Ένα από τα σημαντικότερα έργα της ελληνικής δραματουργίας, "Ο ήχος του όπλου" της Λούλας Αναγνωστάκη, σχεδόν τριάντα χρόνια αφότου ανέβηκε για πρώτη φορά, ξαναζωντανεύει στην Κύπρο, στη Νέα Σκηνή του ΘΟΚ, σε σκηνοθεσία Άδωνη Φλωρίδη και με τη Ράνια Σχίζα στον ρόλο της Κάτιας.Η ηθοποιός μιλά για τον ρόλο της, την ανάγκη για ελευθερία και για τις ανθρώπινες σχέσεις, με επίκεντρο τον άρρηκτο δεσμό μητέρας - παιδιού. 

Το έργο "Ο Ήχος του όπλου" γράφτηκε 30 χρόνια πριν. Τι κάνει το έργο διαχρονικό;
Αυτό που το κάνει διαχρονικό είναι ότι όλοι καθρεφτιζόμαστε μέσα σε αυτό, είναι ένα έργο πολύ δικό μας.Έχει να κάνει με την ανθρώπινη επικοινωνία, το κέντρο είναι ο δυνατός δεσμός μητέρας - γιου, μια σχέση την οποία έχουμε εξάρει ιδιαίτερα. Γύρω από αυτό κινούνται και άλλες σχέσεις οι οποίες μας επηρεάζουν. Είναι οι σχέσεις με τους φίλους, με τη σύντροφο, τα αδέλφια. Δημιουργείται ένα εξαιρετικό γαϊτανάκι, δοσμένο με ευαισθησία, το οποίο χωρεί όλους εμάς. Δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει θεατής ο οποίος να μην αναγνωρίσει στοιχεία του εαυτού του στο έργο.

Ακόμα και αυτοί που δεν έχουν παιδιά;
Βεβαίως, γιατί ακόμα και αυτοί έχουν υπάρξει παιδιά, κόρες και γιοι.

Πώς θα χαρακτήριζες το έργο;
Είναι ένα έργο με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, όπως και η ζωή η ίδια. Το κωμικό στοιχείο υποσκάπτει το δράμα, σαν να του βάζει τρικλοποδιά. Είναι σαν να έχει πάρει κάποιος ένα νυστέρι και πάει πολύ, πολύ βαθιά, τόσο που μπορεί και να ενοχλήσει γιατί οι αλήθειες που λέει είναι πολύ μεγάλες.
Συνήθως ό,τι μας ενοχλεί είναι επειδή αγγίζει κάτι μέσα μας. Το θέατρο προσφέρεται για να σου δείξει την αλήθεια, να σε προβληματίσει, να σου δημιουργήσει ερωτήματα.Γι' αυτό είναι υπέροχο, γιατί στο θέατρο δεν υπάρχουν απαντήσεις, μόνο ερωτήσεις.

Θα έλεγες ότι στο θέατρο υπάρχουν τόσες ερωτήσεις όσοι και οι θεατές;
Ναι, ακριβώς αυτό. Ο καθένας μπορεί -και αυτό είναι το μεγαλείο ενός έργου- να δει και να θέσει τα δικά του ερωτήματα. Δεν υπάρχει κανένας διδακτισμός στο έργο, είναι σαφές. Πρόκειται για το πιο ρεαλιστικό κείμενο της Αναγνωστάκη.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό στο έργο το ότι έξω υπάρχει ένας πολιτικός πανζουρλισμός;
Δεν είναι τυχαία η τοποθέτηση της Αναγνωστάκη σε αυτό το πλαίσιο, παραμονή βουλευτικών εκλογών στην Αθήνα. Έξω γίνεται ένα πανηγύρι, άσχετα από το τι πιστεύεις και τι αντιπροσωπεύεις. Οι εκλογικές αναμετρήσεις είναι και μια ευκαιρία για να εκτονωθείς, αναζωπυρώνεται η ελπίδα για κάτι καινούργιο, διαφορετικό, υπάρχει όλη αυτή η βακχεία, σε αντίθεση με μικρές οικογενειακές "τραγωδίες" και την ανάγκη για αγάπη και επικοινωνία. Είναι πάρα πολύ όμορφα και ευαίσθητα φτιαγμένο όλο αυτό. Από τη μια, είναι μια χώρα που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της και, από την άλλη, άνθρωποι που προσπαθούν για το ίδιο. Μάχονται να βρουν τη δύναμη να σταθούν στα πόδια τους, να χαμογελάσουν.
Το έργο καταφέρνει να θίξει και θέματα πολιτικής φύσεως, είναι πολιτικοποιημένο χωρίς να γίνεται αναφορά σε κόμματα.

