Συνέντευξη στη Χριστίνα Λάμπρου
"...Οι τοίχοι, το πάτωμα, το χώμα, ο αέρας κατακρατούν την ακουστική ενέργεια ενός τόπου και μπορεί κάποιος να την ακούσει αν αφουγκραστεί τη μοναδική ιστορία του τόπου αυτού", μας λέει ο Αντώνης Αντωνίου, μιλώντας για το ηχητικό πρότζεκτ που στην τέταρτη έκδοσή του εστιάζει στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας
"Ο χώρος ως έννοια έχει πιο αφαιρετική χροιά απ' ό,τι ο τόπος. Ένας χώρος μπορεί να αποκτήσει νόημα και να μετατραπεί σε τόπο όσο περισσότερο τον γνωρίζουμε ή όσο περισσότερο τον ζούμε". O Αντώνης Αντωνίου συντονίζει την τέταρτη έκδοση του Rainzonances και εξηγεί πώς το ηχητικό του πρότζεκτ συνδέεται με τη σχέση που έχουμε με διάφορους τόπους και την ιδιαίτερη αύρα που εκπέμπουν: "Αν για παράδειγμα κάποιο σπίτι στο οποίο ζούσε μια οικογένεια άλλαξε χρήση σε εστιατόριο, ο χώρος θα στοιχειώνεται από τις φωνές των παιδιών, το νανούρισμα της μάνας, τα κυριακάτικα δείπνα, όλες τις ιστορίες που κάνουν αυτόν το χώρο να είναι τόπος για την οικογένεια αυτή, καθώς και για όσους γνωρίζουν την ιστορία του". Αυτή η έκδοση του Rainzonances εστιάζει ίσως πιο έντονα στην ιδέα του παρελθόντος το οποίο ξαναεπισκεπτόμαστε: "Μιλάμε για επεισόδια που έχουν διαδραματιστεί στο παρελθόν, αλλά πρέπει να τονιστεί ότι η ιστορία δεν έχει καθόλου στατικό χαρακτήρα, αλλά διακατέχεται από μια συνεχή ροή και αλληλεπίδραση. Άρα στην ακουστική αύρα του παραδείγματος συμμετέχουν και οι σημερινοί εστιάτορες, πελάτες κ.ο.κ. Θεωρώ λοιπόν ότι οι τοίχοι, το πάτωμα, το χώμα, ο αέρας κατακρατούν την ακουστική ενέργεια ενός τόπου και ότι μπορεί κάποιος να την ακούσει αν αφουγκραστεί τη μοναδική ιστορία του τόπου αυτού". * Στο RainZonances4 πραγματεύεσαι ένα παράδοξο. Την εγκατάλειψη του Αεροδρομίου Λευκωσίας σε αντίθεση με τις ζωηρές αναμνήσεις που ένα μεγάλο μέρος των θεατών έχει από το χώρο. Πώς διαπραγματεύεσαι την περίεργη αυτή συνύπαρξη;
Το γεγονός της εγκατάλειψης του αεροδρομίου για σχεδόν 40 χρόνια και της μη προσβασιμότητας στο χώρο έχει δημιουργήσει στο μυαλό κάποιου που έχει αναμνήσεις από το μέρος μια αίσθηση στάσης και κενού. Η αίσθηση αυτή πολλές φορές μπορεί να εξωτερικευτεί και με ρομαντικοποίηση. Το παράδοξο εδώ είναι ότι τα αεροδρόμια και γενικά οι χώροι που χαρακτηρίζονται από προσωρινότητα και από εφήμερη - παροδική χρήση ανήκουν, σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Μαρκ Ογκέ, στην κατηγορία "μη τόπος" ["non-place"]. Δηλαδή, ένας μη τόπος αντιπροσωπεύει κάτι ακριβώς αντίθετο από το πώς περιέγραψα προηγουμένως τον τόπο. Αλλά στην περίπτωση του Αεροδρομίου Λευκωσίας, ο κόσμος χρησιμοποιούσε ή έβλεπε το αεροδρόμιο και ως τόπο αναψυχής ή ως εκδρομικό προορισμό χωρίς να είναι ταξιδιώτης. Ο κόσμος αυτός, σίγουρα, θα ακούσει και θα βιώσει το έργο διαφορετικά από κάποιον που δεν έχει γνωρίσει ποτέ το αεροδρόμιο. Όχι απαραίτητα πιο έντονα, αλλά διαφορετικά.
Μέχρι τώρα, οι εγκαταστάσεις σου έχουν αναφορές από σημεία στην πόλη, τόπους όπως η αγορά, το παλιό Σατιρικό Θέατρο, κτήρια ή τώρα το εγκαταλελειμμένο Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Ποια είναι τα κριτήρια που σε οδηγούν στην επιλογή των χώρων στους οποίους εξελίσσονται τα "επεισόδια" του Rainzonances;
Το κύριο κριτήριο στην επιλογή των χώρων είναι το παράξενο ή πολύπλοκο βιογραφικό τους. Το γεγονός ότι όλοι οι επιλεγόμενοι χώροι μέχρι τώρα βρίσκονταν σε αστικό περιβάλλον είναι καθαρά τυχαίο. Βέβαια κατά κάποιον τρόπο υπάρχει μια τάση στο να με ενθουσιάζουν χώροι που βρίσκονται στη Λευκωσία και αυτό συμβαίνει μάλλον γιατί, πρώτον, ζω εκεί και, δεύτερον, λόγω της πολιτικής κατάστασης [η οποία επεκτείνεται σε πολλά άλλα επίπεδα], η αίσθηση της ιστορίας είναι πολύ πιο έντονα αποτυπωμένη στο περιβάλλον αλλά και γενικά στη ζωή
Εκτός από το χώρο, ένας σημαντικός παράγοντας στο έργο είναι ο χρόνος. Εδώ στρέφεσαι προς το παρελθόν. Πώς σχεδίασες την εγκατάσταση σε σχέση με τους θεατές που θυμούνται το χώρο και τους θεατές που δεν έχουν καμία ανάμνηση από αυτόν;
Το έργο απευθύνεται ισότιμα σε αυτούς που έχουν ανάμνηση από το χώρο, αλλά και σε αυτούς που απλώς γνωρίζουν για την ύπαρξη του αεροδρομίου.
