Η φετινή επετειακή χρονιά κατά την οποία συμπληρώνεται ένας αιώνας από τον θάνατο του Βασίλη Μιχαηλίδη στη Λεμεσό, το 1917, έφερε στο προσκήνιο τον ποιητή μέσα από μια σειρά από δράσεις. Ημερίδες, απαγγελίες, νέες εκδόσεις, λογοτεχνικοί περίπατοι σε μέρη καθοριστικά της ζωής και της ποίησής του, αποκάλυψαν τον Βασίλη Μιχαηλίδη με τρόπους ξεχωριστούς, πέρα από τους στεγνούς θεωρητικούς με τους οποίους μέχρι τώρα ερχόμασταν σε επαφή με τον ποιητή.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η μεγάλη εικαστική έκθεση που εγκαινιάζει την ερχόμενη βδομάδα ο Δήμος Λεμεσού στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης. Με τίτλο «Βασίλης Μιχαηλίδης: εικαστικές προεκτάσεις», η έκθεση αποκαλύπτει τη ζωγραφική δεινότητα του γνωστού για το ποιητικό του έργο καλλιτέχνη, αλλά αναδεικνύει και «το πλήρες φάσμα της επίδρασης που άσκησε ο Μιχαηλίδης στους εικαστικούς του τόπου», σχολιάζει η επιμελήτρια της έκθεσης και προϊστάμενη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Δήμου Λεμεσού, δρ Νάτια Αναξαγόρου.

Στην έκθεση συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι Άγγελος Μακρίδης, Σπύρος Δημητριάδης, Χαμπής Τσαγγάρης αλλά και νεότεροι καλλιτέχνες όπως η Μαρία Λιανού, ο Λευτέρης Τάπας και πολλοί άλλοι

Η διάθεση να ιδωθεί το εύρος αυτής της επίδρασης, αντικατοπτρίζεται στη -και έτσι δικαιολογεί τη- μεγάλη συμμετοχή καλλιτεχνών και έργων στην έκθεση: 58 έργα από 26 καλλιτέχνες, επιπλέον τρία ζωγραφικά έργα του ίδιου του Βασίλη Μιχαηλίδη αλλά και μικρές μα σημαίνουσες προσθήκες: όπως η αυθεντική φωτογραφία του ποιητή, στην οποία βασίστηκαν τα πλείστα ζωγραφικά ή χαρακτικά πορτρέτα που παρουσιάζονται στην έκθεση. Έτσι, το καλλιτεχνικό έργο παρατίθεται δίπλα στην πηγή έμπνευσής του. Ο λόγος για τη φωτογραφία που απέστειλε ο ίδιος ο ποιητής από τη Λεμεσό στον φίλο του Μιχαήλ Η. Μιχαηλίδη στη Σμύρνη. Η φωτογραφία περιλαμβάνει ιδιόχειρη αφιέρωση του Β. Μιχαηλίδη και ανήκει στη συλλογή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λεμεσού. Εκτίθεται, δε, δίπλα σε πορτρέτα όπως το διάσημο χαρακτικό του Χαμπή Τσαγγάρη, που βασίστηκε σε αυτήν ακριβώς τη φωτογραφία.



Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης

Ο ζωγράφος Μιχαηλίδης

«Ο ίδιος ο Βασίλης Μιχαηλίδης ζωγράφιζε», αναφέρει η δρ Αναξαγόρου. Σύμφωνα με την ίδια, αφού έχασε μικρός τη μητέρα του, ο ποιητής έζησε την παιδική του ηλικία στο Δάλι κοντά σε κάποιο θείο του και στη συνέχεια βρέθηκε στη Λευκωσία, στον άλλο του θείο και μετέπειτα επίσκοπο Κιτίου Κυπριανό, ο οποίος ήταν τότε σχολάρχης στην Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Εκεί πήρε τα πρώτα του μαθήματα στη ζωγραφική, ενώ μετέπειτα πήγε στη Νάπολη της Ιταλίας για να παρακολουθήσει αγιογραφία, με τη οικονομική στήριξη του Κυπριανού, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τον κύκλο σπουδών του. Ζωγράφισε αγιογραφίες, όπως τη «Μαντόνα με παιδί» και τη «Μαντόνα με την αγία οικογένεια», για τις οποίες είχε ως πρότυπό του το έργο Madonna della Seggiola του Ραφαήλ. «Οι δύο αυτές δυτικότροπες αγιογραφίες με την περιγραφική, αναπαραστατική απόδοση των μορφών συνυπάρχουν στην έκθεση με άλλα ζωγραφικά και γλυπτικά έργα Κυπρίων καλλιτεχνών, όπως του Άγγελου Μακρίδη, του Γλαύκου Κουμίδη και του Παναγιώτη Βίττη, που ενδιατρίβουν στην αφαιρετική υπέρβαση της βυζαντινής αγιογραφίας», σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης. «Ο Βίττης επαναδιατυπώνει το έργο 'Μαντόνα με παιδί' σε αφαιρετική απόδοση, καταργώντας το βάθος, την προοπτική και τον όγκο και αποπέμποντας τη λεπτομέρεια».

Εκτός από τα δύο προαναφερθέντα, ένα τρίτο έργο του Μιχαηλίδη παρουσιάζεται στην έκθεση και αποτελεί την προσωπογραφία του θείου -και προστάτη- του, επισκόπου Κιτίου Κυπριανού Οικονομίδη.

