Γράφει ο Γιώργος Κακούρης

Η απέλαση του σχεδιαστή Μπαρμπαρός Σανσάλ από τα κατεχόμενα στην Τουρκία, όπου τον περίμενε ένας «αυθόρμητος» όχλος αγανακτισμένων πολιτών, για να του επιτεθεί ήταν μια από τις ειδήσεις από τον βορρά που απασχόλησαν όλα σχεδόν τα ε/κ ΜΜΕ. Η ανησυχία όμως που κυριάρχησε δεν ήταν ότι παραβιάστηκε η ελευθερία έκφρασης ενός πολίτη που επέκρινε το καθεστώς Ερντογάν και τις λανθάνουσες σχέσεις του με τη βόρεια Κύπρο. Το ερώτημα που υποβλήθηκε εμμέσως ήταν το μπανάλ: με αυτό το κράτος (την Τουρκία) θέλουμε να εξομαλύνουμε τις σχέσεις μας, με αυτούς (τους Τουρκοκύπριους) θέλουμε να κάνουμε ομοσπονδία;

Για να δούμε το θέμα λίγο στην πραγματική του διάσταση, ας βάλουμε τις ίδιες συνθήκες σε ένα υποθετικό σενάριο. Φανταστείτε μια ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία να είχε προκύψει μερικά χρόνια νωρίτερα και με κάποια αφορμή τ/κ εθνικιστές ή η ίδια η τουρκική κυβέρνηση να ζητούσαν την απέλαση Σανσάλ.

Τι θα έκανε η δικοινοτική Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στο αίτημα της γείτονος, ως συμμάχου πλέον; Η απάντηση που θα δώσει ο καθένας στο υποθετικό αυτό ερώτημα χρωματίζεται ίσως εύκολα από τη στάση που υιοθετεί στο Κυπριακό σήμερα. Κάποιοι θα υποθέσουν πως μια ομοσπονδία ελεγχόμενη από την Τουρκία θα έσπευδε να υπακούσει. Κάποιοι θα προτιμήσουν να επενδύσουν στο ένστικτο της αυτονομίας που έχει η πλειοψηφία των Τ/Κ.

Ο μόνος τρόπος να δώσουμε μια απάντηση σε ένα υποθετικό ερώτημα όμως είναι μέσω των (μελλοντικών) δεδομένων που μπορούν να προβλεφθούν βάσει των όσων ξέρουμε σήμερα. Δηλαδή, ξέρουμε πως σε ένα ομοσπονδιακό κράτος θα υπάρχει ομοσπονδιακή δικαιοσύνη και Αστυνομία. Και πως αυτή η αρμοδιότητα του κράτους θα ελέγχεται, όπως είναι επόμενο, από κοινού από Ε/Κ και Τ/Κ. Ξέρουμε πως το ομοσπονδιακό κράτος θα συνεχίσει να είναι μέλος της ΕΕ, όπου με όλα τα κακά της συνεχίζουν να τηρούνται κάποιες βασικές αρχές σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας έκφρασης και του κράτους δικαίου.

Στο κάτω-κάτω, αν ο Σανσάλ είναι έτοιμος να μηνύσει τις τ/κ αρχές για την συμπεριφορά τους, ενέργεια που δύσκολα θα φέρει αποτέλεσμα, σίγουρα θα το έκανε ενάντια σε μια ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία. Με ανοιχτό και χωρίς νομικές περιπλοκές τον δρόμο για το ΕΔΑΔ. Ακόμα ένας αποτρεπτικός παράγοντας, δηλαδή, για ένα ευνομούμενο κράτος να μην συμπεριφερθεί με τέτοιον τρόπο απέναντι σε έναν πολίτη της όποιας χώρας.

Ό,τι και να γίνει, οι θεσμοί είναι αυτοί που διαμορφώνουν ένα κράτος, τη συμπεριφορά του και το πλαίσιο στο οποίο ζουν και εκφράζονται οι κάτοικοί του. Άρα ας μην συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Και ας μην χρησιμοποιούμε τις παθογένειες της σημερινής ανώμαλης κατάστασης, για να αξιολογήσουμε τη λύση της.