Γράφει η Νάσα Παταπίου

Η Μαρία Ντάβιλα Memmo ήταν γόνος της οικογένειας Ντάβιλα (Davila), με ισπανική καταγωγή, η οποία εμφανίζεται στις πηγές της Ιστορίας της Κύπρου κατά τον 15ο αιώνα. Παππούς της ήταν ο Πέτρος Ντάβιλα και γιαγιά της η Αγνή Φλάτρο. Ο παππούς της ήταν ευνοούμενος του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Κύπρου και είχε αποκτήσει φέουδα και τον κληρονομικό τίτλο του κοντόσταβλου. Επίσης, ο πατέρας της Φραγκίσκος ήταν μεγαλοφεουδάρχης και η μητέρα της Μαργαρίτα καταγόταν από τον σπουδαίο οίκο Δενόρες της Κύπρου. Πρόκειται για αδελφή του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πάδοβας και διάσημου λογίου Ιάσονος Δενόρες. Η Μαρία ήταν ένα από τα έξι παιδιά του Φραγκίσκου και της Μαργαρίτας. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς. Εκτός από την αδελφή της Ελιζαμπέττα, που είχε παντρευτεί τον Κύπριο Παύλο Πέτρο Συγκλητικό, τόσο η ίδια η Μαρία όσο και οι άλλες δύο αδελφές της είχαν παντρευτεί Βενετούς πατρικίους. Η μεν Μαρία παντρεύτηκε τον Μπενέττο Memmo, η δε Κορνηλία τον Ιωάννη Φραγκίσκο Pesaro και η Αννέζα (Agnese-Αγνή), που έφερε το όνομα της γιαγιάς της, τον Ιωάννη- Alvise da Mosto. Τα πιο πάνω στοιχεία, τα σχετικά με τους συζύγους των τριών αδελφών Μαρίας, Κορνηλίας και Αννέζας, επιβεβαιώνουν πλήρως τα όσα αναφέρει ο Ιάσων Δενόρες στο έργο του "Απολογία". Μεταξύ άλλων ο Ιάσων Δενόρες σημειώνει ότι η οικογένειά του είχε συνδεθεί με επιγαμίες με τις οικογένειες Da Mosto, Memmo και Pesaro και ασφαλώς εννοεί τις τρεις ανεψιές του, θυγατέρες της αδελφής του Μαργαρίτας, που είχαν παντρευτεί τους προαναφερόμενους Βενετούς.

Οι δύο αδελφοί της Μαρίας ήταν ο Alvise Nτάβιλα που είχε νυμφευθεί την Ούρσουλα Benedetti, βενετικής οικογένειας που είχε εγκατασταθεί από παλαιά στην Κύπρο, και ο γνωστός κοντόσταυλος Αντώνιος Ντάβιλα, ο κτήτορας του προμαχώνα των οχυρώσεων της Λευκωσίας και ο πιο διάσημος της οικογένειας Ντάβιλα, που είχε νυμφευθεί τη Φιορέντζα, θυγατέρα του κόμη Rochas, Ιακώβου Συγκλητικού. Ο Αντώνιος Ντάβιλα μετά την πτώση της Κύπρου στην εξουσία των Οθωμανών έζησε με την οικογένειά του σε μια κωμόπολη έξω από την Πάδοβα όπου σε προχωρημένη ηλικία είχε τραγικό τέλος. Ήταν πατέρας του διάσημου Ενρίκου Κατερίνου Ντάβιλα, εξέχοντος στρατιωτικού και ιστορικού.

Ο γάμος της Μαρίας

Το 1543 η Μαρία είχε παντρευτεί τον Μπενέττο Memmo, γιο του αείμνηστου Pelegrino, και όπως τεκμηριώνεται από τις πηγές εγκατέλειψε την πατρίδα της, Κύπρο, και εγκαταστάθηκε με τον σύζυγό της στη Βενετία. Ο αδελφός της Μαρίας, ο κοντόσταβλος Αντώνιος Ντάβιλα, όπως μαρτυρείται σε ανέκδοτο έγγραφο, ζήτησε με αίτημά του προς το Συμβούλιο των Δέκα όπως του επιτρέψει να υποθηκεύσει τα φέουδά του για επτά έτη για το ποσό των δώδεκα χιλιάδων δουκάτων, ώστε να προικοδοτήσει την αδελφή του, που είχε τότε παντρευτεί τον Μπενέττο Memmo.

