Συνέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως , 31.10.2010

«Η Αθήνα είναι άσχημη πόλη γαμώ το για να τη φιλμάρεις σε χρώμα»

Μέρες πριν την προβολή του "Μαχαιροβγάλτη" στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες [στις 4 Νοεμβρίου], ο Γιάννης Οικονομίδης μιλά για τη νέα του ταινία σε ασπρόμαυρη εικόνα και αποκαλύπτει πως η τέταρτη θα έχει γυρίσματα -επιτέλους- στην Κύπρο.

Σκηνοθέτης των ταινιών "Σπιρτόκουτο" και "Η ψυχή στο στόμα", ο Λεμεσιανός Γιάννης Οικονομίδης ζει στην Ελλάδα, συχνάζει στα Εξάρχεια, είναι συχνός "επισκέπτης" στην Κύπρο ["εδώ είναι η οικογένειά μου, έχω φίλους εδώ"], και γράφει σενάρια για τις πιο κριτικές ταινίες που έχουν βγει τα τελευταία χρόνια στη γείτονα χώρα.

Τρίτη ταινία ο "Μαχαιροβγάλτης". Περί τίνος πρόκειται;

Η νέα ταινία ασχολείται με τη σύγχρονη Ελλάδα -με την ευρύτερη έννοια- και με τον σύγχρονο Έλληνα, τον νεοέλληνα δηλαδή. Όπως και οι προηγούμενες ταινίες. Το θέμα της λοιπόν το βαθύτερο είναι αυτό, πάντα μέσα από μια κριτική ματιά. Πάντα. Το οποίο θεωρώ ότι είναι και το καθήκον της τέχνης σε κάθε περίπτωση. Τώρα, η ιστορία είναι η ιστορία του Νίκου που είναι ένας άνεργος τεμπελχανάς σε μια βιομηχανική ρημαγμένη πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Πεθαίνει ο πατέρας του, αυτός δεν κάνει τίποτα όλη μέρα και κάποια στιγμή δέχεται μια πρόταση από τον θείο του να κατέβει στην Αθήνα, του προσφέρει δουλειά εύκολη, αραχτή και να τον φιλοξενήσουν στο σπίτι τους μαζί με τη γυναίκα του, τη Γωγώ. Και ο δικός μας, ο Νίκος, χωρίς να το πολυσκεφτεί, δεν έχει και τίποτα να αφήσει πίσω, κατεβαίνει στη μεγάλη πόλη. Και εκεί βρίσκεται κατά κάποιο τρόπο προ εκπλήξεως. Η "νοοτροπία" του "Νίκου" αντανακλά τους λόγους για τους οποίους σήμερα μιλάμε για μια Ελλάδα σε κατάρρευση;

Είναι όλη αυτή η φιλοσοφία της αρπαχτής, της λαμογιάς, της τεμπελιάς, του εύκολου κέρδους, της επιφάνειας, της ζωής στα ρηχά των πραγμάτων, του "έλα μωρέ και τι έγινε", "δεν βαριέσαι βρε αδελφέ". Τυχοδιωκτισμός, καιροσκοπισμός... κάποια στιγμή η φούσκα έσκασε. Όλο αυτό το πράγμα έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Αποκαλύφθηκε ο καρνάβαλος. Από την άλλη, ένα πράγμα που πραγματεύεται η ταινία είναι πώς τέτοιοι τύποι, τέτοιοι άνθρωποι "τενεκέδες" μπορούν να βρεθούν κερδισμένοι, να βρεθούν απ' την πάνω μεριά της ζωής, να μπουν και στη Βουλή ακόμα, να γίνουν υπουργοί. Άνθρωποι βασικά ανόητοι. Άχρηστοι.

Και το πώς καταφέρνουν μέσα από τη διάβρωση της κοινωνίας να τη βγάζουν πάντα καθαρή και τελικά να είναι και μάγκες. Αυτό πραγματεύεται η ταινία.

