Σκέψεις με αφορμή τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του Πανεπιστημίου Κύπρου για τις κτηριακές εγκαταστάσεις της ιατρικής σχολής στην Πανεπιστημιούπολη

Ο θεσμός του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού στην Κύπρο καθιερώθηκε γύρω στα 1980 με το κτήριο της Κεντρικής Τράπεζας. Από τότε και μέχρι σήμερα έγιναν πολλοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, με μεγάλη επιτυχία, οι οποίοι
έχουν δώσει την ευκαιρία σε νέους αρχιτέκτονες να αναδειχθούν.

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου υιοθέτησε τον θεσμό του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού όσον αφορά την υλοποίηση των εγκαταστάσεών του και τον εφαρμόζει "σχολαστικά". Το 2015 ήταν για την οικονομία αλλά και για την αρχιτεκτονική του τόπου μια χρονιά ανάλογη με την κατάσταση του 1975. Ίσως και λίγο χειρότερη.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τον αρχιτεκτονικό κόσμο της Κύπρου:

1. Τα περισσότερα αρχιτεκτονικά γραφεία υπολειτουργούν ή έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους,
2. Οι περισσότεροι αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι, μηχανολόγοι και επιμετρητές, έχουν εγκαταλείψει τον τόπο ψάχνοντας για δουλειά στο εξωτερικό,
3. Νέοι αρχιτέκτονες, όπως και άλλοι μηχανικοί, εάν δεν έχουν φύγει από την Κύπρο, "εργάζονται" στον δημόσιο τομέα "άνευ απολαβών" για να αποκτήσουν την πείρα που απαιτείται και την επαγγελματική άδεια άσκησης ενός επαγγέλματος που ίσως δεν ασκήσουν ποτέ,
4. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν στην Κύπρο τέσσερις σχολές αρχιτεκτονικής με την έγκριση και την ευθύνη λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου, οι οποίες εισάγουν στην κυπριακή αγορά τουλάχιστον 80 νέους αρχιτέκτονες το χρόνο, σε ένα κλάδο που με κανένα τρόπο δεν μπορεί να τους απορροφήσει,
5. Στο άλλο άκρο, βρίσκεται η ανάθεση των έργων του Δημοσίου με αποκλειστικό κριτήριο την οικονομική προσφορά.

Σε αυτό το "περιβάλλον", λοιπόν, ποιο ήταν το αποτέλεσμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ιατρική σχολή;

Με 63 συμμετοχές -το 44% αφορούσαν Κύπριους αρχιτέκτονες, το 37% αρχιτέκτονες από την Ελλάδα και το 19% αρχιτέκτονες από την υπόλοιπη Ευρώπη- έχουμε τα τρία βραβεία και τον ένα έπαινο να έχουν κερδηθεί από αρχιτέκτονες του εξωτερικού και μόλις τον ένα έπαινο να έχει κερδηθεί από αρχιτεκτονικό γραφείο στην Κύπρο.

Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός της ιατρικής σχολής αποτελεί ένα τεράστιο χαστούκι στον αρχιτεκτονικό κόσμο της Κύπρου.

Εάν η κριτική επιτροπή δεν επέλεξε έναν αρχιτέκτονα από την Κύπρο για την πραγματοποίηση του έργου, δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο δίκαιη ή άδικη, σωστή ή λάθος, ήταν αυτή η απόφαση. Πιστεύω όμως ότι η απόφαση αυτή πρέπει να ανακληθεί ΑΜΕΣΑ. Ο διαγωνισμός να κριθεί άγονος. Ο αγωνοθέτης, το πανεπιστήμιο, το ΕΤΕΚ, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, ο κόσμος της Κύπρου να ζητήσουν να διορθωθεί το λάθος αυτό. Γιατί είναι ένα λάθος θεμελιώδες, για το οποίο την ευθύνη δεν φέρει η κριτική επιτροπή, αλλά ο αγωνοθέτης και οι σύμβουλοί του [ΕΤΕΚ, ΣΑΚ κ.λπ.]. Ο κύκλος των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, όπως τον γνωρίσαμε ως σήμερα, ίσως να έχει ολοκληρωθεί με αυτή την πράξη. Είμαστε σε κατάσταση "πολιορκίας" και οφείλουμε να προστατεύσουμε τους νέους επιστήμονες, τους νέους αρχιτέκτονες!

Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός δεν μπορεί να λειτουργεί μονοσήμαντα για να επιλέξουμε "το καλύτερο έργο". Ο αρχιτέκτονας δεν επιλύει απλώς προβλήματα και κτηριολογικά προγράμματα, δεν απαντά απλώς σε ερωτήματα, αλλά οφείλει να θέτει και τα σωστά ερωτήματα. Οφείλει λοιπόν τώρα να θέσει το ερώτημα:
Για ποιαν Αχιτεκτονική;
Δεν είναι τυφλή η αρχιτεκτονική! Δεν είναι καλλιστεία!

Να σταματήσει εδώ η τεράστια ζημιά που γίνεται στον τόπο μας και στον κόσμο μας. Ας αρχίσουμε με το πρώτο βήμα, να αναγνωριστεί ότι ο διαγωνισμός ήταν άγονος.

Ας καλέσει ο σύλλογος μια ανοικτή συζήτηση για το θέμα. Όσο υπάρχει ακόμα, ελπίζω, χρόνος.

Με εκτίμηση, Σκόπας