Μετά από σειρά επαφών που είχε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού Σάββας Κυριακίδης με την καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κατερίνα Ευαγγελάτου, το ΔΣ του ΘΟΚ έχει λάβει την απόφαση να προχωρήσει με συγκεκριμένο (αριστοφανικό) έργο και σκηνοθέτη εξ Ελλάδος για τη συμμετοχή του στο φετινό φεστιβάλ Επιδαύρου.

Οι σχετικές πληροφορίες προκάλεσαν την αντίδραση μερίδας καλλιτεχνών στην Κύπρο που σημειώνουν ότι ο χειρισμός του οργανισμού για πιθανή συμμετοχή της Κύπρου στο Φεστιβάλ της Επιδαύρου μπορεί να ερμηνευθεί ως «υποβιβασμός και παραγκώνιση Κύπριων δημιουργών, επιτρέποντας παρεμβάσεις στην αρχική πρόταση του».

Οι σκηνοθέτριες Ελλάδα Ευαγγέλου και Έλενα Αγαθοκλέους σε ανοιχτή επιστολή τους εκφράζουν τους προβληματισμούς τους για το θέμα και καλούν σε διάλογο. Την επιστολή συνυπογράφουν οι Μαρίνα Μακρή, Γιολάντα Χριστοδούλου, Διομήδης Κουφτερός, Μαρία Κυριάκου, Ελένη Αναστασίου, Ευριπίδης Δίκαιος και Μερόπη Μωυσέως .

Οι θεατρικές εξελίξεις της πρόσφατης περιόδου όσον αφορά στις πρακτικές/ στην πολιτική του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου εγείρουν ερωτήματα και έντονους προβληματισμούς. Συγκεκριμένα, ο χειρισμός του οργανισμού για πιθανή συμμετοχή της Κύπρου στο Φεστιβάλ της Επιδαύρου μπορεί να ερμηνευθεί ως υποβιβασμός και παραγκωνιση Κύπριων δημιουργών, επιτρέποντας παρεμβάσεις στην αρχική πρόταση του. Συμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση επικυρώθηκε από το Δ.Σ. του οργανισμού, με σχεδόν απόλυτη πλειοψηφία.

Να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Οι πιο πάνω κινήσεις στα πλαίσια της πολιτικής και των πρακτικών του ΘΟΚ μας προβληματίζουν έντονα. Καλούμε τον κρατικό φορέα να έρθει σε διάλογο με την κοινότητα, με βάση τα ακόλουθα σημεία:

1. Ποιο είναι το πλαίσιο των αρχών του οργανισμού, τόσο καλλιτεχνικών όσο και ανθρωπιστικών; Πώς αυτές τυγχάνουν επεξεργασίας, επικαιροποιούνται, επικοινωνούνται και εφαρμόζονται;

2. Πώς χαράσσεται ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός κάθε σεζόν και ποια είναι τα μακροπρόθεσμα καλλιτεχνικά σχέδια του οργανισμού;

3. Ποιες οι διαδικασίες καλλιτεχνικού και οικονομικού προγραμματισμού του οργανισμού;

4. Ποια είναι τα κριτήρια και πώς στηρίζεται πρωτίστως η καλλιτεχνική δραστηριότητα και οι καλλιτέχνες της Κύπρου; Στην περίπτωση της παρέμβασης που αναφέρεται πιο πάνω, ποια είναι τα κριτήρια για να αντικατασταθεί Κύπριος σκηνοθέτης με Ελλαδίτη συνάδελφό του σε κυπριακή κρατική πρόταση;

5. Στα πλαίσια ποιου καλλιτεχνικού προγραμματισμού εντάσσονται οι σχέσεις του ΘΟΚ με οργανισμούς και άτομα στην Ελλάδα; Ποια η πολιτική σε σχέση με τις φιλοξενίες/μετακλήσεις άλλων παραγωγών στον ΘΟΚ;

6. Υπάρχουν και άλλες παρόμοιες συνεργασίες με οργανισμούς του εξωτερικού;

