Κατά την αυγή της 9ης Σεπτεμβρίου 1570, όταν οι Οθωμανοί εισέβαλαν μέσα στη Λευκωσία και στη συνέχεια την κατέκτησαν, η οικογένεια των Ποδοκάθαρων, και συγκεκριμένα τα μέλη της οικογένειας του φεουδάρχη Φίλιππου Ποδοκάθαρου, πλήρωσαν βαρύ τίμημα σε αίμα, ενώ άλλοι αιχμαλωτίστηκαν. Το ίδιο είχε συμβεί και στην πολιορκία και παράδοση της Αμμοχώστου. Ο πατέρας Φίλιππος, μαζί με έναν από τους μεγάλους γιους του, τον Αλέξανδρο, και τον πιο μικρό, τον Βενιαμίν της οικογένειας, Tutio, έσπευσαν με τρόφιμα και με έναν λόχο στρατιωτών, που συντηρούσε ο ίδιος ο φεουδάρχης, στην άμυνα της Αμμοχώστου. Αυτά διηγείται ο Αλέξανδρος μετά την παράδοση της πόλης, την αιχμαλωσία του και τέλος την απελευθέρωσή του με λύτρα. Στη συνέχεια, μετά από προτροπή ενός Βενετού αξιωματούχου, του Μαρκίου Michiel, συνέταξε μια διήγηση στα όσα είχαν συμβεί κατά την πολιορκία και παράδοση της Αμμοχώστου.

Στην υπεράσπιση της Λευκωσίας είχαν μείνει οι άλλοι γιοι του φεουδάρχη Φίλιππου Ποδοκάθαρου. Ένας από αυτούς ήταν ο λόγιος και ιερωμένος Ιωάννης Ποδοκάθαρος, που συνέταξε και αυτός μια διήγηση για την πολιορκία και άλωση της Λευκωσίας και άλλα δύο έργα, ένα εγκώμιο στον στρατιωτικό μηχανικό Ιούλιο Savorgnano για την οχύρωση της Λευκωσίας και έναν λόγο που εκφώνησε μετά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία, όταν έφθασε στη Βενετία, ενώπιον του δόγη Alvise Mocenigo. Με τον λόγο αυτόν ο Κύπριος λόγιος ζητούσε από τον δόγη στήριξη και ενίσχυση στους πρόσφυγες συμπατριώτες του που είχαν καταφύγει στη Βενετία άστεγοι και πένητες και εκλιπαρούσαν για βοήθεια.

Ιούλιος Ποδοκάθαρος

Εκτός από τον λόγιο Ιωάννη, είχαν μείνει στην υπεράσπιση της Λευκωσίας και άλλοι τρεις γιοι του φεουδάρχη Φίλιππου Ποδοκάθαρου. Επρόκειτο για τους Λίβιο, Σκιπίωνα και Ιούλιο. Οι δύο, Αλέξανδρος και Tutio, όπως προαναφέρθηκε, με τον πατέρα τους έσπευσαν στην υπεράσπιση της Αμμοχώστου και οι άλλοι τέσσερις έμειναν στην υπεράσπιση της Λευκωσίας. Ο Λίβιος ήταν ο φεουδάρχης και ένεκα της οικονομικής του ευρωστίας οικοδόμησε τον προμαχώνα, που φέρει το όνομα της οικογένειάς τους, καταβάλλοντας το 1567 δέκα χιλιάδες δουκάτα. Ο Λίβιος, εκτός από φεουδάρχης, είχε εκλεγεί το 1561 στο υψηλό αξίωμα του βισκούντη Λευκωσίας. Μια θυγατέρα του Ιωάννη Σωζόμενου, όπως αναφέρει ο ίδιος στη διήγησή του για την πολιορκία και πτώση της Λευκωσίας στην εξουσία των Οθωμανών, ήταν μνηστευμένη με έναν από τους γιους του Λίβιου και είχε φονευθεί μαζί με άλλες νέες, όταν το καράβι που θα τις μετέφερε σκλάβες στην Κωνσταντινούπολη πήρε φωτιά στο λιμάνι της Αμμοχώστου.

