Με επτά γυναίκες έναντι δέκα αντρών σκηνοθετών να διεκδικούν τη Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ του Βερολίνου και γυναίκα πρόεδρο της κριτικής επιτροπής, η φετινή κινηματογραφική διοργάνωση σηκώνει αυλαία στις 7 Φεβρουαρίου με παντιέρα την ισότητα των φύλων 

Τη δέσμευση της ισότιμης συμμετοχής μεταξύ γυναικών και ανδρών σκηνοθετών στο Φεστιβάλ του Βερολίνου θα υπογράψει στις 9 Φεβρουαρίου ο επικεφαλής του διάσημου φεστιβάλ, Ντιέτερ Κόσλικ, παίρνοντας τη σκυτάλη από τους επικεφαλής των κινηματογραφικών φεστιβάλ των Καννών και της Βενετίας.

«Ευγενής χορηγία» του γερμανικού οργανισμού Γυναίκες στο Σινεμά και την Τηλεόραση, η εκδήλωση για την υπογραφή αυτής της δέσμευσης, που ξεκίνησε ως πρωτοβουλία πέρυσι στις Κάννες, θα πραγματοποιηθεί στο περιθώριο των προβολών του φεστιβάλ, το οποίο ξεκινά στις 7 Φεβρουαρίου και θα έχει διάρκεια δέκα ημερών.

Καθώς οι μέρες πλησιάζουν, το Βερολίνο ετοιμάζεται να φιλοξενήσει στο κόκκινο χαλί την Κατρίν Ντενέβ, τον Κρίστιαν Μπέιλ και την Νταϊάν Κρούγκερ, οι οποίοι συμμετέχουν στις ταινίες «L'adieu α la nuit», «Vice και Operative» αντίστοιχα. Παρών θα είναι και ο Κέισι Άφλεκ για την ταινία «Light of my life», η οποία θα προβληθεί εκτός επίσημου προγράμματος σε παγκόσμια πρεμιέρα. Πρόκειται για μια δραματική ταινία που περιγράφει μια κοινωνία χωρίς γυναίκες και είναι χαρακτηριστική του πνεύματος που θα κυριαρχήσει στη φετινή διοργάνωση: για μια κινηματογραφική βιομηχανία με γυναίκες.

Αντίο στον Κόσλικ

 Η παρούσα θα είναι η τελευταία έκδοση του φεστιβάλ υπό τη διεύθυνση του σκηνοθέτη Ντιέτερ Κόσλικ, ο οποίος «έτρεχε» τη διοργάνωση από το 2002. Από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Κόσλικ κατάφερε να μετατρέψει το φεστιβάλ –γνωστό και ως Μπερλινάλε– σε μια γιορτή της 7^ης Τέχνης, καθιερώνοντάς το ως ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά γεγονότα. Κι αυτό όχι μόνο για τους επαγγελματίες του χώρου, οι οποίοι έχουν καταστήσει το τμήμα αγοράς του φεστιβάλ –το European Film Market– το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο [και, ειρήσθω εν παρόδω, σε αυτό συμμετέχει και η Κύπρος διά των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού].

Η Μπερλινάλε έχει ένα ατού που δικαίως ζηλεύουν τα εξίσου μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ: πρόκειται για το πιο δημοφιλές, καθώς κόβει κάθε χρόνο σχεδόν μισό εκατομμύριο εισιτήρια στους κινηματογραφόφιλους που προστρέχουν στις κλειστές αίθουσες αφήνοντας έξω το κρύο του Βερολίνου.

Τη θέση του Κόσλικ θα πάρουν ο καλλιτεχνικός διευθυντής Κάρλο Τσατριάν και η διευθύνουσα σύμβουλος Μαριέτε Ρίσενμπεκ. Οι ευθύνες θα χωριστούν, με τον πρώτο –για χρόνια καλλιτεχνικό διευθυντή του κινηματογραφικού φεστιβάλ του Λοκάρνο– να αναλαμβάνει το επιμελητικό κομμάτι του φεστιβάλ και τη δεύτερη να διευθύνει το επιχειρηματικό κομμάτι, που με προϋπολογισμό ύψους 30 εκατ. δολαρίων έχει τον όγκο εργασίας μιας μικρομεσαίας επιχείρησης.

 Μπερλινάλε γένους θηλυκού

 «Ένα από τα επιτεύγματα του Κόσλικ ήταν πως έδωσε ώθηση στην εκπροσώπηση γυναικών στο φεστιβάλ», σημειώνει το «The Hollywood Reporter». Στο φετινό διαγωνιστικό πρόγραμμα περιλαμβάνονται οι ταινίες επτά γυναικών σκηνοθετών έναντι 10 ανδρών σκηνοθετών. Η ισότητα δεν έχει επιτευχθεί ακόμη, ωστόσο οι αριθμοί είναι σαφώς καλύτεροι από τις Κάννες (τρεις γυναίκες) και τη Βενετία (μόλις μία γυναίκα σκηνοθέτης διαγωνιζόταν για τον Χρυσό Λέοντα). Εξάλλου, η εναρκτήρια ταινία του φεστιβάλ είναι από γυναίκα: πρόκειται για το «The Kindness of Strangers», της Δανής Lone Scherfig. Υπενθυμίζεται, δε, ότι πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του φεστιβάλ θα είναι η Γαλλίδα ηθοποιός Ζιλιέτ Μπινός, την οποία θα συνεπικουρήσουν ο Χιλιανός σκηνοθέτης Σεμπαστιάν Λελιό και η Αγγλίδα ηθοποιός Τρούντι Στάιλερ.

