Η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου καλωσορίζει επί σκηνής για ακόμη μια φορά την Ιταλίδα μαέστρο Silvia Massareli, για τη βραδινή σειρά συναυλιών με τίτλο «Κοντσέρτο για Ορχήστρα».

Οι δύο συναυλίες θα δοθούν σε Πάφο και Λευκωσία ως εξής:

Πάφος: Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2020, Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο, 20:30.
Λευκωσία: Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020, Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου, 20:30.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τα έργα:

Fr. Delius: Δύο κομμάτια για μικρή ορχήστρα
A. Roussel: Κοντσέρτο για μικρή ορχήστρα
I. Stravinsky: Σουίτα Pulcinella

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα:

Τα «Δύο κομμάτια για μικρή ορχήστρα» (1911-12) του Frederic Delius που φέρουν τους τίτλους «Ακούγοντας τον πρώτο κούκο την άνοιξη» και «Καλοκαιρινή βραδιά στο ποτάμι», είναι στην ουσία δύο συμφωνικά ποιήματα μινιατούρες με ποιητικό χαρακτήρα, πλούσια σε ήχους και εικόνες της φύσης.

Το «Κοντσέρτο για μικρή ορχήστρα του Albert Roussel» (1927) παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά του ιδιόμορφου στυλ του συνθέτη: τεράστια ρυθμική ενέργεια, πολυτονικές αρμονίες και πλούσια σε χρώματα, λαμπρή ενορχήστρωση. Ο Roussel μάλλον χρησιμοποίησε τον όρο κοντσέρτο στον τίτλο με την έννοια που είχε στη Γαλλική μπαρόκ: ένα μεγάλης κλίμακας έργο για σύνολο οργάνων.

Η «Σουίτα Pulcinella» του Igor Stravinsky αποτελείται από οκτώ κινήσεις από το ομώνυμο του μπαλέτο, το πρώτο αριστούργημα της Νεοκλασικής του περιόδου. Εδώ για πρώτη φορά o συνθέτης παθιάζεται με τη μουσική του 18ου αιώνα. Όπως δήλωσε ο ίδιος: «Η Pulcinella ήταν για μένα η ανακάλυψη του παρελθόντος, η αποκάλυψη μέσα από την οποία πραγματώθηκε όλο το μετέπειτά μου έργο.»

Τιμές εισιτηρίων: €12, €7 (18-26 ετών, συνταξιούχοι), €5 (κάτω των 18).

Προπώληση εισιτηρίων:

• Εισιτήρια για όλες τις συναυλίες διατίθενται στην ιστοσελίδα www.cyso.org.cy
• Για τη συναυλία στη Λευκωσία, εισιτήρια διατίθενται επίσης στο ταμείο του Θεάτρου Παλλάς κάθε Τετάρτη, 4-7 μ.μ.
• Παρακαλώ σημειώστε ότι δεν θα γίνεται προπώληση εισιτηρίων στα ταμεία των θεάτρων τη μέρα της συναυλίας.

Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο (Ανδρέα Γερούδη 27, 8010 Πάφος, 26-222286)
Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου (Γωνία Ρηγαίνης και Αρσινόης, 1010 Λευκωσία, 22-410181)

Πληροφορίες: 22-463144 / www.cyso.org.cy

---

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Frederick (Fritz) Delius 

29 Ιανουαρίου 1862, Bradford, Ηνωμένο Βασίλειο

10 Ιουνίου 1934, Grez-sur-Loing, Γαλλία

Δύο κομμάτια για μικρή ορχήστρα

Ο Frederick Delius γεννήθηκε στο Bradford του Yorkshire και είναι το τέταρτο από τα δεκατέσσερα παιδιά του Julius και της Elise Pauline Delius, οι οποίοι μετοίκησαν από τη Γερμανία στην Αγγλία. Ο πατέρας του Frederick, επιθυμούσε o γιός του να εργαστεί στην οικογενειακή επιχείρηση, όμως αυτός είχε άλλους στόχους και επιδιώξεις. Ακολούθησε καριέρα στη μουσική, ζώντας το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία.

