τραπέζι ένας δεύτερος γιος, ο Μπίλι, εκ γενετής κωφός και εξοικειωμένος με τη χειλανάγνωση (σε μια προσπάθεια της οικογένειας να τον αποκόψει από τον κόσμο των κωφών), αν και απόλυτα ενταγμένος στον κόσμο των ακουόντων, αγωνίζεται να διαβάσει χείλη, να κατανοήσει λόγια, να ερμηνεύσει συμπεριφορές. Όταν γνωρίζει τη Σύλβια, μια κόρη κωφών που αρχίζει σταδιακά να χάνει την ακοή της, αυτή του μαθαίνει τη νοηματική ανοίγοντας έναν άλλον κόσμο επικοινωνίας με μια άλλη φυλή, τη δική του φυλή. Παραλήπτης της οικογενειακής σύγχυσης και ασυνεννοησίας, σε ρόλο πάντα εξωτερικού παρατηρητή, ο Μπίλι ανακαλύπτει έναν ουσιαστικό τρόπο επικοινωνίας και κάνει τη δική του επανάσταση. Αποφασίζει να επικοινωνεί μόνο στη νοηματική. Οι ρόλοι αντιστρέφονται: η οικογένεια αποκόπτεται από κάθε δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του. Έλκοντας την καταγωγή της από μια μεγαλοαστική οικογένεια διανοούμενων συγγραφέων και ακαδημαϊκών, η Αγγλίδα Νίνα Ρέιν δημιουργεί ένα καυστικό κωμικό δράμα καυτηριάζοντας τον πυρήνα της μικρότερης, αλλά ίσως ισχυρότερης κοινωνικής "φυλής", αυτήν της οικογένειας. Επιλέγοντας μια μποέμ οικογένεια διανοούμενων και μορφωμένων μεσοαστών -όπως συνήθως είναι και ένα μέρος του κοινού που βρίσκεται στις θέσεις των θεατών- η Ρέιν θίγει σε πολλαπλά επίπεδα το θέμα της "κωφότητας", κυριολεκτικής και μεταφορικής. Παγιδευμένα σε έναν εγωκεντρικό ανταγωνισμό και την επιθυμία επιβολής και αναγνώρισης εντός και εκτός της οικογένειας, τα μέλη της φυλής, αν και είναι μορφωμένα, διαβάζουν ποίηση, κάνουν βαθυστόχαστες αναλύσεις και έχουν εξαίρετη λεκτική ικανότητα, αδυνατούν να επικοινωνήσουν σε οποιοδήποτε επίπεδο. Μέσα από αυτήν την ανικανότητα, αλλά και τη συνειδητή αποκοπή του Μπίλι από τη φυλή των ακουόντων, η Ρέιν εκθέτει τις ρωγμές στον οικογενειακό ιστό, ενώ φαίνεται να καταλήγει στο ότι οι λέξεις δεν είναι ο μοναδικός τρόπος για να επικοινωνήσεις και να εκφράσεις συναισθήματα.

Η Αθηνά Κάσιου δείχνει να τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια στη νέα αγγλική γραφή και φαίνεται να της ταιριάζει. Το έργο της Ρέιν ενέχει πολλούς κινδύνους, όχι μόνο γιατί ολόκληρος ο θίασος πρέπει να εντρυφήσει στον κόσμο και τον τρόπο συμπεριφοράς και ομιλίας των κωφών, αλλά γιατί πρόκειται για ένα κείμενο με πολλούς συμβολισμούς, συμπυκνωμένα "νοήματα", πολύ λόγο (στα όρια της περιττής φλυαρίας), περιορισμένη δράση, και, πλην της Σύλβιας και του Μπίλι, σχηματικούς και μονοδιάστατους χαρακτήρες. Η σκηνοθεσία κατορθώνει να διαχειριστεί πολλά από αυτά τα ζητήματα και να θέσει ως κεντρική θεματολογία την αδυναμία επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας και την "κωφότητα" του ενός στις ανάγκες του άλλου. Με τον ήχο του "παράφωνου" κουρδίσματος των μουσικών οργάνων μιας συμφωνικής ορχήστρας να ανοίγει την "αυλαία", η Αθηνά Κάσιου γίνεται ο ενορχηστρωτής μιας έξυπνα στημένης οικογενειακής "κακοφωνίας". Και αυτό το κατορθώνει όχι μόνο με τη σωστή καθοδήγηση των ηθοποιών της, αλλά και με την ευρηματική διαχείριση του σκηνικού χώρου. Σπάζει τη μετωπικότητα της πλατείας της Νέα Σκηνής και αφήνει τους θεατές να περικυκλώσουν την οικογένεια, τοποθετώντας τους γύρω από το οικογενειακό τραπέζι. Οι ηθοποιοί συχνά "παίζουν" με την πλάτη γυρισμένη στο κοινό, ενώ η πλατεία αποκτά χρήση παρόδου, εξυπηρετώντας την είσοδο και έξοδό τους στον κυρίως σκηνικό χώρο. Με το στήσιμο αυτό ο θεατής αισθάνεται ότι εισβάλλει στο γεμάτο ρεαλισμό και αληθοφάνεια σκηνικό της Μαριλένας Μανδρίδου -"φορτωμένο" με όλα τα σκηνικά αντικείμενα που θα περίμενε κανείς να δει σε ένα σπίτι διανοούμενων- στο οποίο κυρίαρχη θέση κατέχει το φωτιστικό όπου προβάλλονται οι υπέρτιτλοι, είτε των κλασικών μουσικών κομματιών (η συνεισφορά του Αντώνη Αντωνίου στη μουσική και τον ήχο "διασώζει" σε πολλά σημεία την παράσταση) που παρεμβαίνουν καταπραΰνοντας τις εντάσεις, είτε της μετάφρασης της νοηματικής γλώσσας. Ο απεγκλωβισμός από αυτόν τον υπερβάλλοντα ρεαλισμό -χάριν του οποίου αισθάνομαι ότι μεγαλώνει αχρείαστα η διάρκεια της παράστασης- γίνεται σταδιακά, όταν παράλληλα με την ψυχική έκθεση και απογύμνωση των ηρώων συντελείται και η σταδιακή αποφόρτιση της σκηνής από όλα τα αχρείαστα σκηνικά αντικείμενα. Με το τέλος του έργου η σκηνή απομένει "γυμνή". Και οι ήρωες επίσης.