Στη συνέντευξη Τύπου του φεστιβάλ, ο ίδιος ο Κόσλικ παραδέχτηκε ότι ένας από τους λόγους που η Μπερλινάλε προωθεί τη γυναικεία εκπροσώπηση είναι και η παρουσία πολλών γυναικών στις επιτροπές επιλογής των ταινιών. Εκπροσωπούν, μάλιστα, το 81% των ατόμων που απαρτίζουν αυτές τις επιτροπές στα διάφορα τμήματα του φεστιβάλ.

Αυτά τα δεδομένα οδήγησαν στην υπογραφή ενός πρωτοκόλλου εκ μέρους του Κόσλικ για την ισότιμη εκπροσώπηση στην Μπερλινάλε. Το πρωτόκολλο δεν υποχρεώνει, αλλά εκφράζει τη δέσμευση του φεστιβάλ να επιτύχει την πλήρη ισοτιμία στις υψηλές διευθυντικές θέσεις του οργανισμού.

«Με τη συμμετοχή γυναικών, κυρίως σκηνοθετών, η Μπερλινάλε έχει προ πολλού επιδοθεί στην ίση εκπροσώπηση, προτού ακόμη γίνει θέμα συζήτησης όπως τώρα», ανέφερε σε δήλωσή του ο Κόσλικ, την οποία μεταφέρει σε κείμενό του το «Variety». «Από το 2004 τονίζουμε τη συμμετοχή γυναικών σκηνοθετών στα τμήματα του φεστιβάλ. Στο φετινό διαγωνιστικό πρόγραμμα 17 ταινίες διεκδικούν τη Χρυσή Άρκτο, από τις οποίες οι επτά είναι από γυναίκες σκηνοθέτες. Δεν είναι πλήρης ισοτιμία, είναι όμως μια καλή εξέλιξη», σχολίασε ο σκηνοθέτης.

Σύμφωνα με το «Variety», μια μέρα πριν από την υπογραφή του πρωτοκόλλου, στις 8 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση παρουσίασης ενός νέου ευρωπαϊκού προγράμματος κινήτρων με στόχο την ισοτιμία των φύλων στον τομέα της παραγωγής. Θα παρουσιαστεί επίσης το Δίκτυο της Συμμαχίας Γυναικών, ένας νέος οργανισμός –υπό ευρωπαϊκή ομπρέλα– για ομάδες που υποστηρίζουν την ισοτιμία των φύλων στην κινηματογραφική βιομηχανία.

Το αγκάθι του Netflix

«Ο κόσμος των οπτικοακουστικών μέσων αντιμετωπίζει σήμερα μια μεγάλη ανατροπή», δήλωσε ο 70χρονος Κόσλικ κατά τη συνέντευξη Τύπου, αναφερόμενος στην ανάδυση των πλατφορμών streaming και διαδικτυακής μετάδοσης όπως η Netflix, που θα αποτελέσει μια από τις συζητήσεις του φεστιβάλ. «Όμως είμαι σίγουρος πως τα κινηματογραφικά φεστιβάλ όχι μόνο θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν, αλλά θα αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία γιατί θα δείχνουν τις ταινίες που δεν είναι διαθέσιμες αλλού», πρόσθεσε. «Κατά τη γνώμη μου, θα υπάρξει μια συσχέτιση ανάμεσα σε αυτές τις ταινίες (που προβάλλονται) και εκείνες του streaming», είπε ο Κόσλικ, καλώντας τους ανθρώπους του κινηματογράφου να δεχθούν αυτό το νέο οπτικοακουστικό επίτευγμα επειδή «ο κόσμος άλλαξε».

Κύπριοι στο Βερολίνο

Η φετινή είναι η δεύτερη χρονιά που η Κύπρος συμμετέχει στο European Film Market της Μπερλινάλε με δικό της περίπτερο. Την ευθύνη της εκπροσώπησης έχουν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Στόχος του κυπριακού περιπτέρου είναι η προώθηση των κυπριακών ταινιών και πρόσφατων παραγωγών αλλά και η προώθηση της Κύπρου ως χώρας γυρισμάτων, κομμάτι που έχει αναλάβει ο Invest Cyprus [πρώην CIPA - Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων], γι’ αυτό και φέτος θα γίνει διερευνητική επίσκεψη του ανώτερου λειτουργού του CIPA Λευτέρη Ελευθερίου στο φεστιβάλ.

Επιπλέον, με την κυπριακή παρουσία στο European Film Market προωθείται η ανάπτυξη σχέσεων για συμπαραγωγές με άλλες χώρες. Το κυπριακό περίπτερο λειτουργεί και ως χώρος συνάντησης Κυπρίων και ξένων παραγωγών, ενώ προβάλλονται τρέιλερ κυπριακών ταινιών πρόσφατης παραγωγής και διανέμεται διαφημιστικό υλικό.

«Μόνο και μόνο η παρουσία μας είναι πολύ σημαντική, γιατί ήμασταν απόντες σε ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ της Ευρώπης», σχολιάζουν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες.

Στη διοργάνωση θα δώσουν το παρών τους, εξάλλου, ο Μάριος Πιπερίδης, σκηνοθέτης και παραγωγός ταινιών με την AMP Filmworks, η σκηνοθέτιδα Τώνια Μισιαλή, οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου Αλεξία Ρόιτερ και Ιωακείμ Μυλωνάς και άλλοι.