7. Ποιο χρηματικό αντίτιμο ισοδυναμεί με τις συνεργασίες του ΘΟΚ με καλλιτέχνες από την Ελλάδα και αλλού;

8. Παρατηρώντας την έμφαση που δίνει ο ΘΟΚ στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, φαίνεται πως το συγκεκριμένο φεστιβάλ αποτελεί προτεραιότητά του. Στην περίπτωση αυτή, πόσο σημαντική για τον ΘΟΚ είναι η συμμετοχή του με Κύπριους σκηνοθέτες και δημιουργούς; Η απουσία αμιγώς κυπριακής παραγωγής τα τελευταία 12 χρόνια αποτελεί ανησυχητική ένδειξη άλλων προτεραιοτήτων.

9. Ο ΘΟΚ ενδιαφέρεται να έχει σχέση και με άλλα διεθνή φεστιβάλ πλην της Επιδαύρου; Ενδιαφέρεται να έχει διεθνή παρουσία με παραστάσεις;

Κλεινοντας, σημειώνουμε οτι τις τελευταίες μέρες παρακολουθήσαμε την αυτολογοκρισία του κρατικού φορέα στο έργο Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες σε σκηνοθεσία Μάριου Κακουλλή και στη συνέχεια την ανακοίνωση του οργανισμού, με την οποία διαχωρίζει τη θέση του από την απόφαση της Επιτροπής του ΥΠΑΝ. Παρόλα αυτά, η παράσταση συνεχίζει να παίζει λογοκριμένη στα σχολεία, μια πράξη που ξεκάθαρα εναντιώνεται σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και αρχές.

Είναι συλλογική μας πρόθεση να στηρίξουμε ένα κρατικό θέατρο μέσα από ουσιαστικό διάλογο, βασισμένο στη διαφάνεια και τη συμμετοχικότητα, για να επελθει ουσιαστική συστημική αλλαγή.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΘΟΚ Σάββας Κυριακίδης, σε παρέμβαση του στην εφημερίδα Φιλελεύθερος διαβεβαίωσε ότι η συγκεκριμένη πρόταση «θα εκφράζει σε πολύ μεγάλο βαθμό το κυπριακό καλλιτεχνικό δυναμικό και την εικόνα του κυπριακού θεάτρου σήμερα, διαφορετικά δεν θα έχει νόημα να προχωρήσει». Απέρριψε όσα λέγονται ότι η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου επέβαλε στον ΘΟΚ συγκεκριμένο συντελεστή ή συντελεστές. Τόνισε ότι η απόφαση λήφθηκε κατόπιν συζήτησης καλλιτεχνικού περιεχομένου και συναίνεσης.

Αρχικά είχε απευθυνθεί στο Φεστιβάλ Επιδαύρου με άλλο έργο του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία του Κώστρα Σιλβέστρου αλλά η Κατερίνα Ευαγγελάτου απάντησε πως είχε ήδη πρόταση με το συγκεκριμένο έργο, αλλά κι ότι δεν γνωρίζει προσωπικά τη δουλειά του προτεινόμενου σκηνοθέτη. Ο Κώστας Σιλβέστρος τοποθετήιθηκε για το θέμα στον προσωπικό του λογαριασμό στα ΜΚΔ.

Σύμφωνα με τον κανονισμό οι επιλογές των προτάσεων που θα περιληφθούν το καλοκαίρι στο πρόγραμμα των Επιδαυρίων είναι καθηκόντως στη διακριτική ευχέρεια της καλλιτεχνικής διευθύντριας, πλην των παραγωγών του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας. Μετά τις πρόσφατες επαφές του Υφυπουργού Πολιτισμού Γιάννη Τουμαζή με την Υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη, εκφράστηκε η θετική διάθεση της ελληνικής πολιτείας να επανακαθορίσει το καθεστώς συμμετοχής του ΘΟΚ στην Επίδαυρο, ωστόσο αυτό δεν έχει οδηγήσει μέχρι τώρα σε οριστική πολιτική απόφαση.