Ο Λίβιος υπερασπίστηκε τη Λευκωσία από τον προμαχώνα Ποδοκάθαρο, που είχε οικοδομήσει ο ίδιος και στην άμυνα του ίδιου προμαχώνα ευρίσκετο και ο αδελφός του Ιούλιος μαζί με έναν γιο του. Κατά την αυγή της 9ης Σεπτεμβρίου 1570, όταν οι Οθωμανοί εισχώρησαν στην πόλη, ο Λίβιος απουσίαζε από την υπεράσπιση του προμαχώνα. Όπως μας πληροφορεί ο αδελφός του Ιωάννης στη δική του διήγηση, ο Λίβιος απουσίαζε γιατί ήταν άρρωστος και οικουρούσε. Όταν οι εχθροί κατέλαβαν τον προμαχώνα Ποδοκάθαρο, οι δύο αδελφοί, Σκιπίωνας και Ιούλιος, φονεύθηκαν, και μαζί τους και ένας γιος του Ιούλιου. Οι δύο άλλοι αδελφοί, Λίβιος και Ιωάννης, αιχμαλωτίστηκαν.

Ο Στέφανος Lusignan μας παρέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον Ιούλιο Ποδοκάθαρο, ο οποίος έπεσε στον προμαχώνα που οικοδόμησε ο αδελφός του μαζί με έναν γιο του. Ο Ιούλιος είχε υπηρετήσει ως καπιτάνος Λεμεσού, αξίωμα στο οποίο διορίζονταν Κύπριοι που ανήκαν στην άρχουσα τάξη. Δεν έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες πότε και για πόσο χρονικό διάστημα υπηρέτησε στην εν λόγω θέση. Ωστόσο, ως καπιτάνος Λεμεσού πρέπει να υπηρέτησε πριν το 1568, γιατί την πληροφορία αυτή μας την παρέχει ο Στέφανος Lusignan, που είχε εγκαταλείψει την Κύπρο μετά το 1568. Ο ίδιος διασώζει μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία για τον Ιούλιο Ποδοκάθαρο όταν υπηρετούσε ως καπιτάνος Λεμεσού. Σε μια εποχή που δεν υπήρχε η επιστήμη της αρχαιολογίας διενεργούνταν στην Κύπρο με τους πλούσιους αρχαιολογικούς χώρους κατά καιρούς «ανασκαφές», τόσο από ξένους όσο και από Κύπριους. Ο Ιούλιος Ποδοκάθαρος, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Στέφανου Lusignan, είχε διενεργήσει ανασκαφή σε έναν αρχαίο τάφο κοντά στη Λεμεσό -ίσως στην περιοχή της αρχαίας Αμαθούντας- όπου βρήκε ένα υπέροχο αγγείο από πορφυρίτη και το απέσπασε.

Για τον θάνατο του ίδιου του Ιούλιου και ενός γιου του στον προμαχώνα Ποδοκάθαρο έχουμε πληροφορηθεί από τη διήγηση του αδελφού του Ιωάννη για την πολιορκία και πτώση της Λευκωσίας το 1570 από τους Οθωμανούς. Για τα μέλη της οικογένειας του Ιούλιου, που αιχμαλωτίστηκαν και αργότερα ελευθερώθηκαν με λύτρα, μας προσέφερε ενδιαφέρουσες ειδήσεις το αρχειακό υλικό. Τελικά, η χήρα του Ιούλιου Ποδοκάθαρου, αφού βίωσε τον θάνατο του συζύγου της και ενός γιου της και έχασε τα υπάρχοντά της και απώλεσε την πατρίδα της, σύρθηκε αιχμάλωτη στην Κωνσταντινούπολη. Η σύζυγος του Ιούλιου ήταν η Λουδοβίκη Δενόρες, θυγατέρα του Ιωάννη Δενόρες, κόμη της Τρίπολης, που είχε ως φέουδο την Άσσια της Μεσαορίας. Το 1578 απελευθερώθηκε και κατέφυγε στη Βενετία. Ωστόσο, οι πέντε θυγατέρες που είχε αποκτήσει με τον Ιούλιο εξακολουθούσαν να είναι σκλάβες στα χέρια των Οθωμανών. Τα λύτρα για να ελευθερώσει τις θυγατέρες της ανέρχονταν στις πέντε χιλιάδες σκούδα.

