Γράφει ο Σταύρος Χριστοδούλου, Συγγραφέας

Ωραία θα ήταν αν οι κοινωνικές παθογένειες θεραπεύονταν με εμβολιασμούς. Η ζωή όμως, περίπλοκη και απρόβλεπτη καθώς είναι, μας έμαθε με τον πιο σκληρό τρόπο πως όλα αυτά δεν είναι παρά ευσεβείς πόθοι. Οι στρεβλώσεις που ταλαιπωρούν την κυπριακή κοινωνία μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνο με στρατηγικό σχεδιασμό σε βάθος χρόνου.

Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν πως όλα είναι πολιτικά. Υπό την έννοια ότι τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν ληφθούν ρηξικέλευθες πολιτικές αποφάσεις. Αλλά για να μην θεωρητικολογούμε, ας δούμε κάποια πρακτικά παραδείγματα. Ξεκινώντας από την τοξική επίδραση της Εκκλησίας στην Παιδεία με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ενόσω η Πολιτεία δεν τολμά να κόψει τον ομφάλιο λώρο με την Αρχιεπισκοπή, η Κύπρος δεν θα παύσει να μαϊμουδίζει το κοσμικό κράτος. Η πίστη του καθενός βεβαίως είναι αδιαπραγμάτευτη, κατά τον ίδιο τρόπο όμως που θα έπρεπε το ελεύθερο πνεύμα να τίθεται πάνω από όλα. Ο συντηρητισμός και ο σκοταδισμός όσο κι αν προσομοιάζουν με πανδημικά φαινόμενα δεν αντιμετωπίζονται με ένα εμβόλιο μια κι έξω, αλλά με άσκηση πολιτικής που καλλιεργεί μια διαφορετική κουλτούρα. Κατά τον ίδιο τρόπο που απαιτείται αρετή και πολιτική τόλμη για ν' αντιμετωπισθούν «κοινωνικοί ιοί»  όπως η ξενοφοβία ή η ομοφοβία για παράδειγμα.

Τα χρόνια περνούν, οι κυβερνήσεις αλλάζουν και το μόνο που παραμένει σταθερό είναι η γκρίνια για την πολιτισμική ένδεια που μας διακρίνει ως κοινωνία. Ομολογώ ότι αισθάνομαι λιγάκι γραφικός πια αφού πιάνω τον εαυτό μου να επαναλαμβάνει τα ίδια και τίποτε να μην γίνεται. Απ’ την άλλη σκέφτομαι πως «η επανάληψη είναι μήτηρ πάσης μαθήσεως» οπότε ενδεχομένως να αξίζει αυτή η επιμονή. Οι άνθρωποι του πολιτισμού, άλλωστε, έχουν υποχρέωση να υπενθυμίζουν στην εξουσία την ελλειμματική σχέση της με τις τέχνες. Και με την παιδεία πρωτίστως, η οποία δεν εμπεριέχει μονάχα τα γράμματα που μαθαίνουν τα παιδιά στα σχολεία αλλά μια ευρύτερη πολιτιστική πολιτική.

Αν επιθυμούμε να θεραπεύσουμε τις «κοινωνικές, ιδεολογικές και πνευματικές ασθένειες που επωάζονται στο νησί μας» πρέπει ως κράτος να μην αντιμετωπίζουμε τον πολιτισμό ως τον φτωχό συγγενή. Αν θέλουμε να αλλάξουμε μυαλά και φρέσκος αέρας να φυσήξει στη νέα πολυπολιτισμική κυπριακή κοινωνία πρέπει να δούμε επιτέλους τα λόγια να μεταφράζονται σε έργα. Μουσεία, βιβλιοθήκες, θέατρα και γκαλερί, να ενσωματωθούν στην καθημερινότητά μας. Και τα παιδιά, να μεγαλώνουν σε ένα υγιές περιβάλλον όπου θα διακινούνται ελεύθερα οι ιδέες δίχως τις σημερινές σκιές και τις μολυσματικές ιδεοληψίες.

Αν μας έμαθε κάτι η ζωή είναι πως όταν νοσεί η κοινωνία η ιογενής αιτία βρίσκεται στην έλλειψη παιδείας. Ο ρατσιστής, ο φασίστας, αυτός που κακοποιεί τη γυναίκα του, ο μισαλλόδοξος, ο φανατικός, αυτός που φοβάται το διαφορετικό είναι άνθρωποι απαίδευτοι και ακαλλιέργητοι. Το κράτος με τη στάση παγερής αδιαφορίας έναντι του πολιτισμού παραμένει παθητικός θεατής όλων αυτών των κινδύνων που μας κυκλώνουν. Σε τέτοιο βαθμό, που ειλικρινά αναρωτιέμαι αν η εκτελεστική εξουσία έχει συνειδητά προσχωρήσει στη θεωρία της «πολιτισμικής ανοσίας της αγέλης». Αφήνοντας δηλαδή τον πολιτισμό στην τύχη του, με την κοινωνία να αποκτά ανοσία ώστε να μην έχει ανάγκη από το οξυγόνο της τέχνης. Αν πάλι τίποτα από αυτά δεν ισχύει και πρόκειται για τις υπερβολικές ανησυχίες ενός συγγραφέα που βλέπει το καράβι του πολιτισμού να μπατάρει επικίνδυνα, εδώ είμαστε για να μας εκπλήξουν. Ευχάριστα θέλουμε να ελπίζουμε.