Διάβαζα μια ενδιαφέρουσα μελέτη για την εξάρτηση από το διαδίκτυο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από μια υπηρεσία της Κομισιόν. Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα και άλλες έρευνες -είναι στην ουσία μια "έκθεση ερευνών"- από επτά χώρες, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Δανία και κυρίως από έφηβους και νέους. Και αυτό γιατί άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι αυτή είναι η ηλικία κατά την οποία εκτίθενται σε συμπεριφορές υψηλού ρίσκου, μια διαδικασία που έχει σχέση με την ανάπτυξη της ταυτότητάς τους πριν μπουν στην ωριμότητα. Σε αυτές τις ηλικίες τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι ο κύριος λόγος εξάρτησης ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες το πρόβλημα εντοπίζεται στον τζόγο. Όπως και σε πολλές άλλες έρευνες το πρόβλημα ακουμπά περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες, εκτός από τον γενικότερο εθισμό στο διαδίκτυο. Είναι πάντως σημαντικό να σημειώσουμε ότι τα σχετικά προληπτικά προγράμματα στο σχολείο έδειξαν ότι έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα. Κάτι που αναφέρεται συχνά σε έρευνες και που συνεχώς εξελίσσεται είναι ο ορισμός του εθισμού, και στο συγκεκριμένο σημείο προτείνονται τέσσερις κατηγορίες συμπτωμάτων.
Η πρώτη -και η πιο σημαντική- είναι η "σύγκρουση" τόσο σε εσωτερικό όσο και σε εξωτερικό επίπεδο. Δηλαδή η έλλειψη ελέγχου στις διαδικτυακές συμπεριφορές ή η δυσκολία να διατηρήσεις μια υγιή κοινωνική ζωή στην καθημερινότητα. Σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτουν επίσης η παραμέληση της οικογένειας ή των φίλων, οι καβγάδες με άλλα άτομα στο διαδίκτυο, η έλλειψη ύπνου λόγω της χρήσης που οδηγεί σε υπερκόπωση, η απάθεια, ο εκνευρισμός, η πτώση της παραγωγικότητας. Η δεύτερη είναι η "αξιοπιστία", το πόσο δηλαδή ασχολείσαι με το τι κάνουν οι άλλοι στο διαδίκτυο και με την εικόνα σου σε αυτό αλλά και η χρήση του διαδικτύου ως διαφυγή από μια πραγματικότητα που ο χρήστης δεν μπορεί ν' αντιμετωπίσει. Η τρίτη είναι η "αντοχή", δηλαδή η ανάγκη για όλο και μεγαλύτερη χρήση. Και η τέταρτη είναι η "δυσλειτουργία", όταν δηλαδή η ενασχόληση με το διαδίκτυο καταστρέφει μία ή περισσότερες από τις πλευρές της ζωής. Το πιο ενδιαφέρον απ' όλα, εκτός από το στοιχείο της πρόληψης στα σχολεία, είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία βασίζεται στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, μια ήπια μέθοδο που αρχικά σχεδιάστηκε για να καταπολεμήσει την κατάθλιψη αλλά σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως για πολλές ψυχικές ασθένειες.
Γιατί ας μην έχουμε καμία αμφιβολία πλέον, ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι ψυχική ασθένεια και πρέπει ν' αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Και αν η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει ότι τα παιδιά και οι νέοι είναι πιο ευάλωτοι, κανένας μας δεν είναι προφυλαγμένος από τον κίνδυνο. Αφού μάλιστα, όσοι παρουσιάζουν εθισμό έχουν ταυτόχρονα και συμπτώματα άλλων ασθενειών, όπως ελαφριά κατάθλιψη κι έτσι οι δύο ασθένειες "ενισχύουν" κατά κάποιον τρόπο η μία την άλλη. Δεν υπάρχει ούτε ένας γονιός που να μην παρατηρεί με ανησυχία τη συμπεριφορά των παιδιών του ψάχνοντας να "διαγνώσει" συμπτώματα εξάρτησης. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα για μας τους γονείς. Σε αυτό μπορεί απλώς να μας ανακουφίσει η σκέψη ότι αν είμαστε γονείς που παρατηρούμε τα παιδιά μας [είτε με ανησυχία είτε με περηφάνια είτε απλώς με αγάπη] το πιο πιθανό είναι να μην κινδυνεύουν έτσι κι αλλιώς. Γιατί τα παιδιά που μεγαλώνουν σ' ένα περιβάλλον με αγάπη αλλά και με πλαίσιο είναι πιο ισορροπημένα. Και αν υπάρχει άλλου είδους αιτία, ο γονιός θα το πάρει χαμπάρι αμέσως.
Για την ώρα μπορούμε να συνεχίσουμε ν' απελπιζόμαστε όταν αφού φωνάξουμε δεκαπέντε φορές "κλείσε την κονσόλα" και επιτέλους μας ακούσει, πάει και κάθεται στον υπολογιστή. Κι όταν αρχίσουμε να ουρλιάζουμε "κλείσε τον υπολογιστή" ωραιότατα μπαίνουν στο YouTube από το κινητό. Δεν υπάρχει σωτηρία.
