Έφυγε από τη ζωή ο πατέρας του κυπριακού θεάτρου, Εύης Γαβριηλίδης.

Με βαθύτατη θλίψη o κόσμος του θεάτρου πληροφορήθηκε τον θάνατο του Εύη Γαβριηλίδη, «πατέρα» του κυπριακού θεάτρου, πιστού θεατρανθρώπου μέχρι τέλους.

Ο Εύης Γαβριηλίδης υπέγραψε την πρώτη του σκηνοθετική δουλειά στο κυπριακό θέατρο το 1960.

Θεωρείται ο πρώτος Κύπριος ο οποίος δούλεψε στο θέατρο έχοντας σπουδές σκηνοθεσίας.

Ξεκίνησε ως ηθοποιός στο Νέο Λυρικό το 1947 και ακολούθως σπούδασε σκηνοθεσία. Υπογράφει την πρώτη του σκηνοθεσία το 1960. Ακολουθεί μια πλούσια σε ποσότητα και ποιότητα συνεχής παρουσία του στο κυπριακό θέατρο που κρατάει μέχρι σήμερα.

Τον Οκτώβρη του 2012 με την επανάληψη της Σαμίας του Μενάνδρου, που είχε σκηνοθετήσει ο Γαβριηλίδης το 1993, ο ΘΟΚ εγκαινίασε το ιδιόκτητο θέατρό του.

Σκηνοθέτησε, δίδαξε αλλά και διηύθυνε, βάζοντας τη δική του ισχυρή σφραγίδα στο κυπριακό θέατρο. Έχει συνεργαστεί με τους περισσότερους σημαντικούς θιάσους του τόπου: ΟΘΑΚ, Θέατρο ΡΙΚ, Πειραματική Σκηνή, ΘΟΚ αλλά και πιο πρόσφατα με το Θέατρο ΕΝΑ, το Θέατρο Σκάλα και την ΕΘΑΛ. Παράλληλα σκηνοθέτησε στην Ελλάδα, κυρίως στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος αλλά και στο Θέατρο Τέχνης. Ιδιαίτερη θεωρείται η σχέση του με το έργο του Μενάνδρου. Η Σαμία από τον ΘΟΚ του 1993, θεωρείται από τις κορυφαίες παραστάσεις, όχι μόνο του κυπριακού θεάτρου, αλλά και από όσες παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο.

Θρηνεί ο Θεατρικός Οργανισμός

Σε ανακοίνωσή του, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου κάνει λόγο για τον θάνατο ενός «δικού του ανθρώπου, πατέρα της οικογένειας του θεάτρου».

«Η μεγάλη οικογένεια του θεάτρου θρηνεί από σήμερα την απώλεια ενός πολύ αγαπητού σε όλους ανθρώπου που αφιέρωσε με απέραντη πίστη, δημιουργικότητα και ήθος όλη του τη ζωή στην τέχνη και το θέατρο.

Άνθρωπος με συνέπεια και πάθος για τον πολιτισμό, πρόσφερε πολλά και σημαντικά στο χώρο της τέχνης, χαράσσοντας ως δάσκαλος την πορεία του κυπριακού θεάτρου όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Το ανεξάντλητό του χιούμορ, η πολυμάθεια του σε συνδυασμό με την άφταστη αισθητική και ενημερότητά του υπήρξε για όλους ανεξαιρέτως, μια ανεξάντλητη πηγή» αναφέρεται ακόμη στην ανακοίνωση του ΘΟΚ.

Ο Εύης Γαβριηλίδης γεννήθηκε στην Πάφο το 1929.

Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν (Αθήνα, 1952). Σπούδασε σκηνοθεσία στο Λονδίνο και στο Σικάγο. Ειδικεύτηκε στην τηλεοπτική σκηνοθεσία, στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι.

Εργάστηκε ως ηθοποιός σε θιάσους της Αθήνας και με την επιστροφή του στην Κύπρο το 1959 πρωτοξεκίνησε τη συνεργασία του ως σκηνοθέτης στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση του ΡΙΚ.

