Με μια σειρά από εκθέσεις -στο Λούβρο του Παρισιού και στο Βozar των Βρυξελλών μεταξύ άλλων– να έχουν ανακοινωθεί, και εν αναμονή των λοιπών πολιτιστικών δράσεων, ο υπουργός Γιώργος Δημοσθένους τονίζει την ευκαιρία που έχει η Κύπρος να αναδείξει τον πολιτισμό της μέσα από την Κυπριακή Προεδρία.

Έχοντας πλήρη επίγνωση του διττού του ρόλου ως υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού, θολώνοντας ωστόσο τις –διαχωριστικές; – γραμμές ανάμεσα στα δύο, ο υπουργός Γιώργος Δημοσθένους τονίζει ξανά και ξανά πως θα πραγματοποιηθεί σειρά πολιτιστικών δράσεων το δεύτερο εξάμηνο του 2012 «με αφορμή –και όχι για– την Κυπριακή Προεδρία».

«Ως υπουργείο αρμόδιο για θέματα Πολιτισμού έχουμε την πρόκληση να αναδείξουμε τον κυπριακό πολιτισμό τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό», ανέφερε ο υπουργός την Τετάρτη, στο πλαίσιο ενημερωτικής ημερίδας για την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, σημειώνοντας πως αυτή η περίοδος προσφέρεται για την ανάδειξη του κυπριακού πολιτισμού.

Πιο κάτω, ο υπουργός εκθέτει το όραμά του για τον Πολιτισμό, το οποίο φαίνεται πως βρίσκει πρόσφορο έδαφος υλοποίησης στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας.

«Η ανάληψη της Προεδρίας αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για την Κύπρο και θα είναι σαφέστατα ένα μεγάλο στοίχημα για εμάς. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε την ιδιαίτερη σφραγίδα μας στο πλαίσιο των δεδομένων που προκύπτουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για το σκοπό αυτό, θα προσδώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην Ευρώπη των Πολιτών και στην Κοινωνική Διάσταση του Πολιτισμού. Μια άλλη εξίσου σημαντική πτυχή που θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε είναι και η ορθολογιστικότερη διαχείριση του Πολιτισμού στη βάση της Πολιτιστικής Διακυβέρνησης, ως μέσου δημιουργικότερης και ουσιαστικότερης εμπλοκής της Κοινωνίας των Πολιτών στην πολιτιστική διεργασία.

Με αφορμή την Προεδρία και όχι για την Προεδρία, θέλω να κάνουμε το νέο μεγάλο βήμα στον πολιτισμό μας. Θέλω πραγματικά να γεμίσω τους δρόμους, τις γειτονιές, τα χωριά και τις πόλεις με πολιτισμό. Θέλω να βγάλω τα σχολεία στους δρόμους, στις γειτονιές. Θέλω να δημιουργήσουν δρώμενα τέτοια, που να δείξουν όλα τα ωραία και σπουδαία που συντελούνται στα σχολεία μας.

Έχω μιλήσει ήδη σχετικά με τους υπεύθυνους για τα θέματα Προεδρίας, ακόμη και με τον ίδιο τον Πρόεδρο, να δώσουμε βήμα, χώρο και ρόλο στους μαθητές μας, γιατί αυτός είναι ο πραγματικός πολιτισμός.

Θα πρέπει να σημειώσω εδώ ότι όραμα και θέση μου είναι ότι ο πολιτισμός είναι για όλους και όχι για μια ελίτ. Στο πλαίσιο αυτού του οράματος, θα μπω ανοιχτά σε έναν διάλογο, όπου θέλω να βρούμε τους τρόπους πρώτα, και έπειτα τις λύσεις, σε ένα φαινόμενο που παρατηρείται και σχετίζεται με το εξής: ενώ στα σχολεία μας γίνονται εξαιρετικά και σπουδαία πράγματα, είτε λέγονται θεατρικοί ή μουσικοί ή εικαστικοί διαγωνισμοί με άριστα αποτελέσματα και την εμπλοκή χιλιάδων μαθητών, ξαφνικά όταν αυτοί οι μαθητές φεύγουν και πάνε για τις σπουδές τους, επιστρέφουν και μπαίνουν ως ενεργοί πολίτες πια στο στίβο της επαγγελματικής πορείας, δεν συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο η προηγούμενη δημιουργική συμμετοχή και εμπλοκή τους στην πολιτιστική διεργασία. Συνέπεια αυτού είναι να βλέπει κανείς τα ίδια λίγα άτομα να ανακυκλώνονται στα θέατρα, στις γκαλερί, στις εκθέσεις. Υπάρχει ένα ζήτημα το οποίο, αφού εντοπίσουμε, ζήτησα να μου γίνουν προτάσεις για το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε την άλλη κουλτούρα, την άλλη διάθεση και στάση ζωής για να μην υπάρχει αυτό το κενό που παρατηρείται. Ο πολιτισμός δεν είναι κάτι στατικό, ούτε μεμονωμένο. Είναι στάση ζωής, πορεία ζωής, τρόπος σκέψης, τρόπος αντίληψης και συμμετοχής. Έτσι το προσεγγίζω και με αυτό τον τρόπο θέλω να δημιουργήσουμε, πέρα από τις υποδομές που χρειαζόμαστε, τις διαδικασίες και τους τρόπους για να φτιάξουμε την άλλη κουλτούρα.

