Αυτό που ξεκίνησε στην Αυστραλία πριν από δέκα μέρες μου 'χει χαλάσει τον ύπνο. Ψάχνω να βρω τη λύση, να σταθώ με το μέρος του δίκαιου και δεν μπορώ να το προσδιορίσω. Γιατί υπάρχει βεβαίως η ηθική που είναι αδιαπραγμάτευτη αλλά υπάρχει και η πραγματικότητα. Κι αυτή η ρημάδα η πραγματικότητα έχει πολλές πλευρές. Σαν τα σύμπαντα της Marvel, είναι πολυδιάστατη. Και άντε τράβα την ώρα που βουλιάζει το πλοίο να κάτσεις στην πλώρη να σκυλοπνιγείς τελευταίος κρατώντας την περηφάνια σου. Αυτό είναι το σωστό και το ηθικό;

Στη φιλοσοφική αυτή βάσανο μ' έβαλε η απόφαση της αυστραλιανής κυβέρνησης να βάλει με νόμο (News Media Bargaining Code) τις πλατφόρμες να πληρώσουν για το περιεχόμενο που προέρχεται από τα μέσα ενημέρωσης ώστε να στηρίξει τα Μέσα και κατά προέκταση την αδέσμευτη δημοσιογραφία που ως γνωστόν περνάει μαύρες μέρες γιατί όλοι κάνουν κόπι-πέιστ την είδηση και τελειώσαμε κι είμαστε όλοι ευχαριστημένοι. Εκτός από την αλήθεια και τη δημοκρατία, αλλά ποιος έσκασε ποτέ γι' αυτές; Ε λοιπόν, φαίνεται ότι η αυστραλιανή πολιτεία έσκασε και είπε «να πληρώσουν». Η Google έκανε μια προσπάθεια και είπε: ποιο είναι το μικρότερο κακό; Ας πληρώσω την αυτοκρατορία Murdoch που έχει και το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς στη χώρα (το 'να χέρι νίβει τ' άλλο) και μερικούς άλλους και ίδωμεν.

Όμως η Facebook αντέδρασε εντελώς διαφορετικά: «Τι θέλετε; Να πληρώσω; Ούτε στα πιο τρελά σας όνειρα. Και για να μην τα πολυλογούμε κόβω εντελώς την ανάρτηση άρθρων και δεν έχουμε πλέον καμία σχέση». Φαντάζεστε τι έγινε, ναι; Η κυκλοφορία των μέσων ενημέρωσης στο διαδίκτυο έπεσε κατακόρυφα. Γιατί όπως έχουμε ξαναπεί κόσμος δεν πηγαίνει πια στο Μέσο για να ενημερωθεί. Ανοίγει τα social, και ό,τι δουν ενδιαφέρον το πατάνε. Όταν δεν βλέπουν, δεν πατάνε link και δεν καταναλώνουν πλέον ειδήσεις.

Μια μικρή παρένθεση: όταν το 2018 το facebook έπεσε εντελώς για μία ώρα, εκείνη ακριβώς την ώρα, η κυκλοφορία στα ΜΜΕ ανέβηκε κατακόρυφα (αλλά μπορώ να υποψιαστώ με λύπη, ότι όλοι πήγαιναν στους ενημερωτικούς ιστότοπους για να μάθουν γιατί έπεσε το facebook).

Τι γίνεται λοιπόν όταν το facebook δεν έχει ειδήσεις από έγκυρα μέσα ενημέρωσης; Έχει ειδήσεις από μη έγκυρα κατ' αρχήν. Και καθώς το πρόβλημα με τα fake news είναι ήδη πολύ μεγάλο, καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει. Κατά δεύτερον σκασίλα του μεγάλη και δέκα παπαγάλοι: σύμφωνα με τις μετρήσεις του, το ποσοστό των links προς μέσα ενημέρωσης είναι πολύ μικρό σε σχέση με το συνολικό περιεχόμενο και δεν πρόκειται να επηρεάσει την απόδοση του ίδιου του facebook. Άρα ποιος χάνει;

Υπάρχει βέβαια και μια μικρή ελπίδα ότι ο κόσμος θα ξαναγυρίσει στους ενημερωτικούς ιστότοπους για να βλέπει εκεί τις ειδήσεις. Και άρα θα καταργηθεί ο «μεσάζοντας» facebook και θα ξημερώσει μια καλύτερη μέρα για όλους μας και τη δημοκρατία πρώτα. Και μετά ξύπνησα και είδα ότι δεν ήμουν 20 χρονών ούτε είχα γαλάζια μάτια και ατελείωτες γάμπες. Γιατί αυτό που τραβάει τον κόσμο στις πλατφόρμες των social είναι η διάδραση. Μοιράζεται ένα άρθρο και το κουβεντιάζει με τους φίλους του. Κι έχει και likes και σχόλια κι άμα πλακωθούν και δυο-τρεις στον τοίχο του δεν πειράζει, ακόμα καλύτερα.

Παρ’ όλα αυτά το πρόβλημα παραμένει. Οι Big Tech βγάζουν πολλά χρήματα από περιεχόμενο που προσφέρουν δωρεάν είτε οι χρήστες είτε τα μίντια. Και έχουν όλη τη διαφήμιση στα χέρια τους. Το αυστραλιανό πραξικόπημα απέτυχε, η κυβέρνηση υποχώρησε κι έγινε μια συμφωνία που ακόμα δεν ξέρουμε τι ακριβώς περιλαμβάνει. Όμως μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα ξυπνήσει λίγο παραπάνω η ΕΕ και θα προχωρήσει στη φορολόγηση που απαιτείται να επιβάλλει στις διαφημίσεις. Και μέρος των εσόδων θα στηρίξει την ποιοτική δημοσιογραφία. Και τίμιο και ηθικό και εφικτό είναι.