Πλάι σε αυτό το πορτρέτο παραβάλλεται άλλο ένα έργο του Μακρίδη, το γλυπτό «Ο ποιητής κι ο Κυπριανός», φτιαγμένο από ευτελή υλικά και «συμπυκνώνει επιγραμματικά τη σχέση του Βασίλη Μιχαηλίδη με τον Κυπριανό, αφ' ενός τον θείο και προστάτη του, αφετέρου τον απαγχονισθέντα κατά την 9^η Ιουλίου του 1821 Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ο οποίος αποτελεί για τον ποιητή κατεξοχήν ηρωική μορφή και κύρια πηγή έμπνευσης για το έργο του».

Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης

Τα έργα στην έκθεση

Ο Άγγελος Μακρίδης συμμετέχει στην έκθεση με εννέα συνολικά έργα, ένα εκ των οποίων παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια πως στο εργαστήρι του ο γνωστός γλύπτης φυλάσσει την πρώτη έκδοση με τα «Ποιήματα» του Μιχαηλίδη, του 1911, μια σπάνια έκδοση σήμερα, κληροδότημα από τον πατέρα και τον παππού του.

Ο Λεμεσιανός καλλιτέχνης Σπύρος Δημητριάδης συμμετέχει στην έκθεση με πέντε νέα έργα, για το ένα από τα οποία επιστρέφει στην οικεία -του- τεχνική των κινουμένων σχεδίων (animatic) για να αποδώσει στιγμές από την «Ανεράδα» και τη «Χιώτισσα» του Μιχαηλίδη.

Στην έκθεση θα δούμε, επίσης, την πλήρη σειρά χαρακτικών που φιλοτέχνησε ο Χαμπής Τσαγγάρης πάνω στην «Ανεράδα», τα οποία ο χαράκτης εξέδωσε ως εικονογραφημένο βιβλίο και συνθέτουν το πολύ ξεχωριστό εικαστικό αφιέρωμα-σταθμό στην εικαστική ενασχόληση με τα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη. Θα εκτεθεί, επίσης, η σειρά έργων με τις «Ανεράδες» του Χρίστου Φουκαρά, του 1997 ενώ ιδιαίτερη θέση έχει επίσης η παρουσίαση έργου του Μιχαήλ Κκάσιαλου με θέμα τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, και του Γιώργου Μαυρογένη για την 9^η Ιουλίου.

Εξάλλου, από το σύνολο των 58 έργων, τα 23 παρουσιάζονται για πρώτη φορά και εντάσσονται θεματικά σε επτά ενότητες: Ο ποιητής κι ο Κυπριανός, Ο ποιητής-αγιογράφος κι η εκκλησία, Πορτρέτα του ποιητή, Η Ανεράδα, Η 9^η Ιουλίου, Η Χιώτισσα, Τα μυλλωμένα. Πρόκειται για έργα των Σούζαν Βάργκας, Ρήνου Στεφανή, Νίνας Σουμάρακ, Γιώτας Ιωαννίδου, Μικέλλας Ψαρά, Λευτέρη Τάπα, Δάφνης Τριμικλινιώτη και Λευτέρη Ολύμπιου, ένα πορτρέτο του ποιητή από τον Γόρη Γρηγοριάδη και άλλα από τον Πανίκο Τσαγγαρά και τον Σάκη Θεοδοσίου. Ένα πορτρέτο που φιλοτέχνησε ο Θεόδουλος Θεοδούλου και δεν έχει προηγουμένως παρουσιαστεί -όπως διαβεβαιώνει η οικογένεια του καλλιτέχνη- περιλαμβάνεται επίσης στην έκθεση. Νέα έργα είναι επίσης η γλυπτική εγκατάσταση με φωτεινή επιγραφή της Μαρίας Λιανού και η γλυπτική εγκατάσταση από ξύλο του Αντώνη Νεοφύτου με θέμα την 9^η Ιουλίου, όπως και ένα έργο του Νίκου Χαραλαμπίδη με θέμα τον ποιητή. Τη λίστα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην έκθεση συμπληρώνουν οι Θεοδόσης Θεοδοσίου, Μαρία Μιχαήλ, Χριστίνα Παπακυριακού και Χάρης Πασπαλλής.

H Δημοτική Πινακοθήκη Λεμεσού, όπου θα παρουσιάζεται η έκθεση. Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης

Ακολουθεί έκδοση

Η έκθεση θα τεκμηριωθεί από μια έκδοση που θα κυκλοφορήσει τον Ιανουάριο 2018, στην οποία εκτός από τα έργα της έκθεσης θα παρουσιάζεται μια ανθολόγηση ποιημάτων. Πρόκειται για ποιήματα που γράφτηκαν για τον ίδιο από το 1917 μέχρι τις μέρες μας. Τα πιο πρόσφατα προέκυψαν μέσα από επιλογή που έγινε από επιτροπή ειδικών, μετά από σχετική ανοικτή πρόσκληση του Δήμου Λεμεσού προς Κύπριους λογοτέχνες.

Με αυτό τον τρόπο, το πλήρες φάσμα της επίδρασης του Μιχαηλίδη στους εικαστικούς παραλληλίζεται με το φάσμα της επίδρασης που είχε και στους ποιητές του τόπου.

+ Εγκαίνια την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2017 στη Δημοτική Πινακοθήκη Λεμεσού στις 19:00. Η έκθεση θα παραμείνει μέχρι τις 28 Δεκεμβρίου 2017.