Μια ομάδα Δανών και Σουηδών κινηματογραφιστών επανέφερε το περιβόητο avant garde κίνημα Dogme 95 με ένα μανιφέστο προσαρμοσμένο στην εποχή του διαδικτύου, δεσμευόμενοι να γυρίσουν πέντε ταινίες μεταξύ τους σε ένα χρόνο, με χειρόγραφα σενάρια και χωρίς να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας.
«Σε έναν κόσμο όπου ο κινηματογράφος βασίζεται σε αλγόριθμους και οι τεχνητές οπτικές εκφράσεις κερδίζουν έδαφος, αποστολή μας είναι να υπερασπιστούμε το ατελές, το ξεχωριστό και το ανθρώπινο αποτύπωμα», δήλωσαν οι πέντε κινηματογραφιστές σε ανακοίνωση που διαβάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το Σάββατο.
Περιγραφόμενο στο μανιφέστο του ως «αποστολή διάσωσης και πολιτιστική εξέγερση», το Dogma 25 ιδρύθηκε στην Κοπεγχάγη από τον 47χρονο Δανο-Αιγύπτιο σκηνοθέτη May el-Toukhy, του οποίου το ερωτικό δράμα του 2019 Queen of Hearts ήταν η δανική υποψηφιότητα για τα Όσκαρ εκείνης της χρονιάς και ο οποίος έχει σκηνοθετήσει δύο επεισόδια της βρετανικής τηλεοπτικής σειράς The Crown.
«Μετά τον Covid, όλες οι τιμές έχουν αυξηθεί και παίρνουμε λιγότερες ταινίες για τα ίδια χρήματα», είπε η El-Toukhy. «Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για τις ταινίες του καλλιτεχνικού κινηματογράφου, επειδή δεν υπάρχει πλέον η διάθεση για ρίσκο. Όλος ο mainstream κινηματογράφος στηρίζεται στον καλλιτεχνικό κινηματογράφο, και αν ο καλλιτεχνικός κινηματογράφος πεθάνει εντελώς, δεν θα μείνει καμία πρωτοτυπία στον mainstream κινηματογράφο».
Στο Dogma 25 συμμετέχουν, εκτός από τον El-Toukhy, οι σκηνοθέτες Milad Alami, Annika Berg και Isabella Eklöf, καθώς και ο εικαστικός καλλιτέχνης Jesper Just, 50 ετών, αν και το κίνημα είναι ανοιχτό σε νέα μέλη.
Το μανιφέστο τους έχει υποστηριχθεί από τους δύο πιο γνωστούς σκηνοθέτες που αναδείχθηκαν από το αρχικό κίνημα Dogme, τον Thomas Vinterberg και τον Lars von Trier, και δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Zentropa, την εταιρεία παραγωγής ταινιών που ίδρυσε ο Von Trier.
Η φιλοσοφία χαμηλού προϋπολογισμού των ταινιών Dogme 95, όπως το Festen του Vinterberg και το The Idiots του Von Trier, συνέχισε να ασκεί βαθιά επιρροή στον σύγχρονο κινηματογράφο στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Από την παρουσίαση του μανιφέστου του στο Παρίσι τον Μάρτιο του 1995, 212 δανικές και διεθνείς ταινίες έχουν λάβει πιστοποίηση Dogme, αν και πολλές ταινίες που συνδέονται με το κίνημα, όπως το Breaking the Waves του Von Trier και το Dancer in the Dark, δεν πληρούσαν τον αυστηρό «όρκο αγνότητας» του.
Το Dogma 25 διατηρεί μόνο έναν από τους αυστηρούς κανόνες του αρχικού μανιφέστου: ότι κάθε ταινία που συμμετέχει στο κίνημα πρέπει να «γυρίζεται στον τόπο όπου διαδραματίζεται η ιστορία».
Οι 10 κανόνες του νέου κινήματος υποχρεώνουν τους οπαδούς του να εργάζονται με σενάριο που «πρέπει να είναι πρωτότυπο και χειρόγραφο του σκηνοθέτη», να δέχονται χρηματοδότηση «χωρίς όρους που να αλλάζουν το περιεχόμενο» και να έχουν «όχι περισσότερους από 10 ανθρώπους πίσω από την κάμερα».
Τουλάχιστον το ήμισυ κάθε ταινίας Dogma 25 πρέπει να είναι χωρίς διάλογο, «επειδή πιστεύουμε στην οπτική αφήγηση και έχουμε πίστη στο κοινό». Δεν επιτρέπεται η χρήση μακιγιάζ ή οποιαδήποτε χειραγώγηση προσώπων και σωμάτων, ενώ τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στο πλατό πρέπει να είναι «ενοικιαζόμενα, δανεισμένα, βρεμένα ή χρησιμοποιημένα».
Το πιο δύσκολο από όλα είναι ότι οι ταινίες Dogma 25 πρέπει να γυριστούν «σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του ενός έτους» και η χρήση του διαδικτύου «απαγορεύεται σε όλες τις δημιουργικές διαδικασίες». Στην εκδήλωση παρουσίασης στις Κάννες, ο Just διευκρίνισε ότι αυτός ο κανόνας σημαίνει ότι θα επιτρέπεται η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μόνο για διοικητικούς σκοπούς κατά τη διάρκεια της ενός έτους φάσης παραγωγής της ταινίας.
«Έχουμε γίνει τόσο εξαρτημένοι από το διαδίκτυο που σκέφτεσαι: «Πω πω, όλη η έμπνευσή μου προέρχεται από το διαδίκτυο»», είπε ο Berg. «Ο στόχος είναι να απελευθερωθούμε από αυτό, γιατί είμαστε πολύ ευάλωτοι όταν είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι με μεγάλες εταιρείες που μπορούν να μας στοχεύσουν με αλγόριθμους».
Η Σουηδή σκηνοθέτις Eklöf, της οποίας η ταινία Holiday κέρδισε το βραβείο καλύτερης δανικής ταινίας στα ετήσια βραβεία Bodil της χώρας το 2018, δήλωσε ότι είχε ήδη αποφασίσει το σενάριο της πρώτης της ταινίας Dogma 25. «Ήμουν σε μια σαδομαζοχιστική σχέση και δεν έχω δει ποτέ ταινία που να την αντιμετωπίζει από μια φυσιολογική οπτική γωνία», είπε. «Θα ήθελα πολύ να κάνω μια ρομαντική, ρεαλιστική ταινία για αυτό το θέμα».
ΠΗΓΗ: TheGuardian