Το όπλο τι ρόλο παίζει στο έργο; Έχει σημασία το γεγονός ότι είναι παράνομο;
Είναι ένα όπλο το οποίο κινείται σε όλο το έργο και πέφτει στα χέρια του μικρού της παρέας, του Γιαννούκου. Είναι μεν παράνομο, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό το στοιχείο έχει τόση σημασία. Ένα όπλο είναι ένα όπλο. Ο ήχος του όπλου δεν ακούγεται ποτέ, αλλά τη δουλειά του θα την κάνει. Λειτουργεί λίγο σαν μια απειλή, σαν κάτι που υπάρχει στον αέρα. Από την άλλη είναι και η δύναμη που σου δίνει αυτό το αντικείμενο. Σε κάποια σκηνή, ο Γιαννούκος λέει στον Μιχάλη ότι δεν θέλει να το χρησιμοποιήσει, του φτάνει που είναι εκεί. Είναι αυτό που λέμε ότι όταν ο άλλος, π.χ., φοράει μια στολή αστυνομικού αυτόματα είναι εξουσία. Αν βγάλουμε τα ρούχα, είμαστε όλοι το ίδιο.

Πώς θα περιέγραφες την ηρωίδα;
Η Κάτια ζει στην επαρχία, αλλά είναι Αθηναία. Προέρχεται από μια κομουνιστική, μορφωμένη και προοδευτική οικογένεια. Ο πατέρας της είναι καθηγητής, ανήκουν ας πούμε στην ελίτ των κομουνιστών. Είναι μια καλλιεργημένη, κομψή γυναίκα. Ερωτεύεται όμως τον λάθος άντρα. Έναν άνθρωπο από την επαρχία με εντελώς άλλη νοοτροπία, ενώ παράλληλα "παντρεύεται" και την οικογένειά του. Ο άντρας της και η οικογένειά του υπάρχουν στο έργο -χωρίς να εμφανίζονται πάνω στη σκηνή- και έχουν καθοριστικό λόγο στην εξέλιξη των ηρώων.Όσο και να αγαπάς τον άλλον, όταν έχεις διαφορετική ιδεολογία από αυτόν, τότε σε κάποια φάση της ζωής τον έναν θα τον πατήσει ο άλλος κάτω.

Χάνει δηλαδή τον εαυτό της;
Επί της ουσίας, για να μπορέσει να προστατευτεί, καταπίνει πράγματα, καταπιέζεται, αυτοκαταστρέφεται, κλείνεται στην κουζίνα της και αποτυγχάνει να διαχειριστεί τη σχέση της με τα παιδιά της ενώ τα λατρεύει.Ζει σαν να μην έζησε. Πολλοί άνθρωποι το κάνουν καθημερινά, κάποια στιγμή ξεχνάς εσένα, κοιτάς να ικανοποιήσεις τους άλλους και σε αφήνεις. Το παιδί το καταλαβαίνει αυτό. Ο Μιχάλης δεν θέλει να κάνει το λάθος της μητέρας του και να εγκλωβιστεί σε μια δυστυχισμένη ζωή. Στην Αθήνα αρχίζει η σύγκρουση όταν μαθαίνει ότι η κοπέλα του γιου της είναι έγκυος. Ο Μιχάλης είναι ένα παιδί χωρίς προσανατολισμό, όπως ψάχνει σήμερα τον δρόμο της η νέα γενιά.Είναι αυτή η αγωνιώδης ανάγκη στο έργο για ελευθερία του καθενός ξεχωριστά, η ανάγκη για τον προσωπικό μας χώρο. Πολλές φορές θέλουμε για τα παιδιά μας αυτό που εμείς δεν καταφέραμε.

