Διάβαζα στην "Wall Street Journal" μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα για την κατάθλιψη. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι βρισκόμαστε σε ένα έρημο νησί, με μια σκεπή πάνω από το κεφάλι μας και αρκετές προμήθειες, αλλά χωρίς καμιά ανθρώπινη επαφή. Η μόνη μας επαφή με τον κόσμο είναι μέσω του έξυπνου κινητού τηλεφώνου μας. Θα πέφταμε σε κατάθλιψη; 'Η μήπως το κινητό μας τηλέφωνο θα μας έσωζε από τις μαύρες σκέψεις;
Η μεταφορά αυτή ταιριάζει σε πολλούς Αμερικανούς, υποστηρίζει το άρθρο της Susan Pinker, η οποία είναι εξελικτική ψυχολόγος και γράφει για θέματα κοινωνικών επιστημών. Οι βασικές υλικές ανάγκες των Αμερικανών είναι καλυμμένες και το 85% των πολιτών έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Παρ' όλα αυτά, σε ποσοστό 26% δηλώνουν ότι αισθάνονται βαθιά μοναξιά. Οι ψυχολόγοι το γνωρίζουν από έρευνες, όχι από πρώτο χέρι. Η θλίψη λόγω απόρριψης ή παραμέλησης από τους φίλους ή την οικογένεια είναι από τους βασικούς προάγγελους της κατάθλιψης, χρόνιων ασθενειών και πρόωρου θανάτου. Αλλά είναι και μία βόμβα στον χώρο της υγείας. Η μοναξιά μεταξύ των ανθρώπων μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας έχει αυξηθεί από 14% τη δεκαετία του '70 σε πάνω από 40%. Και η γήρανση του πληθυσμού είναι πιθανό να κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα τα επόμενα χρόνια.
Πολλοί από εμάς θεωρούμε ότι τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και οι ταμπλέτες αποτελούν το ιδανικό αντίδοτο στην κοινωνική δυσφορία. Οι εικονικές εμπειρίες προσφέρουν όμως άραγε αυτή την αίσθηση της συμμετοχής που είναι τόσο σημαντική για τον άνθρωπο; Ο Άλαν Τέο, αναπληρωτής καθηγητής στο Health & Science University του Όρεγκον, παρακολούθησε από το 2004 ως το 2010 έντεκα χιλιάδες Αμερικανούς άνω των 50 ετών που έλαβαν μέρος σε μια εθνική μελέτη για τη γήρανση. Ο στόχος του ήταν να διαπιστώσει ποια είδη κοινωνικής επαφής ή έλλειψης τέτοιας επαφής οδηγούν, μια διετία αργότερα, σε κλινικά συμπτώματα. Το 16% των Αμερικανών πάσχουν από σοβαρή κατάθλιψη, την ασθένεια των μαύρων σκέψεων. Κι όμως, δεν γίνεται καμιά συζήτηση για προληπτική αγωγή.
Η ερευνητική ομάδα που δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ερευνών της τον περασμένο Οκτώβριο στο "Journal of the American Geriatrics Society", διαπίστωσε ότι μόνο η άμεση επαφή μπορεί να αποτρέψει την κατάθλιψη σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Η τηλεφωνική επικοινωνία είχε αποτελέσματα μόνο σε ανθρώπους με ιστορικό συναισθηματικών διαταραχών. Τα μηνύματα και τα e-mails δεν έκαναν απολύτως καμιά διαφορά. Σύμφωνα με την έρευνα, το κλειδί είναι πόσο συχνά έρχεται -ή δεν έρχεται- κάποιος σε επαφή με την οικογένειά του και τους φίλους του. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διαπροσωπική επαφή σήμερα, τόσο λιγότερο πιθανή είναι η κατάθλιψη στο μέλλον. Τα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης παρατηρήθηκαν μεταξύ εκείνων που είχαν επαφή με παιδιά, φίλους και συγγενείς λίγες μόνο φορές τον χρόνο. Τα μικρότερα, μεταξύ αυτών που είχαν διαπροσωπικές επαφές τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα.
Η έρευνα δείχνει ότι ένας εύκολος και φτηνός τρόπος για την πρόληψη της κατάθλιψης είναι η διαπροσωπική επαφή και ότι έχει σημασία με ποιον τρόπο και με ποιους ανθρώπους γίνεται αυτή η επαφή. Οι άνθρωποι 50 έως 70 ετών προστατεύονται καλύτερα με τη διαπροσωπική επαφή με τους φίλους τους. Για τους άνω των 70, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η διαπροσωπική επαφή με την οικογένειά τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το τηλέφωνο και τα e-mails έχουν μεγάλη σημασία για τα κοινωνικά μας σχέδια. Για να κρατήσουμε, όμως, μακριά τις επικίνδυνες και μαύρες σκέψεις, πρέπει να εγκαταλείψουμε το έρημο νησί και να αναζητήσουμε την άμεση επαφή με τους φίλους μας και με τους συγγενείς μας.
