Μέχρι τώρα ξέραμε ότι ο Αντόνι Γκαουντί ήταν ο αρχιτέκτονας που υπέγραψε τα μαγικά κτήρια της Βαρκελώνης. Μια νέα έρευνα υποστηρίζει ότι, πέρα από τους πειραματισμούς του στην τέχνη και την αρχιτεκτονική, υπήρξε και σημαντικός ερευνητής των θεραπευτικών ιδιοτήτων της τέχνης στους ψυχικά ασθενείς.

Μια νέα πτυχή στη ζωή και το έργο του σπουδαίου Καταλανού αρχιτέκτονα Αντόνι Γκαουντί αναδεικνύουν πρόσφατες έρευνες. Ο αρχιτέκτονας το όνομα του οποίου είναι συνυφασμένο με τα σπουδαία αξιοθέατα της Βαρκελώνης, όπως ο καθεδρικός της Σαγράδα Φαμίλια και το Πάρκο Γκουέλ, φαίνεται πως είχε εργαστεί πειραματικά με ασθενείς στο ψυχιατρείο νότια της Βαρκελώνης.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Γκάρντιαν, νέες έρευνες δείχνουν ότι ο Γκαουντί χρησιμοποιούσε τον κήπο του ψυχιατρείου ως υπαίθριο εργαστήριο όπου δοκίμαζε τα πρωτοποριακά του σχέδια. Στο έργο αυτό βοηθοί και συνεργάτες φαίνεται πως ήταν οι ασθενείς.

Οι κήποι του νοσοκομείου Σαντ Μπόι είναι γεμάτοι με κατασκευές στο γνωστό ύφος του αρχιτέκτονα. Από αυτές τις κατασκευές ξεχωρίζει ένα κτιστό παγκάκι το οποίο παρουσιάζει εκπληκτικές ομοιότητες με τα παγκάκια στο Πάρκο Γκουέλ, τα οποία είναι διακοσμημένα με θραύσματα μωσαϊκών, ένα ύφος το οποίο θεωρείται επινόηση του Γκαουντί. Μέχρι τώρα, οι κατασκευές αυτές, όπως και το εν λόγω παγκάκι αντιμετωπίζονταν ως κακής ποιότητας απομιμήσεις. Τώρα, βάσει της έρευνας του αρχιτέκτονα Νταβίντ Αγκιλό και του γεωλόγου Ντανιέλ Μπαρμπέ, τα έργα αυτά χρονολογούνται στο 1912, γεγονός που τα τοποθετεί πριν την κατασκευή του Πάρκου, το οποίο έγινε το 1914.

Η ατσαλοσύνη και ο προφανής ερασιτεχνισμός στην κατασκευή των έργων στην αυλή του νοσοκομείου ήταν που οδηγούσε στην ταξινόμησή τους ως απομιμήσεις. Η έρευνα όμως των δύο επιστημόνων, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Σαπιένς, δείχνει ότι όχι μόνο προηγήθηκαν των διάσημων έργων του Γκαουντί, αλλά αποτέλεσαν τις πρώτες δοκιμές για λεπτομέρειες στο Πάκρο Γκουέλ, τη Σαγράδα Φαμίλια και την Κολόνια Γκουέλ, έργα τα οποία δούλευε ο Γκαουντί τη συγκεκριμένη περίοδο. Τα ελαττώματα στην κατασκευή των έργων οφείλονται στο γεγονός ότι ήταν φτιαγμένα από τους ασθενείς, και όχι από εξειδικευμένους εργάτες.

Οι φιλικές σχέσεις του ‘προστάτη’ του Γκαουντί, Εουσέμπι Γκουέλ, με τη διεύθυνση του νοσοκομείου ενισχύουν την άποψη των δύο ερευνητών. Επιπλέον, το νοσοκομείο Σαντ Μπόι –που ιδρύθηκε το 1854– θεωρείται πως ήταν το πρώτο στο είδος του που αντιμετώπισε τις ψυχικές ασθένειες σαν τέτοιες, και όχι σαν θεία τιμωρία ή δαιμονική κατάληψη. Ο ιδρυτής του μάλιστα ήταν υπέρ της εργοθεραπείας, η οποία αντιμετωπίζει τις πνευματικές ασθένειες μέσα από τη χειρωνακτική εργασία, ενώ το νοσοκομείο είχε στενές σχέσεις με τον Γάλλο ψυχαναλυτή Ογκίστ Μαρί, έναν από τους πρώτους υποστηρικτές των θεραπευτικών ιδιοτήτων της τέχνης στους ψυχασθενείς.

Ο Αντόνι Γκαουντί (1852-1926) γεννήθηκε στη Βαρκελώνη, όπου βρίσκονται και τα πιο σημαντικά έργα του, τα οποία ξεχωρίζουν για το σχεδιασμό τους. Το τελευταίο και ένα από τα χαρακτηριστικά έργα του είναι η εκκλησία Σαγράδα Φαμίλια, η οποία έμεινε ημιτελής λόγω του θανάτου του.
Τα έργα του Γκαουντί δίνουν ιδιαίτερο χαρακτήρα στη Βαρκελώνη και αποτελούν πόλους έλξης για τους τουρίστες, ενώ ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η τεχνική του Γκαουντί να χρησιμοποιεί κομμάτια από κεραμικά πλακίδια για να διακοσμήσει και να χρωματίσει κάποια από τα έργα του.

Χριστίνα Λάμπρου

Εφ. Πολίτης, 20 Αυγούστου 2011