Η σχέση μάνας - παιδιού είναι άρρηκτη; 
Είμαι μητέρα δύο κοριτσιών. Η σχέση μάνας - παιδιού δεν είναι αμφίδρομη. Είμαι τρελά ερωτευμένη με τις κόρες μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι θολώνεις και δεν έχεις αξίες και βάσεις, αλλά η σχέση αυτή είναι αδιαπραγμάτευτη. Είναι τόσο μεγάλη η αγάπη του γονιού προς το παιδί, που δεν κρύβει κάτι. Δεν περιμένεις αντάλλαγμα γι' αυτό και δεν υπάρχει χειρότερη τραγωδία από το να χάσει ο γονιός το παιδί του. Πριν κάνω παιδιά δεν διανοούμουν να ζήσω την απώλεια της μητέρας μου. Όταν έκανα την πρώτη μου κόρη, τότε είπα ότι, ναι, εγώ πρέπει να το ζήσω αυτό, το παιδί να χάσει τον γονιό και όχι το αντίθετο. Το παιδί θα συνεχίσει, έτσι πρέπει.

Τι σημαίνει ο κάθε ρόλος για εσένα;
Κάθε ρόλος είναι ένα ταξίδι. Διαβάζω το κείμενο, με κάνει άνω-κάτω, με αγγίζει και θέλω να το χρησιμοποιήσω για να δω και άλλη αλήθεια. Ο ρόλος είναι το μέσο για να ψάξεις πιο βαθιά μέσα σου. Από εκεί και πέρα, ο καθένας έχει το οπλοστάσιό του -ό,τι έχεις αποκτήσει με τις δουλειές, τις συνεργασίες- για να ερμηνεύσει τον ρόλο.Ο ρόλος φωτίζεται μέσα από τις σχέσεις που αποκτούμε όλοι οι συντελεστές μεταξύ μας, γιατί το θέατρο είναι ομαδικό σπορ.

Έχεις πει όχι σε δουλειές;
Έχω πει πολλά όχι όταν ένιωσα ότι το έργο δεν με ιντρίγκαρε, δεν με προκαλούσε.

Πώς είναι η συνεργασία με τους υπόλοιπους συντελεστές;
Άψογη. Η συνεργασία είναι πραγματικά πολύ ωραία. Γίναμε όλη μια οικογένεια. Ο σκηνοθέτης Άδωνης Φλωρίδης είναι πάρα πολύ ανοιχτός σε προτάσεις, έτοιμος να ακούσει τις σκέψεις και τις ιδέες μας. Μας δείχνει εμπιστοσύνη, είναι ουσιαστικός, γενναιόδωρος. Για έναν ηθοποιό αυτό είναι το σημαντικό. Οι άνθρωποι μένουν.

+ Παραστάσεις Θέατρο ΘΟΚ, Νέα Σκηνή. Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο .Έναρξη παραστάσεων: 20.30.Οι παραστάσεις στις 6 Δεκεμβρίου 2018 στη Λευκωσία και 9 Ιανουαρίου 2019 στη Λεμεσό θα είναι με αγγλικούς και τουρκικούς υπέρτιτλους. Πληροφορίες / Εισιτήρια. Λευκωσία: Ταμείο Θεάτρου ΘΟΚ, τηλ. 77772717

Συνέντευξη στη Θεοδώρα Χρυσοστόμου/Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου