• Με τη φυγή της Άλκης Ζέη, που απεβίωσε στις 28 Φεβρουαρίου στα 95 της χρόνια, φεύγει μια συγγραφική πένα ιδιαίτερη. Και από τις τελευταίες της Αντίστασης.

• Και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στην πολιτική Αντίσταση στην Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής, που στιγμάτισε την Άλκη Ζέη και το έργο της, αλλά στη διά βίου αντίστασή της απέναντι σε κάθε είδους επιβολή.

• Το πρώτο μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη ήταν «Το καπλάνι της βιτρίνας», ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο που έγραψε όταν ήταν εξόριστη ως πολιτική πρόσφυγας στη Μόσχα. Ηρωίδες του βιβλίου είναι δύο κορίτσια που έρχονται αντιμέτωπα με προβληματισμούς και καταστάσεις που τα ωριμάζουν, κατά τη δικτατορία του Μεταξά.

• «Το βιβλίο δεν το αγόραζαν για τα παιδιά, και άνθρωποι προοδευτικοί, αριστεροί, φίλοι μού έλεγαν πως είναι μεν καλογραμμένο, αλλά καλά η γενιά μας όσα τράβηξε, μα τα παιδιά μας δεν είναι ανάγκη να τα πληγώνουμε», είχε πει η ίδια κατά την τελετή αναγόρευσής της σε επίτιμη διδάκτορα του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2014.

• Το θέμα της σε εκείνη την ομιλία ήταν «Γιατί γράφω βιβλία για παιδιά». Έλεγε ότι μόλις βγήκε «Το καπλάνι της βιτρίνας» οι κριτικές ήταν καταπέλτης. Ότι ήταν ένα προπαγανδιστικό βιβλίο και πως οι ηρωίδες της μιλούσαν για τη δικτατορία. «Τι να κάνω αφού είχα ζήσει μικρό κοριτσάκι τη δικτατορία του Μεταξά;» αναρωτιόταν η ίδια. Το βιβλίο είχε εκδοθεί από τις Εκδόσεις Θεμέλιο και ο εκδότης το είχε στη βιτρίνα του βιβλιοπωλείου πεισματικά, παρά τις κριτικές, ώσπου έγινε η δικτατορία και μπήκαν στο Θεμέλιο, το έκαναν γυαλιά καρφιά και κατέστρεψαν όλα τα βιβλία.

• Σε τέτοιους καιρούς έζησε η Άλκη Ζέη και αντιστάθηκε. Αλλά αντιστεκόταν και πολύ αργότερα. Η Ελλάδα δίνει, δυστυχώς, πολλούς λόγους για να αντιστέκεται κανείς μέχρι σήμερα.

• Το 2008 λογοκρίθηκε το βιβλίο της συγγραφέα Έρσης Σωτηροπούλου «Ζιγκ-Ζαγκ στις νεραντζιές». Σαράντα δύο άνθρωποι των τεχνών διαμαρτυρήθηκαν με επιστολή, κάνοντας λόγο για ένα ευρύτερο και πιο ύπουλο φαινόμενο έμμεσης λογοκρισίας στον ελληνικό χώρο. Σε ολόκληρη την Ελλάδα, τόσοι πνευματικοί άνθρωποι, και την επιστολή υπέγραφαν μόλις 42. Ανάμεσά τους, η Άλκη Ζέη.

• Το τραγικότερο, οι πλείστοι ήταν της γενιάς της Άλκης Ζέη. Τραγικό όχι για τους ίδιους, αλλά για τη νέα γενιά αυτών των λεγόμενων «πνευματικών ανθρώπων» της χώρας.

• Αυτή η γενιά φεύγει. Και αφήνει πίσω της ανθρώπους μιας πολιτικής ορθότητας πολύ επικίνδυνης.

• Και κάτι άλλο που μπορούμε να μάθουμε από την Άλκη Ζέη, πάλι με αφορμή το «Καπλάνι»: Έλεγε στην ίδια ομιλία του 2014 πόσο ήθελε να έρθει σε επαφή με τα παιδιά, να τους μιλήσει για την Κατοχή, για την Αντίσταση. Όμως οι πόρτες των σχολείων ήταν κλειστές. Μια άλλη συγγραφέας παιδικών βιβλίων έγραψε στο Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου: «μην τύχει και φτάσει στα παιδιά μας αυτό το βιβλίο που καταργεί θρησκεία, οικογένεια, κράτος. Μόνο που δεν ζητούσε να με κρεμάσουν».

• Ανέλαβαν τότε χαρισματικοί δάσκαλοι να βάλουν το βιβλίο στα σχολεία. «Σιγά-σιγά, διακριτικά, άρχισαν να μιλούν στα παιδιά και στους γονείς για τα βιβλία μου. Να τα αγοράζουν και με δικά τους χρήματα, να εφευρίσκουν χίλιους δυο τρόπους για να μπορέσουν μέσα στην τάξη τους, κλέβοντας κάποιες στιγμές από το μάθημα, να διαβάσουν στα παιδιά και να τα κάνουν να ενδιαφερθούν. Κι έτσι, από δάσκαλο σε δάσκαλο, διαδίδονταν τα βιβλία μου κι έγινα η αγαπημένη συγγραφέας των παιδιών και των παιδιών των παιδιών τους».

• Οι μεγάλοι συγγραφείς φεύγουν αλλά τα βιβλία τους μένουν και αν έχουμε δασκάλους να τα τιμούν, μένουν κι οι συγγραφείς.