Τα δυο ντελικάτα και σύντομα σε διάρκεια συμφωνικά ποιήματα, γράφτηκαν κατόπιν παραγγελίας του Άγγλου συνθέτη Philip Heseltine (Peter Warlock), παρόλο που είναι αφιερωμένα στον Balfour Gardiner. Το πρώτο ποίημα «Ακούγοντας τον πρώτο κούκο την άνοιξη», γράφτηκε το 1912 και το δεύτερο - «Καλοκαιρινή βραδιά στο ποτάμι» - τον αμέσως προηγούμενο χρόνο. Οι πρώτες παραστάσεις έλαβαν χώρα στη Λειψία από την Gewandhaus Orchestra υπό τη διεύθυνση του Arthur Nikisch.

Ο Delius γράφει σ’ ένα γράμμα στη γυναίκα του: «Στο κοινό φαίνεται να αρέσει περισσότερο το πρώτο κομμάτι, παρόλο που σ’ εμένα αρέσει το δεύτερο». Αυτή την εντύπωση φαίνεται να έχει ακόμη και σήμερα το κοινό. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στη πιο συμβατική αρμονική γλώσσα του πρώτου κομματιού σε σχέση με το δεύτερο. Επίσης, η υφή είναι κυρίως ομοφωνική, διαθέτει διάφανη χροιά στα έγχορδα και τερπνά σολιστικά μέρη στα ξύλινα πνευστά.

Η χρωματική αρμονία του δεύτερου ποιήματος υπαινίσσεται τέλεια την ηρεμία και την αρμονία που δηλώνει ο τίτλος του έργου και μπορεί κανείς να φανταστεί το ασημένιο φως του φεγγαριού επάνω στο νερό και να ακούσει τους ήχους του ποταμιού.

Albert Roussel

5 Απριλίου 1869, Tourcoing, Γαλλία

23 Αυγούστου 1937, Royan (Charente-Maritime), Γαλλία

Κοντσέρτο για μικρή ορχήστρα, έργο 34

Ο Roussel συνέθεσε το «Κοντσέρτο για μικρή ορχήστρα» την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 1926 και Φεβρουαρίου 1927. Το έργο δεν είναι ένα «Κοντσέρτο» με την συνήθη έννοια, αλλά ένα έργο για μια ολοκληρωμένη ορχήστρα δωματίου. Πολύ πιθανόν ο τίτλος να πηγάζει από την πρακτική του Γαλλικού μπαρόκ του Couperin και του  Rameau, οι οποίοι ονόμαζαν ορισμένα από τα μεγάλα έργα τους για ορχήστρα δωματίου «κοντσέρτα» με την έννοια της σχέσης μεταξύ των οργάνων. Οι Άγγλοι, Ιταλοί και Γάλλοι βέβαια, χρησιμοποιούν  τη λέξη «κοντσέρτο» αναφερόμενοι έργα με σολίστ και ορχήστρα.

Το έργο γράφτηκε ειδικά για τη σειρά συναυλιών που ίδρυσε ο γεννημένος στο Λονδίνο Walther Straram, ο οποίος είχε χαράξει μια σημαντική καριέρα ως μαέστρος στην Paris Opéra και Opéra-Comique. Στη συνέχεια ίδρυσε τη δική του ορχήστρα το 1925 με σκοπό να εκτελεί σύγχρονα έργα τα οποία σε μεγάλο βαθμό δεν προωθούνταν από την πιστή στο κλασικό ρεπερτόριο Orchester de la Sociéte des Concerts du Conservatoire.

Το εισαγωγικό Allegro του έργου έχει ξέγνοιαστο και ανέμελο χαρακτήρα, περνώντας μέσα από διάφορες ζωηρές μελωδικές ιδέες. Το Andante καταπιάνεται με πιο σοβαρά ζητήματα, με μυστηριώδεις, αλληλένδετες γραμμές που εναλλάσσονται στα φλάουτα, τα φαγκότα και τα βιολιά. Το finale είναι ένα παιχνιδιάρικο συνονθύλευμα δυο διαφορετικών θεματικών τύπων: το ένα «θορυβώδες» και τολμηρά εναρμονισμένο και το άλλο λυρικό και ηλιόλουστο.