Το 1960 κάνει την πρώτη του εμφάνιση ως σκηνοθέτης στην Κύπρο, σε συνεργασία με τους Ενωμένους Καλλιτέχνες. Με σκηνοθέτη τον Γαβριηλίδη, ο θίασος ανεβάζει το αντιπολεμικό δράμα του Άρθουρ Μίλλερ «Ήταν όλοι τους παιδιά μου». Η παράσταση αφήνει πολύ καλές εντυπώσεις.

Τον επόμενο χρόνο ο Γαβριηλίδης, στον νεοϊδρυθέντα ΟΘΑΚ σκηνοθετεί την πρώτη παραγωγή αρχαίου δράματος από κυπριακό επαγγελματικό θίασο: τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη.

Ίδρυσε και ηγήθηκε ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής το Θεατράκι του ΡΙΚ (1969-1971) που έγινε ο προάγγελος του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (ΘΟΚ). Το 1975 ανέλαβε τη διοίκηση του ΘΟΚ, θέση την οποία κατείχε μέχρι το 1989, έχοντας στο ενεργητικό του δεκάδες παραγωγές ανάμεσα στις οποίες: «Οθέλλος»,  «Ο Βυσσινόκηπος», «Μιχάλης ο σφυρίχτρας», «Σχολείο για κλόουν», «Δύσκολος», «Φιλουμένα Μαρτουράνο», «Το Γατάνιν», «Ματωμένος Γάμος», «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας», «Σφήκες», «Όρνιθες», «Σαμία», «Δωδέκατη Νύχτα», «Το Γαϊτανάκι του έρωτα», «Επιτρέποντες».

Με τις δικές του ενέργειες ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου απέκτησε μία θέση στο Φεστιβάλ Επιδαύρου το 1980 με την παραγωγή «Ικέτιδες» σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους.

Η θρυλική παράσταση «Σαμία» που σκηνοθέτησε για πρώτη φορά το 1993 κέρδισε επάξια τον τίτλο ως μία από τις δέκα καλύτερες παραγωγές στην ιστορία του Φεστιβάλ Επιδαύρου. Με την αναβίωσή της  τον Οκτώβριο του 2012 εγκαινίασε το νέο Θέατρο ΘΟΚ και ταξίδεψε και πάλι στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου το καλοκαίρι του 2013.

Αυτή ήταν και η τελευταία του συνεργασία με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου.

Μεταξύ των διαφόρων διακρίσεων που έτυχε, τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου ΘΟΚ στην πρώτη τελετή το 2001 και με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών το 2005.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου στην επόμενή του συνεδρία θα μελετήσει συγκεκριμένες ενέργειες για να τιμήσει τη μνήμη της μεγάλης αυτής φυσιογνωμίας του θεάτρου.

Ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού η αποψινή παράσταση του ΘΟΚ, «Ο σκύλος που καπνίζει» ακυρώνεται.

Θλίψη από το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου

Σε δική του ανακοίνωση, το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου εκφράζει τη βαθιά θλίψη του για το θάνατο του Εύη Γαβριηλίδη, «ενός ξεχωριστού ανθρώπου, ηθοποιού, μεταφραστή και σπουδαίου σκηνοθέτη ο οποίος υπηρέτησε το Κυπριακό θέατρο για 60 περίπου χρόνια και υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς συντελεστές της ανάπτυξης του κυπριακού θεάτρου».

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΚΚΔΙΘ, ο Εύης Γαβριηλίδης γεννήθηκε στην Πάφο το 1929. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης στην Αθήνα το 1952.

Συνέχισε τις σπουδές του στο Λονδίνο όπου πήρε το βραβείο σκηνοθεσίας εκείνης της χρονιάς.