Αυτό είναι και το σχόλιό της;

Αυτό είναι το σχόλιο και το πικρό χιούμορ που διατρέχει όλη την ταινία.

Και που την καθιστά απόλυτα επίκαιρη.

Ναι, διότι παρόλο που το όλο πράγμα έχει φτάσει σε αδιέξοδο σε επίπεδο κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό, στην Ελλάδα για άλλη μια φορά αυτοί που θα την πληρώσουν θα είναι ο κοσμάκης, δηλαδή αυτοί που δεν φταίνε.

Αν και απ' αυτό τον κοσμάκη εξελίσσονται πολλοί σ' αυτό που λες. Κι ο "Νίκος" κοσμάκης ήταν.

Συμφωνώ, αλλά ξέρεις κάτι; Όταν σε μια κοινωνία ποτέ κανένας, ιστορικά μέσα από την παράδοση, δεν τιμωρείται, ποτέ δεν τιμωρούνται αυτοί που φταίνε διαχρονικά στην ελληνική ζωή, αν το δεις, οπότε αυτό είναι και ένα μήνυμα που στέλνεται προς την κοινότητα. Ότι, εντάξει, κάντε ό,τι είναι να κάνετε, αλλά και να σας πιάσουν έτσι κι αλλιώς δεν τιμωρείται κανένας σ' αυτό τον τόπο, δεν τρέχει τίποτα. Συμπληρώνω αυτό που λες εσύ, ότι τελικά όλοι έχουν το ίδιο πρόσωπο, το ίδιο άρωμα. Φυσικά υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι είναι όντως έντιμοι άνθρωποι και είναι και τα θύματα κάθε φορά.

Προτείνεις μια ταινία με ασπρόμαυρη εικόνα αυτή τη φορά.

Ναι, είναι ασπρόμαυρη, χειμώνα. Είναι ανοιχτή ταινία σε σχέση με τις προηγούμενες. Έχει χώρους, έχει καταστάσεις, έχει πρόσωπα, έχει ένα εύρος διαφορετικό απ' τις προηγούμενες ταινίες και έχει και μια επίφαση αστυνομικής ίντριγκας. Έχει το άρωμα του φιλμ νουάρ.

Γιατί επέλεξες το άσπρο-μαύρο;

Αρχικά ήταν μια σκέψη που προέκυψε στο πόδι, απ' την άλλη αν αγαπάς τον κινηματογράφο και είσαι και σινεφίλ, πιστεύω ότι δεν υπάρχει κινηματογραφιστής που να μην θέλει να κάνει ασπρόμαυρη ταινία. Και συζητούσαμε με τον παραγωγό της ταινίας πριν τα γυρίσματα -τότε δεν μπορούσαμε να βρούμε διανομή- οπότε του είπα ότι τώρα που δεν έχουμε διανομέα πάνω στο κεφάλι μας -γιατί αυτοί είναι που πιέζουν συνήθως για το προφίλ της ταινίας- δεν την κάνουμε ασπρόμαυρη; Έτσι κι αλλιώς υπάρχει και μια επίφαση αστυνομικής ίντριγκας μέσα, έχει πολλή νύχτα, η ταινία ξεκινά στην Πτολεμαΐδα που είναι γεμάτη εργοστάσια, οπότε θα ήταν σούπερ. Μου λέει "κανένα πρόβλημα". Οπότε είπαμε να προχωρήσουμε με ασπρόμαυρο και άρχισαν οι συζητήσεις με τον φωτογράφο, με τον σκηνογράφο, με όλους. Και βέβαια ήταν επιλογή-κλειδί γιατί η Αθήνα είναι άσχημη πόλη γαμώ το και είναι πολύ δύσκολο να τη φιλμάρεις σε χρώμα και να βγάλεις ατμόσφαιρα μέσα από μια πόλη που είναι στην ουσία άσπρα μπετά.