Γράφει ο Πέτρος Παπαπολυβίου (αναπληρωτής καθηγητής σύγχρονης ελληνικής ιστορίας στο ΠΚ)

Με μια πολύ δυσάρεστη είδηση ξημέρωσε η σημερινή μέρα-23 Ιουλίου-, αφού πληροφορήθηκαμε τον θάνατο του Ανδρέα Κλ. Σοφοκλέους, χτες το απόγευμα, καθώς κολυμπούσε σε θαλάσσια περιοχή της επαρχίας Λάρνακας. Ο Ανδρέας Κλ. Σοφοκλέους, παλαιός διευθυντής  του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών (1991-1995) και καθηγητής για πολλά χρόνια στο Intercollege και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ήταν εργατικός, πολυγραφότατος και αγαπητός. Γεννημένος στη Μεσόγη της Πάφου, είχε πολλά ερευνητικά ενδιαφέροντα, με πρώτη τη Γεωγραφία, όμως τα τελευταία χρόνια καταξιώθηκε ως ο μελετητής της ιστορίας του κυπριακού Τύπου.

Πριν από 23 χρόνια, το 1995, εξέδωσε τον πρώτο τόμο του έργου του για τον κυπριακό Τύπο, που αφορούσε την περίοδο 1878-1890, δηλαδή τα πρώτα χρόνια ύστερα από τη μεταπολίτευση του 1878 και τη λειτουργία, την ίδια χρονιά, του πρώτου τυπογραφείου που επέτρεψε και την έκδοση στο νησί μας της πρώτης εφημερίδας. Ακολούθησε το 1998 ο δεύτερος τόμος, που κάλυπτε την περίοδο 1890-1900, και πέντε χρόνια αργότερα, το 2003, ο τρίτος τόμος, χωρισμένος σε δύο ημίτομους, για την περίοδο από το 1900 μέχρι την προσάρτηση της Κύπρου στη Βρετανία, το 1914. Το 2006 κυκλοφόρησαν δύο τόμοι για την περίοδο 1914-1931 και το 2009 άλλοι δύο τόμοι για την περίοδο από τα Οκτωβριανά μέχρι τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Το 2011 κυκλοφόρησε ο έκτος τόμος, σε δύο μέρη: Το πρώτο μέρος καλύπτει την περίοδο 1945-1960 και το δεύτερο μέρος τα πενήντα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ουσιαστικά μιλάμε για μια εγκυκλοπαίδεια του κυπριακού Τύπου, με δέκα τόμους συνολικά, που πλησιάζουν σε έκταση τις πεντέμισι χιλιάδες σελίδες. Οι πρώτοι τόμοι κυκλοφόρησαν από το Intercollege  Press, ο πέμπτος τόμος από το Ινστιτούτο Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (ΙΜΜΕ) του Intercollege, και ο τελευταίος τόμος από τις εκδόσεις Νικοκρέων.

Παράλληλα, από τον Μάρτιο του 2007 εξέδιδε το περιοδικό «Κυπριακή Βιβλιοφιλία», ένα από τα πιο ζωντανά και ενδιαφέροντα περιοδικά του νησιού μας (μέχρι σήμερα 44 τεύχη, τα τέσσερα τελευταία με τη νέα μικρότερη και πιο όμορφη αισθητικά μορφή).