Το ανήσυχο καλλιτεχνικό πνεύμα του όμως είχε μόλις αρχίσει να γεύεται τους πρώτους καρπούς της θεατρικής γνώσης και τον οδηγεί στην Αμερική όπου αρχικά γράφεται σε σχολή σκηνοθεσίας στο Πίτσμπουργκ ενώ εργάζεται ως ηθοποιός τα βράδια με τον θίασο του Λαιμού ενώ παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα σε τρεις σχολές: Σκηνοθεσία τηλεόρασης, από όπου πήρε το δίπλωμα του, ως παρατηρητής στο Actors Studio, με δάσκαλο τον Ηλία Καζάν, και μαθήματα σε μια ακόμα δραματική σχολή και στο Goodman College στο Σικάγο, από όπου έφυγε με μεταπτυχιακό δίπλωμα σκηνοθεσίας θεάτρου.

Ο Γαβριηλίδης δούλεψε κάποια χρόνια στην Αθήνα μα η Κύπρος παρέμενε ο τελικός και αγαπητός του προορισμός. Επιστρέφει στην πατρίδα του και το 1959 πρωτοξεκίνησε τη συνεργασία του ως σκηνοθέτης στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση του ΡΙΚ. Το 1969-71 ηγείται ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής στο «Θεατράκι του Ρ.Ι.Κ.» που γίνεται ο προάγγελος του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (ΘΟΚ). Το 1975 ανέλαβε τη διοίκηση του ΘΟΚ, θέση την οποία κατείχε μέχρι το 1989. Παράλληλα με τα διευθυντικά του καθήκοντα σκηνοθέτησε αρκετά έργα, σε κλασικές κυρίως παραστάσεις.

Στην Κύπρο την περίοδο που εργαζόταν στο ΡΙΚ γνωρίζει και ερωτεύεται τη σπουδαία ηθοποιό Τζένη Γαϊτανοπούλου η οποία συνεργαζόταν επίσης με το ΡΙΚ. Την παντρεύεται και περνούν μαζί το υπόλοιπο της ζωής τους.

Ακολουθεί μια πλούσια σε ποσότητα και ποιότητα συνεχής παρουσία του στο κυπριακό θέατρο καταγράφοντας τη δική του ιστορία στα θεατρικά δρώμενα της Κύπρου αλλά και της Ελλάδας. Ο Γαβριηλίδης σκηνοθέτησε στην Επίδαυρο αποκλειστικά κωμωδίες του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου. Η «Σαμία» θεωρήθηκε μία από τις σημαντικότερες στιγμές του ΘΟΚ στην Επίδαυρο και τον Οκτώβρη του 2012 ο ΘΟΚ εγκαινίασε το ιδιόκτητο θέατρό του με την επανάληψη της «Σαμίας» σε σκηνοθεσία Γαβριηλίδη. Η παράσταση αυτή παρουσιάστηκε και στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος 2013 στο Αρχαίο Θέατρο Κουρίου και στο Αρχαίο Ωδείο Πάφου.

Ο Εύης Γαβριηλίδης έχει συνεργαστεί ως σκηνοθέτης με τους θιάσους στην Κύπρο και Ελλάδα που ανέπτυξαν τη θεατρική δημιουργία και συνέβαλαν στη θεατρική ανάπτυξη: ΟΘΑΚ, Θέατρο ΡΙΚ, Πειραματική Σκηνή, ΘΟΚ, Θέατρο ΕΝΑ, Θέατρο Σκάλα, ΕΘΑΛ, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Θέατρο Τέχνης.

Το 2001 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου ΘΟΚ για τη συνολική προσφορά του. Ακολούθως η ΚΕ του ΑΚΕΛ του απένειμε το «Βραβείο Πολιτιστικής Προσφοράς Τεύκρου Ανθία – Θοδόση Πιερίδη» και το 2005 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών.

Υπήρξε μέλος του ΚΚΔΙΘ και συνεργάστηκε ως αριστίνδην μέλος της Επιτροπής Επιλογής των παραστάσεων που συμμετείχαν στο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος 2010 και 2014.

Ο Εύης Γαβριηλίδης σκηνοθέτησε, δίδαξε αλλά και διηύθυνε, βάζοντας τη δική του σφραγίδα στο κυπριακό θέατρο. Υπηρέτησε με πάθος το θέατρο στο οποίο αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του. Θα μείνει αξέχαστος για την ανεκτίμητη προσφορά του, το γοητευτικό του πνεύμα, το αστείρευτο χιούμορ του, την αγάπη του για τη ζωγραφική και την τέχνη.