Στη Βενετία φαίνεται να ζούσαν και οι δύο άλλες αδελφές της Μαρίας αφού είχαν παντρευτεί Βενετούς πατρικίους και οι γάμοι τους είχαν προηγηθεί του γάμου της Μαρίας. Ο γάμος της Κορνηλίας με τον Ιωάννη Λούκα Pesaro είχε τελεστεί το 1535 ενώ της Αννέζας με τον Ιωάννη-Alvise Da Mosto το έτος 1537. Η Μαρία Ντάβιλα μάλλον θα είχε μείνει χήρα αλλά και άτεκνη, όπως μπορούμε να αντιληφθούμε από τη διαθήκη της του έτους 1598, στην οποία σημειώνεται ως χήρα και δεν γίνεται επίσης και καμία αναφορά για δικά της παιδιά. Πρέπει ωστόσο να ήταν συνδεδεμένη με την οικογένεια της αδελφής της που είχε παντρευτεί τον Ιωάννη-Alvise Da Mosto.

Η Μαρία Μemmo κατοικούσε στην ενορία San Vio της Βενετίας. Στη διαθήκη της αναφέρει μεταξύ άλλων ότι θα επιθυμούσε να ενταφιαστεί στην εκκλησία των καλογραιών του Αγίου Πνεύματος (Spirito Santo), στο μνήμα της οικογένειας ca' da Mosto, προφανώς γιατί εκεί πρέπει να είχε ταφεί και η αδελφή της Αννέζα/Αγνή Da Mosto. Άφηνε κάποια κληροδοτήματα σε μέλη του υπηρετικού προσωπικού της και τα ενδύματά της στην υπηρέτριά της Κατερίνα Valvasona. Στενές σχέσεις διατηρούσε και με τον πρόσφυγα αδελφό της Αντώνιο, ο οποίος μετά την απώλεια της πατρίδας του κατέφυγε πάμπτωχος πλέον με την πολυμελή οικογένειά του στην Ιταλία και εγκαταστάθηκε στο Piove da Sacco, κοντά στην Πάδοβα.

Κάποια κτήματα τα οποία είχε η Μαρία και τα διαχειριζόταν η ίδια τα κληροδότησε εξ ημισείας στα ανίψια της Alvise και Pico, γιους του αδελφού της Αντώνιου, πάλαι ποτέ κοντόσταβλου της Κύπρου. Αναμφισβήτητα θα πρέπει να ταυτιστεί ο ανεψιός της Pico με τον Ενρίκο Κατερίνο Ντάβιλα, το πιο διάσημο μάλλον πρόσωπο της οικογένειας, αφού διέπρεψε ως ιστορικός και ως στρατιωτικός. Στον ανεψιό της επίσκοπο Φερδινάνδο Ντάβιλα δεν κληροδοτούσε τίποτα, γιατί δεν χρειαζόταν οικονομική στήριξη, όπως διαβάζουμε στη διαθήκη της, ωστόσο τον μνημόνευε με στοργή και αγάπη.

Η δεύτερη διαθήκη

Η Μαρία βίωσε και τον τραγικό θάνατο του αδελφού της Αντώνιου Ντάβιλα το 1599, όταν έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού του και σκοτώθηκε στο Piove di Sacco. Λίγους μήνες μετά τον θάνατο -μάλλον την αυτοκτονία- του αδελφού της συνέταξε εκ νέου μια άλλη διαθήκη. Στη διαθήκη αυτή με ημερομηνία 14 Δεκεμβρίου 1599 ανέφερε ότι ακύρωνε όλες τις άλλες προηγούμενες διαθήκες της, γεγονός που μαρτυρεί ότι ήταν περισσότερες από μία. Ως εκτελεστές της διαθήκης της διόριζε τους τέσσερις γιους του αδελφού της Αντώνιου. Πρόκειται για τους: επίσκοπο Φερδινάνδο, Alvise, Pellegrino και Enrico Caterino. Ας σημειωθεί εδώ ότι ο ανεψιός της Pellegrino είχε νυμφευθεί τη Λάουρα, θυγατέρα του Κύπριου Ραφαήλ Σωζόμενου, της γνωστής κυπριακής οικογένειας. Η Μαρία επαναλάμβανε όπως και στην προηγούμενη διαθήκη της του 1598 ότι επιθυμούσε να ενταφιαστεί στην εκκλησία του Αγίου Πνεύματος και μάλιστα στον τάφο του οίκου Da Mosto.