Ήδη γίνονται πολλά και σε θέμα υποδομών.

Σύντομα θα εγκαινιάσουμε το θέατρο του ΘΟΚ. Ένα πραγματικό στολίδι. Δημιουργήθηκε το Ίδρυμα «Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου» ενώ ετοιμάζουμε μια σημαντική πρόταση για τη δημιουργία μιας επαγγελματικής χορωδίας, σε συνεργασία με πολλούς φίλους και συνεργάτες που έχουν τα δικά τους οράματα και ήθελαν να τα μοιραστούν μαζί μου. Το είπα από την πρώτη στιγμή: 'είμαι ανοιχτός, ελάτε να συζητήσουμε. Ιδίως σε θέματα πολιτισμού, φέρτε μου ιδέες και εγώ είμαι έτοιμος να τις προωθήσω'.

Θέλουμε να συνδημιουργήσουμε όλα εκείνα που θα περιποιούν τιμή για αυτό τον τόπο. Εκείνο που είναι ξεχωριστό και για το οποίο έγινε ειδική μνεία από πολλούς ξένους υπουργούς Πολιτισμού, είναι ο θεσμός των νέων μουσικών ταλέντων, το οποίο είναι ένα μουσικό εργαστήρι όπου παιδιά μικρών ηλικιών με ξεχωριστό και ιδιαίτερο ταλέντο στο βιολί, λαμβάνουν εξειδικευμένη και υψηλής ποιότητας μουσική διδασκαλία, παρουσιάζοντας εξαιρετικά αποτελέσματα. Κλήθηκαν να πάνε σε ένα μεγάλο φεστιβάλ στη Μόσχα όπου δεν είναι εύκολο να επιλεγούν σχήματα για να συμμετάσχουν. Ήταν πολύ τιμητική αυτή η πρόσκληση για τα μουσικά μας ταλέντα».

Η πολιτική για το Μέγαρο

«Θα ξεκινήσει άμεσα –αν και καταλαβαίνω τις αντιρρήσεις– η ανέγερση της «στέγης» του πολιτισμού, του «σπιτιού» του πολιτισμού. Και ζήτησα να απομακρυνθεί από κάθε φράση και κάθε κείμενο η έννοια του Μεγάρου, γιατί αυτός θα είναι ένας χώρος όπου θα έχει ρόλο, λόγο και τη δική του γωνιά οποιοσδήποτε καλλιτέχνης ή απλός άνθρωπος αυτού του τόπου: είτε για να δημιουργήσει, είτε για να παρακολουθήσει».

«Στο πλαίσιο του γενικού οράματος για τον πολιτισμό, είναι και η πιο στενή συνεργασία με τους δήμους, τις κοινότητες και τα Πανεπιστήμια. Πιστεύω πως αυτοί οι χώροι μπορούν να γίνουν κοιτίδες πραγματικού πολιτισμού. Εντοπίζω πραγματικά ένα ζήτημα, αν θέλετε ένα κενό μεταξύ της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης του τόπου, διότι ενώ στη μέση εκπαίδευση γίνονται σπουδαία πράγματα σε θέματα πολιτιστικών δρώμενων, στα Πανεπιστήμια ακόμα είναι μεμονωμένες οι δράσεις που γίνονται. Από μικρές ομάδες που αγαπούν το θέατρο, αγαπούν τα εικαστικά. Θέλουμε κάτι πιο σημαντικό, πιο οργανωμένο και την ουσιαστική τους παρέμβαση στην κοινωνία».

Μιλήσατε για υποδομή: το Θεατρικό Μουσείο Κύπρου εγκαινιάστηκε χωρίς να είναι πλήρως στελεχωμένο.

Διευθετήθηκε το θέμα του εκκρεμούντος κονδυλίου για τη λειτουργία του Θεατρικού Μουσείου στη Λεμεσό και προχωράμε.

