Σε τρεις μεγάλους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, έναν Έλληνα και δύο φιλέλληνες είναι αφιερωμένη η νέα έκθεση της Λεβέντειου Πινακοθήκης, η οποία εγκαινιάζεται στις 24 Φεβρουαρίου 2017.

Η έκθεση έχει τίτλο «Ghika, Craxton, Leigh Fermor: Η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα» και θα διαρκέσει μέχρι τον Μάιο 2017. Σ’ αυτήν παρουσιάζεται η ανασκόπηση της ζωής και του έργου των Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Τζον Κράξτον και Πάτρικ Λι Φέρμορ και διερευνάται η φιλία που τους ένωσε επί σχεδόν μισό αιώνα αλλά και η κοινή τους αγάπη για την Ελλάδα και τον ελληνικό κόσμο. Μέσα από τις εικόνες των δύο πρώτων και τα κείμενα του τελευταίου αποτυπώνονται οι μαγευτικές εξερευνήσεις τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους, με τόπους έμπνευσης την Ύδρα, την Κέρκυρα, την Κρήτη και την Καρδαμύλη.

* Λεπτομέρειες για την έκθεση θα δοθούν στις 14 Φεβρουαρίου στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου.

Όλα ξεκίνησαν το 1946, όταν o Τζον Κράξτον γνώρισε τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα στο Λονδίνο. Είχε ήδη από το 1945 γνωρίσει το έργο του Γκίκα και είχε εντυπωσιαστεί, ιδιαιτέρως από τα έργα της Ύδρας. Ο Γκίκας τον παρότρυνε να επισκεφθεί την Ελλάδα και έτσι ο Κράξτον εγκαταστάθηκε στον Πόρο. Μια σχέση και μια φιλία ζωής ξεκινούσε. Ο τρίτος των φίλων Πάτρικ Λι Φέρμορ, Αγγλος περιηγητής και συγγραφέας έχτισε και αυτός σπίτι στην Καρδαμύλη την Μάνης (αυτό το σπίτι μετά τον θάνατό του το κληροδοτεί στο Μουσείο Μπενάκη). Οι ζωές των τριών δημιουργών συνδέθηκαν μέσα από κοινούς τόπους: Ύδρα, Καρδαμύλη, Κέρκυρα. Μέσα από τα έργα τους φαίνεται η επιρροή που δέχθηκαν από τα ελληνικά στοιχεία, τοπία, και γενικότερα την ιστορία της Ελλάδας. Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ όργωσε την ελληνική γη και την αποτύπωσε ρομαντικά στα βιβλία του. Χαρακτηρίστηκε μάλιστα, ως ο καλύτερος ίσως πρεσβευτής της Ελλάδας στο εξωτερικό. Η μεγάλη, επίσης, αγάπη του νεορομαντικού ζωγράφου Τζον Κράξτον για την Κρήτη, τον έκανε να μετακομίσει μόνιμα στα Χανιά το 1970.

Ποιοι ήταν

Ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες της εποχής του. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 26 Φεβρουαρίου 1906. Πατέρας του ήταν ο καταγόμενος από τα Ψαρά αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού, Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος και μητέρα του η Ελένη Γκίκα, της γνωστής οικογένειας Γκίκα, η οποία είχε εγκατασταθεί στην Ύδρα.

Εκτός από τη ζωγραφική, όπου είχε μεγάλη και πολύ σημαντική παραγωγή, ο Γκίκας ασχολήθηκε με τη γλυπτική, τη χαρακτική, τη σκηνογραφία και την εικονογράφηση βιβλίων αλλά και την κριτική τέχνης. Συνέγραψε βιβλία, άρθρα και μελέτες για την Αρχιτεκτονική και την Αισθητική, καθώς και δοκίμια για την ελληνική τέχνη.

Έργα του καλλιτέχνη βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, στη Δυτική Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και σε πολλά μουσεία του εξωτερικού όπως, Musée d’art moderne (Παρίσι), Tate Gallery (Λονδίνο) και Metropolitan Museum of Art (Νέα Υόρκη).

Ο John Craxton ήταν Άγγλος ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1922 σε οικογένεια μουσικών και ανήκε σε εκείνη τη γενιά των φωτισμένων Βρετανών, με διάθεση περιήγησης και πολιτισμικής όσμωσης.

Διοργάνωσε εκθέσεις ζωγραφικής στην Αγγλία και την Ελλάδα και ανέλαβε το σχεδιασμό σκηνικών και κοστουμιών σε διάφορες παραγωγές θεάτρου, μπαλέτου και όπερας και επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τα ελληνικά τοπία, με κορυφαίο σταθμό στην καριέρα του τα σκηνικά για το μπαλέτο «Δάφνις και Χλόη» με τη Μάργκοτ Φοντέιν το 1951, όπου δημιούργησε ένα σύμπλεγμα από ελαιόδεντρα, συκιές και άλλα στοιχεία της ελληνικής φύσης.

Με πάθος για την Ελλάδα, το τοπίο, τις αξίες που αντανακλώνται σε αυτό αλλά και τους ανθρώπους ο Κράξτον μοίρασε ένα μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής ανάμεσα σε δύο πατρίδες, στα Χανιά και το Χάμπστεντ.

Όταν επισκέφθηκε την Κρήτη για πρώτη φορά, αφού είχε ζωγραφίσει αρκετά στον Πόρο το 1946-47, είχε πει ότι «δεν αισθάνομαι πλέον τόσο πολύ Βρετανός. Στην Ελλάδα βρήκα την ταυτότητα του ανθρώπου. Αυτός ο νέος κόσμος με ενέπνευσε καλλιτεχνικά και μου ταίριαξε κοινωνικά και οικονομικά».

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ ήταν Βρετανός συγγραφέας και λόγιος. Γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 1915, με πατέρα τον διακεκριμένο γεωλόγο Λιούις Λι Φέρμορ και μητέρα την Μούριελ Αϊλήν.

Θεωρείται ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός συγγραφέας του 20ου αιώνα και κάποτε χαρακτηρίστηκε από το BBC ως «κράμα ανάμεσα σε Ιντιάνα Τζόουνς, Τζέιμς Μποντ και Γράχαμ Γκριν».

Ο «Πάντι» για τους Άγγλους και «Μιχάλης» για τους Έλληνες, όργωσε την Ελλάδα και την αποτύπωσε ρομαντικά στα βιβλία του. Μερικά από αυτά είναι «Το Δέντρο του Ταξιδιώτη» (1950), «Τα Βιολιά του Σεν Ζακ» (1953), «A Time to Keep Silence/Ώρα για Σιγή» (1957), «Μάνη - Ταξίδια στη νότια Πελοπόννησο» (1958) και «Ρούμελη» (1966). Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο «Μια περιπέτεια» (εκδόσεις Μεταίχμιο) για την περιπετειώδη ζωή του από τη Γερμανία στην Τουρκία και, εν τέλει, στην Κύπρο.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