Το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στους οικείους του και στην αγαπημένη του Τζένη Γαϊτανοπούλου.

Ανακοίνωση υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Σε ανακοίνωσή του, το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εκφράζει την βαθύτατη θλίψη του για τον αδόκητο θάνατο του μεγάλου θεατράνθρωπου, Εύη Γαβριηλίδη, ο οποίος υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του κυπριακού θεάτρου.

Ο Εύης Γαβριηλίδης ήταν ένας από τους σημαντικότερους συντελεστές στην ανάπτυξη του κυπριακού θεάτρου. Με το γνήσιο ταλέντo του, τον υψηλό επαγγελματισμό του και την απόλυτη αφοσίωσή του στη θεατρική τέχνη, άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο κυπριακό θεατρικό τοπίο.

Ως θεατρικός σκηνοθέτης, ο Εύης Γαβριηλίδης διακρίθηκε για την ικανότητα σύλληψης και αποτύπωσης στην σκηνή των βαθύτερων νοημάτων των έργων που σκηνοθετούσε, την άρτια τεχνική και σκηνική προσέγγιση και την άριστη γνώση των διαφόρων ρευμάτων στην τέχνη.

Υπηρέτησε το θέατρο με πάθος και αφοσίωση από διάφορες θέσεις, πάντα με την ίδια αγάπη και σεβασμό προς το κοινό: ως ηθοποιός σε διαφόρους θιάσους στην Αθήνα, ως μόνιμος σκηνοθέτης του Οργανισμού Θεατρικής Ανάπτυξης, ως σκηνοθέτης στο ΡΙΚ, ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος του θεάτρου ΡΙΚ, ως Διευθυντής του ΘΟΚ και ως ελεύθερος επαγγελματίας.

Στα πλαίσια της πολυσχιδούς δράσης του, ο Εύης Γαβριηλίδης ίδρυσε στην Κύπρο Δραματική Σχολή. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του θεάτρου του ΡΙΚ, το οποίο παρουσίασε έργα πρωτοποριακά, συμβάλλοντας έτσι στη θεατρική παιδεία του ευρύτερου κοινού. Συνέβαλε, επίσης, αποφασιστικά στη δημιουργία της «Πειραματικής Σκηνής». Έργα σε δική του σκηνοθεσία παρουσιάστηκαν με επιτυχία, μεταξύ άλλων, στο Φεστιβάλ Επιδαύρου.

Μεταξύ των διαφόρων διακρίσεων που έτυχε, τιμήθηκε με το Βραβείο Θεάτρου του ΘΟΚ «Μελίνα Μερκούρη» για τη συνολική του προσφορά στο θέατρο ενώ το 2005 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών.

Ο θάνατός του αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στο κυπριακό θέατρο και την πολιτιστική ζωή του τόπου.

Συλλυπητήρια μηνύματα από κόμματα

Σε ανακοίνωσή του το ΑΚΕΛ εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για τον θάνατο του ξεχωριστού και διακεκριμένου ηθοποιού και σκηνοθέτη Εύη Γαβριηλίδη.

Ο Εύης Γαβριηλίδης υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές και πρωτοπόρους του σύγχρονου κυπριακού θεάτρου.

Ανήσυχο πνεύμα όπως ήταν, δημιούργησε μέσα από το θεατρικό γίγνεσθαι σημαντικούς θεατρικούς σταθμούς που έδωσαν μια ξεχωριστή θέση στο Κυπριακό Θέατρο. Η πρωτοβουλία του να δημιουργήσει  το «Θεατράκι του ΡΙΚ» ήταν ένα σημαντικό θεμέλιο στο οποίο αργότερα βασίστηκε το Κυπριακό Θέατρο μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου και είχε ως αποτέλεσμα τη μετέπειτα δημιουργία του Κρατικού Θεάτρου (ΘΟΚ).

Σκηνοθέτησε εκατοντάδες θεατρικά έργα τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα και το εξωτερικό και καταξιώθηκε ως ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες αφήνοντας στην ιστορία του Κυπριακού Θεάτρου μεγάλες σκηνοθετικές στιγμές.

