Γράφει η Βάλια Καϊμάκη | valia@inrec.gr

Κάποτε, την ώρα της βαλίτσας για τις διακοπές, μια συσκευή είχε την τιμητική της: η φωτογραφική μηχανή. Τη θυμάστε; Πιθανόν να έχετε μια κάπου, ποιος να ξέρει πού; Το πιθανότερο ψηφιακή, αφού από τις αρχές τις περασμένης δεκαετίας, οι περισσότεροι είχαν εγκαταλείψει τις παλιές μηχανές για χάρη της ψηφιακής τεχνολογίας.

Δεν ήταν τόσο ότι μπορούσαμε εύκολα να επεξεργαστούμε κάθε φωτογραφία όπως σήμερα, ήταν που γλιτώναμε από το φιλμ και την εμφάνιση. Πόσες φορές γυρίσαμε από τις διακοπές με “καμένα” φιλμ; Πόσες φορές διαπιστώσαμε ότι οι εκπληκτικές στιγμές των διακοπών μας είχαν αφήσει μόνο ένα “κουνημένο” αποτύπωμα. Και πόσες φορές ακόμα δεν ταλαιπωρήσαμε οικογένεια και φίλους, οι οποίοι έπρεπε να δουν όλο το πακέτο των πέντε φιλμ -κάποιοι τολμηροί τραβούσαν σλάιντ και μετά έπρεπε να δεις ολόκληρη την προβολή.

Πάνε χρόνια πια που είναι δύσκολο, ακόμα και αν θες, να βρεις φιλμ για την παλιά σου φωτογραφική. Οι τελευταίοι νοσταλγοί του είδους πρέπει να φροντίσουν από νωρίς και λίγα πια φιλμ κυκλοφορούν στην αγορά. Και σίγουρα όχι το περίφημο Kodachrome που σηματοδότησε την αρχή για την επανάσταση στην φωτογραφία.

Δύο Λέοπολντ, ο Μαν και ο Γκοντόβσκι, καινοτόμησαν στην έγχρωμη φωτογραφία καθώς δημιούργησαν ένα ποιοτικό, αλλά και εύκολο στη χρήση φιλμ. Όλα ξεκίνησαν το 1922 όταν οι δύο ερασιτέχνες κατασκευαστές, απόφοιτοι του Χάρβαρντ και μουσικοί, βρέθηκαν στο γραφείο του διευθυντή ερευνών της Eastman Kodak Company, Κένεθ Μες, στη Νέα Υόρκη. Ο Μες τους έδωσε το πράσινο φως να συνεργαστούν με το Kodak Research Lab για να τους βοηθήσει κυρίως με τις βαφές και τα φίλτρα. Το τελικό αποτέλεσμα της συνεργασίας τους ήταν το Kodachrome που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1935.

Παρ’ όλο που η ιδέα ξεκίνησε διαφορετικά, το τελικό προϊόν αποτελούνταν από τρεις πολύ λεπτές στρώσεις επικάλυψης μιας βάσης. Κάθε στρώση ευαισθητοποιείται από διαφορετικά χρώματα όπως μπλε, κόκκινο, κίτρινο και βιολετί. Σε συνδυασμό με το αρνητικό έδωσαν την πρώτη, επαγγελματική, εκδοχή του Kodachrome σε ταινία 16mm.

Το 1936, λόγω της περιπλοκότητας της κατασκευής του άρχισαν διαδικασίες ανακατασκευής. Μέσα σε δύο χρόνια το νέο Kodachrome ήταν έτοιμο να βγει στην αγορά, ενώ το 1938 πραγματοποιήθηκε και η πρώτη διαφήμιση. Παρ’ όλα αυτά η κατασκευή του παρέμενε περίπλοκη με τις βαφές να μην έχουν και τόσο καλή απόδοση. Τα προβλήματα λύθηκαν την ίδια χρονιά σε μια τρίτη εξελιγμένη έκδοσή του. Το επαγγελματικό φιλμ Kodachrome, με όλες τις βελτιώσεις που ακολούθησαν διατηρήθηκε στην αγορά μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50 όταν αντικαταστάθηκε από το Ektachrome, που είχε πιο εύκολη εμφάνιση ενώ το φωτογραφικό κυκλοφόρησε μέχρι και το 2010. Η εταιρεία δώρισε όσες παρτίδες απέμειναν στο σπίτι του George Eastman (ιδρυτή της Kodak), το οποίο λειτουργεί ως μουσείο. Το Kodachrome χρησιμοποιήθηκε με το ίδιο πάθος και στον κινηματογράφο και στη φωτογραφία, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην ερασιτεχνική. Για πολλά χρόνια, μάλιστα, όλες οι φωτογραφίες στα ιλουστρασιόν περιοδικά ήταν τραβηγμένες με Kodachrome.

Πρόσφατα η εταιρεία δήλωσε ότι σκέφτεται να το ξαναβγάλει στην αγορά. Πιθανόν να πρόκειται για σημάδι της μόδας της επιστροφής: μαζί με το βινύλιο επανέρχεται και η φωτογραφία. Ίσως για κάποιους νοσταλγούς. Γιατί εμείς οι υπόλοιποι έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε σχεδόν αποκλειστικά το κινητό μας. Και βέβαια ν’ ανεβάζουμε τις στιγμές που απαθανατίζουμε, την ίδια στιγμή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν μας βλέπω να έχουμε την υπομονή να εμφανιστεί το φιλμ πρώτα.