Κληροδοτούσε μεταξύ άλλων δύο κτήματα, τα καλύτερα, στην ανεψιά της Λουκρητία, κάποιο κληροδότημα στο υπηρετικό της προσωπικό με την υποχρέωση να τελούν μνημόσυνα και λειτουργίες υπέρ αναπαύσεως της ψυχής της. Το υπόλοιπο της περιουσίας της το κληροδοτούσε στους ανεψιούς της Alvise και Ενρίκο Κατερίνο και όχι στον Pelegrino, γιατί ήδη του είχε αφήσει μία σημαντική δωρεά (cospicua donazione). Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι ο Pelegrino έφερε το όνομα αυτό μάλλον προς τιμήν του πεθερού της Μαρίας, Pelegrino Memmo.

Μετά το ξεκαθάρισμα του ποσού των εννέα χιλιάδων δουκάτων που αποτελούσε την προίκα της, όπως η Μαρία δήλωνε στη διαθήκη της, επιθυμούσε όπως διανεμηθεί στους τέσσερις ανεψιούς της, δηλαδή τους γιους του αδελφού της Αντώνιου, τους οποίους προαναφέραμε καθώς και στον ανεψιό της Φραγκίσκο Da Mosto. Όπως γίνεται σαφές, η Κορνηλία Ντάβιλα, αδελφή της Μαρίας Memmo, που είχε παντρευτεί τον Ιωάννη-Alvise Da Mosto είχε αποκτήσει μαζί του ένα γιο με το όνομα Φραγκίσκος Da Mosto, που έφερε το όνομα του παππού του, Φραγκίσκου Ντάβιλα, κοντόσταβλου της Κύπρου. Όπως ήδη έχει αναφερθεί η θεία του Μαρία τού άφηνε κάποιο κληροδότημα όπως και στους άλλους ανεψιούς της.

Το επόμενο έτος, μετά τη σύνταξη της διαθήκης του Δεκεμβρίου 1559, δηλαδή το 1600, η Μαρία Ντάβιλα Memmo είχε πεθάνει. Το γεγονός αυτό μαρτυρείται και από την απογραφή των υπαρχόντων της που είχε γίνει στην οικία της, μετά από εντολή των τεσσάρων ανεψιών της, εκτελεστών της διαθήκης της αλλά και κληρονόμων της. Στις 23 Ιουνίου 1600 δόθηκε εντολή σε Βενετό νοτάριο, ο οποίος διενήργησε την εν λόγω απογραφή, στην παρουσία των αδελφών Alvise, Pellegrino, Eνρίκο Κατερίνο καθώς επίσης και εκ μέρους του άλλου τους αδελφού Φερδινάνδου, σύμφωνα με την τελευταία διαθήκη της αείμνηστης θείας τους. Ο κατάλογος υπαρχόντων της Μαρίας περιελάμβανε είδη ρουχισμού, τα οποία η διαθέτρια είχε κληροδοτήσει στην υπηρέτριά της, Μαρία Valvasona. Επίσης, υπήρχαν διάφορα συμβόλαια καθώς και άλλα έγγραφα οικονομικού περιεχομένου σχετικά με υποθέσεις της οικογένειας.

Μεταξύ άλλων καταρτίστηκε και κατάλογος των βιβλίων που βρέθηκαν στην οικία της Μαρία Ντάβιλα, στην ενορία του San Vio, στη Βενετία. Τα βιβλία αυτά ανήκαν στον ανεψιό της Μαρίας, Φερδινάνδο Ντάβιλα, επίσκοπο Ρεθύμνου και μετέπειτα στο Ascoli Satriano. Τα βιβλία του επισκόπου Φερδινάνδου, που είχε αφήσει στο σπίτι της θείας του, ήταν όχι μόνο πολλά αλλά και πολύτιμα...

ΛΕΖΑΝΤΑ: Το οικόσημο της βενετικής οικογένειας Memmo.