Το ΑΚΕΛ αναγνωρίζοντας αυτή του τη δημιουργική θεατρική και  πολιτιστική προσφορά του τον τίμησε με το Βραβείο Πολιτιστικής Προσφοράς «ΤΕΥΚΡΟΥ ΑΝΘΙΑ- ΘΟΔΟΣΗ ΠΙΕΡΙΔΗ» της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ.

Το ΑΚΕΛ εκφράζει τα βαθειά και ειλικρινή του συλλυπητήρια στη σύζυγο του και συνοδοιπόρο στη ζωή και το θέατρο Τζένη Γαϊτανοπούλου και σε όλους τους ανθρώπους της θεατρικής οικογένειας.

Σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές για τον τόπο ο Πολιτισμός γίνεται φτωχότερος.

Σε ανακοίνωσή τους, ο Πρόεδρος, τα στελέχη και τα μέλη της Συμμαχίας Πολιτών, εκφράζουν τα ειλικρινή τους συλλυπητήρια για το θάνατο του σπουδαίου θεατράνθρωπου Εύη Γαβριηλίδη.

Ο Εύης Γαβριηλίδης υπηρέτησε με αστείρευτο ταλέντο και με πάθος το θέατρο κάνοντας όλη την Κύπρο περήφανη. Ο θάνατος του αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στο κυπριακό θέατρο και την πολιτιστική ζωή του τόπου.

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών εκφράζει τη θλίψη του για το θάνατο του θεατράνθρωπου Εύη Γαβριηλίδη, πρωτεργάτη του Κυπριακού θεάτρου.

Ο Εύης Γαβριηλίδης αποτελεί ιστορική φυσιογνωμία για τα θεατρικά δρώμενα του τόπου αφού πέραν από ηθοποιός, σκηνοθέτης και μεταφραστής θεατρικών έργων, υπηρέτησε το θέατρο και ως ο πρώτος Διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου.

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών εκφράζει επίσης τα θερμά συλλυπητήρια του στην οικογένεια του εκλιπόντος.

Η ΕΔΕΚ εκφράζει βαθύτατη θλίψη για το θάνατο του πρωτοπόρου της θεατρικής ανάπτυξης στην Κύπρο Εύη Γαβριηλίδη.

Ο Εύης Γαβριηλίδης υπηρέτησε με ταλέντο και πάθος τα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου επί μακρόν και με αφοσίωση ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής και ως ο πρώτος Διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου.

Ο Πρόεδρος, τα στελέχη και τα μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος εκφράζουν τη θλίψη τους για το θάνατο του μεγάλου θεατράνθρωπου, Εύη Γαβριηλίδη.

Σε ανακοίνωση του ΔΗΚΟ αναφέρεται ότι ο αείμνηστος Εύης Γαβριηλίδης ήταν πρωτοπόρος και στυλοβάτης του κυπριακού θεάτρου, είτε ως ηθοποιός, είτε ως σκηνοθέτης, είτε ως διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου.

Η προσφορά του στην τέχνη και στον πολιτισμό είναι τόσο σημαντική, έτσι ώστε ο θάνατος του να προκαλεί δυσαναπλήρωτο κενό.

Το Δημοκρατικό Κόμμα εκφράζει τα θερμά και ειλικρινή συλλυπητήριά του στην οικογένεια του αείμνηστου Εύη Γαβριηλίδη, στους οικείους του και στον θεατρικό κόσμο της Κύπρου.

+ Η κηδεία του Εύη Γαβριηλίδη θα τελεστεί δημοσία δαπάνη την Πέμπτη 16 Απριλίου στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, Κοιμητήριο Λευκωσίας στις 15:00.

Η οικογένεια θα δέχεται συλλυπητήρια στην εκκλησία από τις 14:30.

Φωτογραφία: Ο Εύης Γαβριηλίδης ως ηθοποιός στη διάρκεια πρόβας, στον Πλούτο του Αριστοφάνη [ΚΘΒΕ 2000].