Σε ηλικία 92 ετών απεβίωσε την Τρίτη 24 Φεβρουαρίου ο Μιχάλης Μιχαηλίδης, διεθνούς φήμης εικαστικός και καλλιτέχνης «της κυπριακής διασποράς», όπως τον χαρακτήρισε η ιστορικός τέχνης Θάλεια Στεφανίδου.

Ο Μιχάλης Μιχαηλίδης ζούσε μόνιμα στο Λονδίνο από το 1955 και εργαζόταν ως εικαστικός δημιουργός και αρχιτέκτονας.

Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1923 και σπούδασε Αρχιτεκτονική και Καλές Τέχνες στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνο και στην Πολυτεχνική του Λονδίνου.

Αδερφός του αρχιτέκτονα Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη και του Ρένου Μιχαηλίδη και μαθητής του Διαμαντή, ο Μιχάλης Μιχαηλίδης κινήθηκε σε μια ευρεία κλίμακα της τέχνης, από την ηθογραφική ζωγραφική σε ανεικονικές ανάγλυφες κατασκευές: οι πρώτοι πίνακές του από την Κύπρο παρουσιάζουν μορφές τις οποίες αργότερα εγκαταλείπει μέσα από αφαιρετικές διαδικασίες. Δίνει, έτσι, χώρο σε αντιπαραθέσεις μεταξύ χρωμάτων και γραμμών για τη δημιουργία των θεμάτων του.

Those Left Behind, Λεμεσός Κύπρου, λάδι σε ξύλο, 1950.

Bed, νερομπογιά, Κύπρος, 1941.

Η πρώτη του ατομική έκθεση παρουσιάστηκε στο Λονδίνο το 1959. Έκτοτε παρουσίασε 40 ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε 80 ομαδικές. Το 1976, ο Μιχάλης Μιχαηλίδης εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Έργα του βρίσκονται σε μουσεία, ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο.

Lions Gate, 1968

Ίκαρος, 1975



Η δουλειά του

«Ως ζωγράφος, ο Μ.Α. Μιχαηλίδης παρουσιάζει διάφορες φάσεις στην τεχνοτροπία του που ακόμα δεν αποκρυσταλλώθηκε, μα βρίσκεται σε ακμαία εξέλιξη», σημείωνε προφητικά ο Κώστας Κύρρης το 1955, σε ένα κριτικό κείμενό του, το οποίο περιλαμβάνεται στη δίγλωσση μονογραφία «Μιχάλης Μιχαηλίδης», που κυκλοφόρησε το 2012 από τις εκδόσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έργα της «πρώτης εποχής» του Μιχαηλίδη, από την Κύπρο, είδαμε σε έκθεση που διοργάνωσε το 2010-11 το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο στη Λευκωσία.

Ο καλλιτέχνης εγκαταστάθηκε στην Αγγλία το 1955 και τότε άρχισε να αφομοιώνει τάσεις και ρεύματα που τον περιέβαλλαν, εγκαταλείποντας σταδιακά την παραστατικότητα, πειραματιζόμενος με την αφαίρεση, τις χρωματικές και γραμμικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες από το 1964 οδήγησαν στις ανάγλυφες γεωμετρικές και ρυθμικές του κατασκευές.

Οι κατασκευές αυτές αποτέλεσαν αναπτύγματα ενός οριακού χώρου μεταξύ γλυπτικής και ζωγραφικής.

«Ο Μιχάλης Μιχαηλίδης ως ζωγράφος χρησιμοποίησε στο παρελθόν παραδοσιακές μεθόδους για να δημιουργήσει συνθέσεις ζωγραφικής που κρέμονται στον τοίχο», σημειώνει η Μαρίνα Βαζέι στον κατάλογο της Μπιενάλε Βενετίας του 1976.

«Εδώ όμως και πολλά χρόνια, από το 1964, εργάζεται σ’ έναν ενδιαφέροντα τομέα που έχουν εξερευνήσει κι άλλοι καλλιτέχνες, αλλά μέσα από τον οποίο δημιούργησε τη δική του ατομική, ιδιωματική και ιδιοσυγκρασιακή γλώσσα, μιαν οπτική γλώσσα που ταυτόχρονα και κανόνες ακολουθεί και είναι αυτοσχεδίαστη».

«Οι ανάγλυφες κατασκευές του Μιχαηλίδη, οργανισμοί αυτόνομοι, προσφέρονται σ’ ένα κοίταγμα κατ’ ενωπίον», σημειώνει η συγγραφέας της μονογραφίας του.

«Η καλυπτική επιδερμίδα που προφυλάσσει την εσωτερική τους ρυθμολογία σχεδόν απαιτεί το ‘άγγιγμα’ όχι μόνο με το μάτι αλλά και με την αφή…», αναφέρει η συγγραφέας για τις κατασκευές που με ευχέρεια περικλείουν την ενασχόλησή του με την ποίηση και την αρχιτεκτονική, παράλληλα με τις εικαστικές τέχνες.