Παράθυρο logo
82ο Φεστιβάλ Βενετίας: Λυρικός Τζάρμους και αυταρχικός Πούτιν ανάμεσα σε διαδηλώσεις για τη Γάζα
Δημοσιεύθηκε 02.09.2025 11:46
82ο Φεστιβάλ Βενετίας: Λυρικός Τζάρμους και αυταρχικός Πούτιν ανάμεσα σε διαδηλώσεις για τη Γάζα

Ο Νίνο Φένεκ Μικελίδης γράφει για τις ταινίες «Πατέρας μητέρα αδερφή αδερφός» και «Ο μάγος του Κρεμλίνου»

 

Εξαιρετικά ενδιαφέρον με προβολές και διαδηλώσεις για τη Γάζα το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Λίντο, με αφορμή το 82ο φεστιβάλ κινηματογράφου. Με τον Τζιμ Τζάρμους να δηλώνει «απογοητευμένος» και «αποκαρδιωμένος» με την εταιρία «Mubi», διανομέα της ταινίας του, «Πατέρας μητέρα αδερφή αδερφός», επειδή αποδέχτηκε κεφάλαιο από την εταιρία Sequoia Capital, επενδυτική εταιρεία που υποστηρίζει τεχνολογική αμυντική εταιρεία του Ισραήλ. «Ναι, ανησύχησα πολύ», ανάφερε ο σκηνοθέτης σε ερώτηση στη δημοσιογραφική συνέντευξη που ακολούθησε την προβολή της ταινίας του στο διαγωνιστικό τμήμα του φετινού 82ου φεστιβάλ της Βενετίας. «Εχω επίσης συμφωνία με τη Mubi για τη διανομή της ταινίας μου για αρκετές περιοχές, συμφωνία, που έκανα πριν πληροφορηθώ για τη σχέση της αυτή», πρόσθεσε ο Τζάρμους. «Αλλά, έχοντας δηλώσει αυτά, σε προσωπικό επίπεδο, είμαι ένας ανεξάρτητος σκηνοθέτης κι έχω πάρει χρήματα από διάφορες πηγές για να μπορέσω να γυρίσω τις ταινίες μου. Και θεωρώ, λίγο πολύ, πως όλα τα εταιρικά χρήματα είναι βρόμικα χρήματα».

Για τη γενοκτονία στη Γάζα είχαμε και μεγάλη διαδήλωση από τρεις με τέσσερις περίπου χιλιάδες άτομα, σύμφωνα με τα ξένα πρακτορεία ειδήσεων, διαδήλωση που ξεκίνησε από την αποβάθρα του Λίντο νωρίς το βράδυ το Σάββατο, από διάφορες πολιτικές ομάδες, ανάμεσά τους και καλεσμένους του φεστιβάλ, που έφτασε μέχρι την είσοδο του Μεγάρου του φεστιβάλ, κρατώντας παλαιστινιακές σημαίες και κραυγάζοντας συνθήματα, με τους διαδηλωτές να τονίζουν πως η βιομηχανία του κινηματογράφου πρέπει να εκμεταλλευτεί τη δημόσια πλατφόρμα της Βενετίας για να εστιάσει την προσοχή σ’ αυτά που συμβαίνουν στη Γάζα.

Στις εκδηλώσεις της Δευτέρας και η βράβευση της ηθοποιού Κιμ Νόβακ με το Ειδικό Χρυσό Λιοντάρι της Μόστρας για το σύνολο του έργου της. Βραβείο που της απένειμε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του φεστιβάλ, Αλμπέρτο Μπαρμπέρα που χαρακτήρισε την ηθοποιό «το πιο αγαπημένο είδωλο από την εποχή των ταινιών του Χόλυγουντ, από το ευοίωνο ντεμπούτο της στη δεκαετία του’50 μέχρι την πολύ πρόσφατη, πρόωρη και εκούσια εξορία της από τη χρυσή εποχή του Λος Αντζελες». Αποδεχόμενη το βραβείο, η πρωταγωνίστρια της κλασικής ταινίας του Χίτσκοκ, «Δεσμώτης του ιλίγγου» (Vertigo), δήλωσε, «με συγκίνησε πάρα πολύ η απονομή του σπουδαίου αυτού βραβείου του Χρυσού Λιονταριού από ένα τόσο εξαιρετικά σεβαστό κινηματογραφικό φεστιβάλ. Η αναγνώριση του συνόλου του έργου μου σε μια τέτοια περίοδο της ζωής μου μοιάζει με όνειρο που πραγματοποιήθηκε και θα θυμάμαι πάνα κάθε στιγμή που πέρασα στη Βενετία. Θα γεμίζει για πάντα στην καρδιά μου με χαρά». Πριν από την απονομή προβλήθηκε το πολύ ενδιαφέρον μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ «Το Vertigo της Κιμ Νόβακ» του Αλεξάντρ Φιλίπ, με μια μεγάλη συνέντευξη, που του έδωσε πρόσφατα η ηθοποιός και που ο Φιλίπ παρεμβάλλει με χαρακτηριστικά αποσπάσματα από ολόκληρο το έργο της Νόβακ.