Ως νέος υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, το όραμά σας είναι να τροφοδοτείτε με χρήματα τις πολιτιστικές υποδομές ή να δημιουργείτε και μια κουλτούρα αυτοχρηματοδότησης;

Δύο είναι οι στόχοι: δημιουργία υποδομών από τη μια και πολιτισμός για τους πολλούς και όχι για τους λίγους από την άλλη. Οι επιχορηγήσεις είναι ένα μέτρο στήριξης κάποιων επαγγελματικών ή ερασιτεχνικών φορέων. Δεν αρχίζει και δεν τελειώνει εκεί ο πολιτισμός. Δεν είναι απλά για να δίνω τη βοήθεια σε κάποιους να λειτουργήσουν, αλλά να δημιουργήσουμε τέτοιες συνθήκες ώστε να δημιουργηθεί ζήτηση –αφού φτιάξουμε την απαιτούμενη κουλτούρα με τον τρόπο που ανέφερα πριν– έτσι ώστε οι αριθμοί να είναι τέτοιοι για να μπορεί να σταθεί και να επιβιώσει ένα θέατρο και ανεξάρτητα από την επιχορήγηση των Πολιτιστικών υπηρεσιών. Να υπάρχει τέτοια ζήτηση από κόσμο που θέλει να ρουφήξει πολιτισμό, που θέλει να ανασάνει και να αγκαλιάσει τον πολιτισμό, ώστε να είναι πλέον βιώσιμα, να ορθοποδήσουν –αν θέλετε– και ως κερδοφόροι φορείς και να σταθούν στα πόδια τους. Αυτός είναι ένας πολύ βασικός στόχος. Πόσο θα αντέξει ένα κράτος να χρηματοδοτεί συνεχώς; Παρόλο που πρέπει να το κάνει και να στέκει δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους. Αλλά ξεκαθαρίζω ότι πρέπει να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες ώστε η μεγάλη ζήτηση να προέρχεται από μια τέτοια κουλτούρα και ποσότητα ανθρώπων, που να τα κάνει βιώσιμα.

Με το να διαθέτουμε συνέχεια χρήματα ως κρατικός φορέας και να μην δημιουργούμε ταυτόχρονα το κάτι παραπάνω για να στηρίξουμε ουσιαστικά τους φορείς αυτούς, δεν πετυχαίνουμε στο τέλος τίποτα. Και για να το πετύχουμε, πρέπει καλλιεργώντας πολίτες –εμείς, ως υπουργείο– από τους ίδιους τους μαθητές και τους φοιτητές, να δημιουργήσουμε αυτή την κουλτούρα. Εγώ είμαι έτοιμος να ακούσω ιδέες. Όχι απλά να οργανώνουν τα σχολεία μια επίσκεψη σε ένα θέατρο και πολλές φορές οι μαθητές απλά να το αισθάνονται ως χάσιμο μαθημάτων. Να φεύγει ο μαθητής με τέτοια ψυχική ανάταση, ώστε να αναζητά την επόμενη θεατρική παράσταση. Όχι για να χάσει δύο ώρες από τα μαθήματα, αλλά για να πάει να «ρουφήξει και να μυριστεί πολιτισμό». Και εκείνους τους εκπαιδευτικούς που θα δω να παίρνουν τα παιδιά –και κάποιοι σας λέω πως το κάνουν– ένα Σάββατο απόγευμα και μια Κυριακή πρωί στο θέατρο, αυτούς εγώ θα έρθω να τους χαιρετίσω και θα είμαι δίπλα τους για ό,τι χρειαστούν.

Υπάρχουν όμως και καθηγητές που επιλέγουν για τις σχολικές θεατρικές παραστάσεις έργα στα οποία περιλαμβάνονται οι λέξεις «Τουρτζιά» ή «ο Τούρκος ο εχθρός». Γι’ αυτούς τι θα κάνετε;

Η τέχνη ενώνει και πρέπει να ενώνει. Η τέχνη προάγει τη φιλία, την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό. Πιστεύω πως όλοι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί πρόκειται για ευαίσθητα θέματα. Από την άλλη, δεν μπορεί να ξεχάσει κάποιος ότι μιλούμε για μια ημικατεχόμενη πατρίδα, για ένα πρόβλημα που συνεχίζεται εδώ και 38 χρόνια, για το οποίο ευθύνεται μια επεκτατική χώρα, η Τουρκία.

Δεν κρίνω σκόπιμο να δημιουργούνται εντάσεις και περιττές συζητήσεις για το αν χρησιμοποιήθηκε η α’ ή β’ φράση. Δεν βοήθησαν και δεν βοηθούν οι συζητήσεις και διαμάχες που είχαμε τα τελευταία χρόνια.

Όσον αφορά εμένα προσωπικά, είμαι άνθρωπος ξεκάθαρα της ειρήνης και του αλληλοσεβασμού, αλλά ταυτόχρονα και της αγωνιστικότητας. Νομίζω πως όλοι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν εμπλεκόμαστε σε διαδικασίες που έχουν να κάνουν και να αναδείξουν την τέχνη ως όπλο και εργαλείο συναδέλφωσης, φιλίας, ειρήνης, κοινωνικής δικαιοσύνης. Χωρίς να ξεχνούμε την ελευθερία και τη δημοκρατία.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΕΡΟΠΗ ΜΩΥΣΕΩΣ | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