Μας ενδιαφέρει κυρίως το γεγονός ότι ο χώρος ο οποίος περιβάλλει το Αεροδρόμιο Λευκωσίας αποτελεί για τους περαστικούς ένα κενό, ένα πάγωμα, μια σιωπή: το ότι κάποιος μπορεί να περνάει καθημερινά γύρω από την περίμετρο του φράχτη αλλά να μην μπορεί να εισέλθει, όπως μπορούσε πριν την εγκατάλειψη του αεροδρομίου. Αυτή είναι και η κύρια ιδέα γύρω από την οποία κινείται αυτή η έκδοση του Rainzonances. Η φαινομενική σιωπή που διακατέχει το χώρο, δεν είναι ακριβώς σιωπή, αλλά θα έλεγα ότι, αντίθετα, είναι θόρυβος. Για τον περαστικό το κενό αυτό πλαίσιο γεμίζει υποσυνείδητα με έναν θολό κόσμο ή και αντίστροφα, ο κόσμος αυτός στοιχειώνει τον περαστικό.
Η εγκατάσταση ενεργοποιεί στον ακροατή ένα επίπεδο τόπου το οποίο είναι αόρατο και το οποίο είναι κρυμμένο πίσω από τον συρμάτινο φράχτη που περιβάλλει το μέρος. Ο ακροατής, λοιπόν, μη έχοντας οπτική επαφή με το κτήριο του αεροδρομίου αλλά μόνο με το φράχτη, καλείται να μπει σε μια διάθεση ακουστικής αισθαντικότητας και να βρεθεί με τη φαντασία του στο εστιατόριο του αεροδρομίου, στο χώρο αναμονής, στο δίαυλο. Δίνεται δηλαδή έμφαση στην παραγωγή του τόπου από τον ίδιο το θεατή παρά στην ετοιμοπαράδοτη κατανάλωση του έργου. Ο θεατής δεν θα εισέλθει στο αεροδρόμιο παρά μόνο αν θελήσει ο ίδιος να δημιουργήσει τον προτεινόμενο χωροχρόνο.
Σε αυτό, όπως και στα προηγούμενα RainZonances, έχεις καλέσει καλλιτέχνες για να συνεργαστούν μαζί σου. Πόσο καθοριστικό στοιχείο είναι για σένα αυτές οι συνεργασίες;
Το εν συνεχεία πρότζεκτ Rainzonances λειτουργεί σαν μια πλατφόρμα όπου καλλιτέχνες από διαφορετικές εκφράσεις βρίσκουν κοινό έδαφος. Σκοπός είναι η δημιουργία έργων που ναι μεν θα αποτελούνται από διάφορα μέρη, αλλά εντούτοις το τελικό αποτέλεσμα να είναι ένα. Ένα έργο το οποίο δημιουργείται με συνεργασίες από διαφορετικούς χώρους αποκτά κατά τη γνώμη μου μια πιο επιτυχημένη δυναμική τόσο σε δημιουργικό όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο. Δεν θεωρώ ότι το ηχητικό μέρος έχει κατ' ανάγκη μεγαλύτερο βάρος, αλλά ότι λειτουργεί ως το ερέθισμα για την εξέλιξη του έργου. Και επίσης πιστεύω ότι στις συνεργασίες δεν πρέπει να υπάρχει "αρχηγός". Συντονιστής ναι, αλλά όχι αρχηγός. Σε αυτή την έκδοση, όπως και στις προηγούμενες τρεις, η ομάδα μας είναι εξαιρετικά αφοσιωμένη και συμπαγής, και γι' αυτό πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα είναι ανάλογο. Τα τρία στοιχεία που θα συνυπάρξουν, τα οποία είναι ο φωτισμός με την Καρολίνα Σπύρου, η περφόρμανς με την Αριάνα Άλφα, την Πολυξένη Σάββα και τον Νικόλα Στραβοπόδη και ο ήχος με μένα, θα ικανοποιήσουν, πιστεύω, τις φιλοδοξίες μας για αυτό το πρότζεκτ.
+ Το Rainzonances4 θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου στον υπαίθριο χώρο απέναντι από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας: "Περπατήστε περίπου 200 μέτρα με κατεύθυνση τον Τύμβο Μακεδονιτισσας, στο λόφο δεξια μεταξύ του δρόμου και του φράχτη του αεροδρομίου", λένε οι οδηγίες του Α. Αντωνίου. Η ηχητική εγκατάσταση θα λειτουργεί από τις 16:00, θα ακολουθήσει η εγκατάσταση με το φωτισμό και η περφο?ρμανς θα πραγματοποιηθεί στις 19:00.