Μία από τις θυγατέρες της Λουδοβίκης Δενόρες και του Ιούλιου Ποδοκάθαρου ήταν και η Όρσολα ή Όρσα, όπως απαντά στα έγγραφα, που είχε τότε απελευθερωθεί και έφθασε στη Βενετία. Η Όρσολα είχε παντρευτεί τον γιο του γενικού διοικητή του ελαφρού ιππικού στην Κύπρο, Αλέξανδρου Λάσκαρη Μεγαδούκα, Ευγένιο. Στις πηγές γίνεται μνεία και για μια κληρονομιά την οποία ανέμενε να εισπράξει η Όρσολα με τον σύζυγό της, αλλά θα έπρεπε το μισό ποσό να το εισπράξει ο αδελφός της Καίσαρας. Όπως συνάγεται από τα πιο πάνω, ο Ιούλιος και η Λουδοβίκη ή Λουίζα είχαν επτά παιδιά, πέντε θυγατέρες και δύο γιους. Εκτός από τον Καίσαρα, ήταν και ο γιος τους που έπεσε μαχόμενος μαζί με τον πατέρα του στον προμαχώνα Ποδοκάθαρο. Ο σύζυγος της Όρσολας, θυγατέρας του Ιούλιου και της Λουδοβίκης, Ευγένιος, καταγόταν από τους Λάσκαρη, τους Παλαιολόγους και τους Συγκλητικούς. Ο Ευγένιος είχε κληρονομήσει κτηματική περιουσία στη Ζάκυνθο γι’ αυτό το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στο εν λόγω νησί, όπου εκεί ο Ευγένιος υπηρέτησε στα στρατιωτικά σώματα της Γαληνοτάτης.

Ίσως η χήρα του Ιούλιου Ποδοκάθαρου να έφυγε νωρίς από τη ζωή ή να ακολούθησε τη θυγατέρα της με τον σύζυγό της στη Ζάκυνθο. Υποθέτουμε ότι κάτι τέτοιο θα είχε συμβεί, αφού οι τρεις αδελφές της Λουδοβίκης, Έλενα, Λάουρα και Αιμιλία, ζούσαν πλέον και οι τρεις χήρες στη Βενετία μαζί στην ίδια κατοικία, αλλά για τη Λουδοβίκη δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά. Πρόκειται για την Αιμιλία, χήρα του Σκιπίωνα Costanzo, την Έλενα, χήρα του Μπερνάρδου Βουστρωνίου και τη Λάουρα, χήρα του Λουδοβίκου Ποδοκάθαρου, υιού του Πέτρου.

Η εγγονή του Ιούλιου Ποδοκάθαρου, θυγατέρα του Ευγένιου και της Όρσολας, Λουδοβίκη, έφερε το όνομα της γιαγιάς της, θυγατέρας του κόμη της Τρίπολης Ιωάννη Δενόρες. Η Λουδοβίκη Λάσκαρη Μεγαδούκα, παιδί προσφύγων από σπουδαίες κυπριακές οικογένειες με τίτλους και φέουδα, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ζάκυνθο, όπου είχαν εγκατασταθεί οι γονείς της. Και αυτή προτίμησε να παντρευτεί έναν Κύπριο, επίσης πρόσφυγα και με υψηλή καταγωγή, τον Ιωάννη Καρρέρ, το επίθετο του οποίου στον χρονικογράφο μας Γεώργιο Βουστρώνιο απαντά ως Χαρέρης. Οι μακρινοί απόγονοι του καπιτάνου της Λεμεσού Ιούλιου Ποδοκάθαρου, αδελφού του κτίτορα του ομώνυμου προμαχώνα, εξακολουθούν και σήμερα να ζουν στη Ζάκυνθο και γνωρίζουν για την απώτερη καταγωγή των προγόνων τους και για τις κυπριακές τους ρίζες…