Η δισκογραφική Gramophone Company με έδρα τη Βρετάνια, στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του 20ου αι., αντιλαμβανόμενη ότι θα πρέπει να καλύψει και τις ανάγκες των χιλιάδων μεταναστών που καθημερινά φτάνουν στην αμερικανική Ήπειρο, στέλνει σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου παραγωγούς για να ηχογραφήσουν μουσικές και τραγούδια διαφόρων άλλων μουσικών παραδόσεων. Προτιμούνται χώρες / περιοχές όπως η Ινδία, η Μέση Ανατολή, και βεβαίως τα δύο μεγάλα και κοσμοπολίτικα αστικά κέντρα της Κωνσταντινούπολη και της Σμύρνης. Αρχές της δεκαετίας του 20ου αιώνα, φτάνει στην Κωνσταντινούπολη ο παραγωγός William Sinkler Darby (1878-1950) και ηχογραφεί Τούρκους, Έλληνες, Εβραίους, Αρμένιους, τσιγγάνους συνθέτες, διασώζοντας με αυτόν τον τρόπο πολύτιμο υλικό από τη λαϊκή και λόγια ανατολική μουσική. Ο δίσκος "To Scratch Your Heart" που κυκλοφορεί από την ιδιαίτερη λονδρέζικη δισκογραφική εταιρεία Honest Joh's Records περιέχει σε άριστη ηχητική επεξεργασία 32 μουσικά διαμάντια αυτής της περιόδου.

Πέτρος Λαζάρου