Το ευαίσθητο αισθητήριο της Κάσιου φαίνεται και στον τρόπο που δουλεύει με τους ηθοποιούς της, τόσο στο σύνολο και τις επιμέρους σχέσεις τους, όσο και με τον καθένα ξεχωριστά. Παρόλο που οι ηθοποιοί είχαν να αντιμετωπίσουν μια μετάφραση η οποία δεν κατορθώνει να απαλλαγεί από τις αγγλικές καταβολές της, αδυνατεί να περάσει το καυστικό αγγλικό χιούμορ και τους αναγκάζει να εκφέρουν μια επιτηδευμένη και αμήχανη γλώσσα με λέξεις ανοίκειες ακόμη και σε αυτόν τον διανοούμενο κόσμο, εν τέλει δημιουργούν χαρακτήρες με υπόσταση και συνέπεια.

Ο Σπύρος Σταυρινίδης είναι πραγματικά απολαυστικός ως ο είρωνας, κυνικός και σαρκαστικός ακαδημαϊκός που κατακρίνει τα πάντα, ακόμη και την ίδια την οικογένειά του.

Η Δήμητρα Δημητριάδου απόλυτα πειστική στον κατευναστικό ρόλο της μητέρας που προσπαθεί με τη διπλωματία να καταπραΰνει τις εντάσεις, αλλά δεν απαρνείται τις προσωπικές της συγγραφικές φιλοδοξίες.

Η Νιόβη Χαραλάμπους δίνει, ίσως με υπερβάλλουσα παιδικότητα κάποιες στιγμές, όλη την έκταση των αντιφάσεων και της σύγχυσης της κόρης που αγωνίζεται να κερδίσει την αναγνώριση, πρωτίστως μέσα στην ίδια της την οικογένεια.

Ο Μάριος Κωνσταντίνου, στον ρόλο του αδερφού που προσπαθεί να αποδείξει ότι μπορεί να προσφέρει κάτι σπουδαίο στον ακαδημαϊκό κόσμο, θυμίζει σε μεγάλο βαθμό το υποκριτικό στυλ που υιοθέτησε στην "Παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν", με τη διαφορά ότι εδώ ο θυμός και η συγκρουσιακή διάθεση φαίνονταν, κάποιες στιγμές, στοιχεία υπερβολικά και αδικαιολόγητα.

Αποκάλυψη ο νεότατος Λάμπρος Κωνσταντέας ο οποίος ερμηνεύει εύστοχα και με ισορροπημένο συναισθηματισμό τον Μπίλι σε έναν ρόλο εξαιρετικά απαιτητικό. Με πειθαρχία στη φωνή και την κίνηση και με αξιοθαύμαστη γνώση της νοηματικής, δημιουργεί έναν χαρακτήρα με συνέπεια και πειστικότητα, αιτιολογώντας το κάθε τι που λέει και πράττει.

Εξίσου αποκαλυπτική και η ερμηνεία της Αντωνίας Χαραλάμπους. Είναι εκπληκτική η ικανότητά της να αλλάζει από σκηνή σε σκηνή, να αλλοιώνει τον τόνο της φωνής και την άρθρωσή της, καθώς σταδιακά χάνει την ακοή της. Καμία κίνηση ή ήχος δεν προδίδουν ότι πρόκειται για μια επίπλαστη κατάσταση που δημιουργούν οι υποκριτικοί της μηχανισμοί, οι οποίοι δικαίως την κατατάσσουν στις πιο ταλαντούχες ηθοποιούς της γενιάς της. Η Σύλβια που δημιουργεί εμπερικλείει όλη την ουσία του έργου και αποτελεί τη μοναδική γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των ακουόντων και τον κόσμο των κωφών, καθώς σταδιακά μεταβαίνει από τον έναν στον άλλον.