Παράθυρο logo
Η τάφρος
Δημοσιεύθηκε 22.05.2018
Η τάφρος

Στην παλαιά αυτή φωτογραφία εργάτες δουλεύουνε σε τμήμα της τάφρου, έξω και κάτω από τα τείχη της Λευκωσίας, για διαμόρφωση του χώρου – εκεί έγινε αργότερα χώρος στάθμευσης, ενώ κάποτε φιλοξενούνται και μερικές εκδηλώσεις. Η τάφρος ήτανε τμήμα των οχυρώσεων της πρωτεύουσας, όπως αυτές κτίστηκαν από τους Βενετούς το 1570. Πιο πριν, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, τα τείχη της Λευκωσίας εκτείνοντο πολύ περισσότερο. Όμως οι Βενετοί μίκραναν την πόλη, κτίζοντας νέα τείχη, σε κυκλική διάταξη και με κέντρο του κύκλου τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας. Υπήρχανε 10 προμαχώνες, που σώζονται, ενώ οι 5 πύλες μειώθηκαν σε 3. Οτιδήποτε είχε βρεθεί τότε εκτός των νέων οχυρώσεων – μέγαρα, ναοί, μοναστήρια και άλλα – κατεδαφίστηκαν και εξαφανίστηκαν. Με τις νέες οχυρώσεις των Βενετών η έκταση της πόλης μειώθηκε περισσότερο από το μισό, και βέβαια και η τάφρος που την περιέβαλλε. Η μικρότερη έκταση των τειχών σήμαινε, μεταξύ άλλων, και λιγότερες δυνάμεις για επάνδρωσή τους. Η τάφρος έξω και γύρω από τα τείχη ήτανε βαθύτερη τότε, υπήρχε και τείχος στην εξωτερική της πλευρά, γέμιζε δε με νερό από τον ποταμό Πηδκιά. Ο ποταμός περνούσε τότε μέσα από το κέντρο της πόλης και η κοίτη του ήταν εκείνη που σήμερα αποτελεί τη λεγόμενη πράσινη γραμμή. Ο ποταμός εισερχόταν από την περιοχή της Πύλης Πάφου, διέτρεχε το κέντρο της πόλης και εξερχόταν από την περιοχή της Πύλης Αμμοχώστου. Εντός της πόλης υπήρχαν και 4 γεφύρια. Την κοίτη του ποταμού και τη ροή του έξω από την πόλη, την άλλαξαν οι Βρετανοί μετά το 1878. Και τούτο διότι τα λιμνάζοντα νερά μέσα στην πόλη αποτελούσανε τότε και εστίες μόλυνσης. Μάλιστα όχι σπάνια προκαλούντο και πλημμύρες και καταστροφές.

Η τάφρος ήτανε απαραίτητο στοιχείο των οχυρώσεων των όποιων πόλεων, και σκοπό είχε να εμπόδιζε ή έστω να δυσκόλευε τους όποιους εχθρούς να πλησίαζαν και να έπλητταν τα τείχη. Πάντως οι νέες οχυρώσεις των Βενετών δεν είχαν ολοκληρωθεί το 1570, όταν οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην Κύπρο. Το σχέδιο προέβλεπε ακόμη ψηλότερα τείχη, αλλά μέχρι το 1570 δεν είχε κτιστεί ακόμη το άνω μέρος τους. Η Λευκωσία άντεξε τότε μια πολιορκία 45 ημερών, κι αλώθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1570. Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τότε, οι Οθωμανοί που πολιόρκησαν τη Λευκωσία το καλοκαίρι, η τάφρος δεν θα ήτανε γιομάτη με νερό και δεν θα δυσκόλεψε ιδιαίτερα τους επιτιθέμενους. Σε αντίθεση προς την ισχυρή Αμμόχωστο, της οποίας η τάφρος ήτανε πάντοτε γιομάτη με νερό, από τη θάλασσα.