Igor Fyodorovich Stravinsky 

17 Ιουνίου 1882, Oranienbaum, Ρωσία

6 Απριλίου 1971, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

Σουίτα Pulcinella

Το μπαλέτο Pulcinella του Igor Stravinsky γράφτηκε για τα μπαλέτα Les Ballets Russes -μετά τον θρίαμβο του μπαλέτου του Το πουλί της Φωτιάς και το μεγάλο σκάνδαλο που προκλήθηκε με το μπαλέτο Ιεροτελεστία της Άνοιξης - και σηματοδότησε μια νέα κατεύθυνση στη μουσική σύνθεση. Ο Stravinsky μετά από χρόνια θα σχολιάσει πως: «Ο Pulcinella ήταν για μένα η ανακάλυψη του παρελθόντος, η αποκάλυψη μέσα από την οποία ολόκληρο το μετέπειτα μου έργο έγινε πραγματικότητα».

Ο Stravinsky επέλεξε το μουσικό υλικό και το σενάριο για το μπαλέτο του από τον Ιταλό συνθέτη της μπαρόκ εποχής Pergolesi και από ένα παλαιό χειρόγραφο, από το οποίο πήρε ένα κωμικό επεισόδιο, με πρωταγωνιστή τον Pulcinella, τον παραδοσιακό ήρωα της Ναπολιτάνικης commedia  dell’arte, το Ιταλικό δηλαδή αυτοσχεδιαστικό θέατρο και τους ήρωές του.

Η πλοκή αφορά τον Pulcinella, τον περιζήτητο άνδρα που θέλουν όλα τα κορίτσια και ο οποίος κινδυνεύει άμεσα από τους συντρόφους των κοριτσιών. Αλλάζοντας ρόλους με τον κολλητό του, ο οποίος υποδύεται πως σκοτώνεται, ο Pulcinella δραπετεύει. Όλοι οι επίδοξοι δολοφόνοι μεταμφιέζονται τότε σε Pulcinella και πηγαίνουν να επισκεφθούν τις αντίστοιχες αγαπημένες τους. Ο Pulcinella όμως εμφανίζεται, ωσάν να αναστήθηκε από τους νεκρούς, και γίνεται ένας υπέροχος ευεργέτης, που οργανώνει γάμους για αυτά τα ζευγάρια και ο ίδιος παντρεύεται την αγαπημένη του Πιμπινέλλα.

Το μπαλέτο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι στις 15 Μαιου του 1920 σε χορογραφία του Léonide Massine, ο οποίος ερμήνευσε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τα σκηνικά και τα κουστούμια ανήκουν στον Pablo Picasso. Η συναυλιακή σουίτα δημιουργήθηκε στα 1922 και αναθεωρήθηκε δυο φορές, το 1949 και το 1965.

Στο σκηνικό μπαλέτο, ο Stravinsky αναδημιούργησε τη μουσική προσθέτοντας κίνηση, ζωντανούς χαρακτήρες και δίνοντας ακόμη και τραγουδιστικούς ρόλους. Η σουίτα Pulcinella είναι μια περικομμένη εκδοχή του μπαλέτου (σχεδόν μισές από τις κινήσεις περιλαμβάνονται στη σουίτα) με τα ενόργανα μέρη του να αντικαθιστούν τους τραγουδιστικούς ρόλους.  Το έργο αυτό του Stravinsky, με μουσική από το παρελθόν, διατηρεί μεγάλο μέρος της γοητείας των πρωτότυπων κομματιών, αλλά με αρμονικές και ρυθμικές ανατροπές, οι οποίες είναι καθαρά συνθετικές τεχνικές τους 20^ου αιώνα και γνήσιες του συνθέτη.

© Φράνσις-Νεκτάριος Γκάυ (Αρχιμουσικός - Μουσικολόγος)