Με νέα παιδιά και τις σχέσεις τους με τους γονείς τους καταπιάνεται στο τρίπτυχό του, «Πατέρας μητέρα αδερφή αδερφός» (διαγωνιστικό τμήμα) ο Αμερικανός σκηνοθέτης Τζιμ Τζάρμους, που είδαμε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ. Τρεις ιστορίες γυρισμένες σε τρία διαφορετικά μέρη, η μια στο Νιου Τζέρσι στην Αμερική, η δεύτερη στο Δουβλίνο στην Ιρλανδία και η τρίτη στο Παρίσι. Μια πολύ προσωπική, συγκινητική στο βάθος ταινία, μελέτη χαρακτήρων, πάνω στις οικογενειακές σχέσεις, με θέματα όπως η μέση ηλικία, οι όχι πάντα ευχάριστες παιδιών και γονιών, η αδιαφορία ορισμένων και η αγάπη άλλων, η απομάκρυνση λόγω δουλειάς, εγγονών αλλά και οικονομικών προβλημάτων, αλλά και τα μυστικά και η άλλη, κρυμμένη πλευρά των προσώπων. Ταινία βουτηγμένη σε μια μελαγχολική ατμόσφαιρα, με μια ομάδα διάσημων ηθοποιών να δίνουν εξαίρετες ερμηνείες.

Είναι ταινίες όπου οι διάλογοι στις ταινίες του Τζάρμους παίζουν ένα ξεχωριστό, μοναδικό ρόλο, από την εποχή του «Καφές και τσιγάρα» και «Mystery Train» και φτάνοντας ως τον «Πάτερσον». Ας σταματήσουμε στο πρώτο επεισόδιο: δυο μεγάλα αδέρφια (η Μάγιμ Μπιάλικ και ο Ανταμ Ντράιβερ) ταξιδεύουν με το αυτοκίνητο για να επισκεφτούν μετά από ένα μεγάλο διάστημα τον πατέρα τους (ένας εξαίρετος Τομ Γουέιτς), που ζει ερμητικά σ’ ένα απομακρυσμένο, χαμένο μέσα στη φύση, σπίτι, ταξίδι στο οποίο, μέσα από τη συζήτηση τους μαθαίνουμε για τη σχέση του καθενός με τον πατέρα: γιος που αγαπάει πολύ τον πατέρα και που αισθάνεται ιδιαίτερα υπεύθυνος, αν και με ενοχές επειδή δεν καταφέρνει να τον επισκέπτεται πιο τακτικά, κόρη κάπως απόμακρη, χωρίς ιδιαίτερη σχέση με τον πατέρα, στραμμένη περισσότερο στις αποφάσεις του συζύγου της, ο οποίος αρνείται να την αφήσει να τον βοηθήσει οικονομικά. Επίσκεψη που, ανάμεσα στα αστεία και το χιούμορ, καταλήγει σε μια συνάντηση αδέξια, με διάλογο να αποκαλύπτει το αδιέξοδο και τη βιασύνη τους να επιστρέψουν στην καθημερινή ζωή τους. Πίσω όμως από την επιφάνεια υπάρχουν και μυστικά που ο Τζάρμους θα μας αποκαλύψει στο φινάλε του επεισοδίου, αν και, με χιτσκικικό τρόπο, μας αφήνει να διαισθανθούμε από τα πρώτα κιόλας πλάνα πως κάτι περίεργο συμβαίνει, με τον πατέρα τους πριν τους υποδεχτεί να κάνει διάφορες βιαστικές αλλαγές στην τοποθέτηση των αντικειμένων στο σπίτι του.   

Τις σχέσεις μητέρας με τις δυο της κόρες παρακολουθούμε στο δεύτερο επεισόδιο που εκτυλίσσεται στο Δουβλίνο. Η μητέρα, μια αυτόνομη, ιδιαίτερα ψύχραιμη και σίγουρη για τον εαυτό της γυναίκα (Σάρλοτ Ράμπλινγκ) ετοιμάζεται να υποδεχτεί τις δυο της κόρες, τη μια πολύ μοντέρνα, κοκκινομάλλα influencer (Βίκι Κριπς) και την άλλη πολύ σοβαρή και ψυχρή (Κέιτ Μπλάνσετ) στην ετήσια συνάντηση τους για τσάι, τις οποίες όπως καταλαβαίνουμε δεν θέλει να βλέπει πολύ συχνά. Στο τελευταίο επεισόδιο στο Παρίσι, δυο δίδυμα αδέρφια, που τα ερμηνεύουν η Ίντια Μουρ και ο Λούκα Σάμπατ, συναντώνται μετά τον πρόσφατο θάνατο των γονιών τους, δυο μοντέρνους, κάπως χίπηδες, που σκοτώθηκαν σε αεροπορικό δυστύχημα σε επίσκεψη τους στις Αζόρες, για να επισκεφτούν το τελευταίο τους διαμέρισμα, να θυμηθούν στιγμές από τη ζωή τους, μέσα από διάφορες παλιές φωτογραφίες και να καταλήξουν στην αποθήκη όπου ο γιος έχει στοιβάξει τα έπιπλα και όλα τα αντικείμενα του διαμερίσματος. Συνάντηση επιβεβαίωσης της αγάπης και του δεσίματος ανάμεσα στα δυο αδέρφια.  