Ο Ανδρέας Σοφοκλέους με την έκδοση του πολύτομου έργου του για την Ιστορία του κυπριακού Τύπου κατάφερε να ολοκληρώσει ένα τεράστιο έργο για τις κυπριακές εφημερίδες στην Αγγλοκρατία, φτάνοντας μέχρι την εποχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχοντας καθιερωθεί ως ο βασικός μελετητής της ιστορίας του κυπριακού Τύπου. Το έργο του είναι ένα τιτάνιο έργο υποδομής και απαραίτητο εργαλείο για τον ερευνητή. Οι ιστορικοί, οι φιλόλογοι, οι ερευνητές, οι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί μας φοιτητές, κάνουν πλέον εκτεταμένη χρήση και συστηματική αξιοποίηση των εφημερίδων της περιόδου 1878-1960 ως βασικής πηγής σε εργασίες που αφορούν την πολιτική, εκπαιδευτική και εκκλησιαστική ιστορία της Κύπρου, αλλά και τη νεότερη φιλολογική της παραγωγή. Ένα μεγάλο μέρος των εκδομένων ειδικών τίτλων για αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον κεφάλαιο της κυπριακής ιστορίας καλύπτουν οι εργασίες και τα βιβλία του Ανδρέα Κλ. Σοφοκλέους. Θυμίζω μερικούς, μόνο, τίτλους από το τεράστιο έργο του για την ιστορία του κυπριακού Τύπου: «Τύπος και εξάρτηση. Η κυπριακή κρίση του 1974 και η εφημερίδα The New York Times», «Οι πρώτες κυπριακές εφημερίδες και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων της Κύπρου», «Οι πρώτες εφημερίδες της Λευκωσίας», «Λευκωσία: Το παλαιότερο εν ζωή τυπογραφείο της Κύπρου», «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 1896 και 1906 μέσα από τις κυπριακές εφημερίδες», «Ο αγώνας της ΕΟΚΑ (1955-1959) στον αθηναϊκό τύπο», βιβλία για τη λογοτεχνία στον Τύπο για την ΕΟΚΑ, τη λογοκρισία στον κυπριακό Τύπο, κ.ο.κ. Σε άλλα βιβλία του ο Σοφοκλέους ασχολήθηκε με κορυφαίες προσωπικότητες του κυπριακού Τύπου ή μεγάλους πνευματικούς ανθρώπους, όπως τον Λουκή Ακρίτα, τους Γεώργιο και Ιωάννη Κηπιάδη, τον Χριστόδουλο Κουππά, τον Θεόδουλο Κωνσταντινίδη, τον Θεμιστοκλή Θεοχαρίδη, τον Λύσανδρο Τσιμίλλη, τον Νίκο Χατζηγαβριήλ, τον Τεύκρο Ανθία, τον Κώστα Μόντη, τον Ιωάννη Γ. Κασουλίδη, κ.ο.κ. Παράλληλα, συνεργάστηκε με την Λουκία Δρούλια στην μνημειώδη τετράτομη έκδοση «Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού Τύπου», που εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το 2008. Στην τετράτομη Εγκυκλοπαίδεια ο Σοφοκλέους ήταν ο συντάκτης των περισσότερων λημμάτων κυπριακού ενδιαφέροντος.

Με τον Ανδρέα Σοφοκλέους γνωριστήκαμε ως ερευνητές στη Βιβλιοθήκη του Αρχαιολογικού Μουσείου πριν από 25 χρόνια. Τα τελευταία 15 χρόνια μου ζήτησε και του παρουσίασα μετά χαράς πεντέξη βιβλία του. Οργανώσαμε από κοινού συνέδρια και ημερίδες, με πιο σημαντικό αυτό για την «Ιστορία του ελληνικού εντύπου και της τυπογραφίας: Οι άνθρωποι, τα τυπογραφεία, τα βιβλία» (Οκτ. 2014). Τα τελευταία χρόνια λογαριάζαμε να εκδώσουμε μαζί έναν τόμο για τα δημοσιογραφικά του Κώστα Μόντη. Δεν το προλάβαμε… Χαμογελαστός και προσηνής, βοήθησε με το έργο του δεκάδες φοιτητές μας. Έφυγε ξαφνικά και πρόωρα, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο με δεκάδες τίτλους βιβλίων.

Σήμερα το μεσημέρι, κι αφού πληροφορήθηκα το θλιβερό νέο, βρήκα στην ταχυδρομική θυρίδα μου, φρέσκο – φρέσκο, το τελευταίο τεύχος της «Κυπριακής Βιβλιοφιλίας» του (Ιούλ. – Δεκ. 2018), με εξώφυλλο τον Τεύκρο Ανθία, στη γνωστή ξυλογραφία του Κάνθου, φροντισμένης με το μεράκι του Νίκου Νικολάου-Χατζημιχαήλ. Ήταν το τελευταίο μεταθανάτιο του χαμόγελο – η μοίρα του πνευματικού δημιουργού.

Ώρα καλή σου, Ανδρέα! Και καλόν παράδεισο.

Πηγή: papapolyviou.com