Με μπόλικο, ιδιόμορφο συχνά, χιούμορ (το ρολόι Rolex που εμφανίζεται και στις τρεις ιστορίες, τις προπόσεις με νερό και καφέ), με ωραίους διαλόγους, με παρόμοιες αναφορές και στις τρεις ιστορίες ανθρώπων στους οποίους το χρήμα έχει ξεχωριστή θέση, ο Τζάρμους, ιστορίες χωρίς συγκρούσεις, χωρίς σασπένς, μέσα από σιωπές και βλέμματα, έφτιαξε μια απλή, άνετη, με αίσθημα και λυρισμό ταινία, για να μας μιλήσει για τη ζωή μας, ζωή σίγουρα σύντομη που όμως συχνά σπαταλούμε, χάνοντας τα πιο ενδιαφέροντα γύρω μας: την αγάπη και την επαφή με τους δικούς μας ανθρώπους, την απόλαυση της ομορφιάς στη φύση (οι σκηνές στο πρώτο επεισόδιο με τα διάφορα πρόσωπα να κάθονται σε μια καρέκλα που γυρνάει και βλέπει προς το έξω, τη θάλασσα και γενικά τη φύση), με άλλα λόγια τις αναγκαίες ανθρώπινες σχέσεις.   

Στην άλλη ταινία του διαγωνιστικού προγράμματος, «Ο μάγος του Κρεμλίνου» του Γάλλου σκηνοθέτη Ολιβιέ Ασαγιάς, γύρω από την άνοδο του Βλαντιμίρ Πούτιν, κάτι αντίστοιχο με τον «Μαθητευόμενο» του Αλί Αμπάσι που είδαμε πέρσι στις Κάννες. Η ιστορία ξεκινάει το 1997, όπου παρακολουθούμε την άνοδο του Μπόρις Μπερεζόφσκι (Πολ Ντέινο), βασικού πρωταγωνιστή της ταινίας, του πιο κοντινού και έμπιστου συμβούλου του Πούτιν, που χειριζόταν και μανούβραρε τα γεγονότα και τις ειδήσεις για λογαριασμό του «Τσάρου» της Ρωσίας. Θα περάσει περίπου μια ώρα της ταινίας (από τις αδυναμίες στο ρυθμό) πριν γνωρίσουμε τον Πούτιν (Τζουντ Λο) και παρακολουθήσουμε το πέρασμα του από μέλος της Υπηρεσίας Ασφαλείας (που αντικατέστησε την KGB) και έμπιστο του τότε άρρωστου και μέθυσου πρωθυπουργού Γέλτσιν σε έναν αυταρχικό, ψυχρό πολιτικό, που κατάφερε να εξουδετερώσει τους ολιγάρχες που τον ήθελαν ανδρείκελό τους για τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα. Πρόσωπο που με δόλιους τρόπους κατάφερε να ενώσει το ρωσικό λαό και να βγάλει τη Ρωσία από το χάος στο οποίο την οδήγησαν οι προηγούμενοι ηγέτες της, εκμεταλλευόμενος τις προτάσεις και τα σχέδια του μέντορά του, Μπερεζόφσκι (από τις εκρήξεις σε κτίρια της Μόσχας, που θεωρήθηκαν βαλτές, για να συνεχίσει τον πόλεμο στη Τσετσενία, την Πορτοκαλί Επανάσταση στην Ουκρανία, τις μεθόδους παρέμβασης στην αμερικανική πολιτική, τη συνένωση των διαφόρων κομμάτων και ομάδων, από ακροδεξιούς μέχρι αριστεριστές και φανατικούς Χριστιανούς) για να ενώσει τους Ρώσους και να επιβάλει ανεμπόδιστα τα σχέδια του, με την ταινία να καταλήγει το 2014 με τον πόλεμο και προσάρτηση την της Κριμαίας. Η μεγάλη διάρκεια της ταινίας (δυόμιση ώρες), η αποσπασματική, η παρεμβολή ιστοριών σχετικά με τη ζωή (μαζί και την ερωτική) του Μπερεζόφσκι, αποσπούν δυστυχώς από το κύριο θέμα και καταστρέφουν το ρυθμό της. Εκείνο που βασικά παραμένει είναι οι εξαιρετικές, τέλεια ελεγχόμενες ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών, μ’ ένα Ντέινο να μπαίνει κυριολεκτικά στο πετσί του χαμαιλέοντα ρόλου του και τον Τζουντ Λο να ζωντανεύει, ακόμη και στις πιο μικρές λεπτομέρειες (φωνή και κινήσεις) τον Βλαντίμιρ Πούτιν.  

Tags