Ένα εντυπωσιακό φωτεινό παραβάν υποδέχεται το κοινό στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας [NiMAC] αυτές τις μέρες. Αποτελούμενο από φωτιστικά μέρη ενός συνόλου, το παραβάν είναι μια πρόταση από τη σειρά Arrangements, του Μιχάλη Αναστασιάδη, για την περίφημη ιταλική εταιρεία FLOS. Αυτό είναι και το πρώτο έργο στην έκθεση με τίτλο Things that go together, του ντιζάινερ Μιχάλη Αναστασιάδη. Ή Michael Anastassiades, όπως είναι η εταιρεία που φέρει το όνομά του. Ή Λάκη, για τους οικείους του. Αφού διένυσε μια εντυπωσιακή πορεία στον διεθνή χώρο του βιομηχανικού ντιζάιν, η οποία μετρά 12 χρόνια απ' όταν αποφάσισε να ανοίξει το δικό του στούντιο το 2007 [για να πετύχει τέσσερα χρόνια αργότερα την πρώτη του συνεργασία με τη FLOS], o Αναστασιάδης επιστρέφει στη γενέτειρά του για μια αποκαλυπτική έκθεση - σύνοψη αυτών των 12 χρόνων. Είναι η πρώτη φορά που το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών φιλοξενεί τα έργα ενός και μόνο ντιζάινερ βιομηχανικών προϊόντων. Ωστόσο, πριν από ακριβώς είκοσι χρόνια, το 1999, ο διευθυντής του NiMAC, Γιάννης Τουμαζής, είχε στρέψει ξανά το ενδιαφέρον του κοινού στο βιομηχανικό ντιζάιν μέσα από τη μεγάλη έκθεση Flashback: 100 χρόνια ντιζάιν, που αποτελεί μία από τις πλέον ξεχωριστές παρουσιάσεις στην πολύχρονη ιστορία του Κέντρου.

Ο Αναστασιάδης επιστρέφει στη γενέτειρα του για μια αποκαλυπτική έκθεση - σύνοψη της μέχρι τώρα δουλειάς του

Φωτεινό ταξίδι

Η έκθεση Things that go together αποτελεί σε κάθε περίπτωση στροφή ή επαναστροφή για το NiMAC, το οποίο τα τελευταία χρόνια εστίασε στην παρουσίαση έργων καλλιτεχνών από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με έργα έντονα πολιτικά σε πολλές περιπτώσεις. Η έκθεση του Μιχάλη Αναστασιάδη είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν υπενθυμίζει [σε τι κόσμο ζούμε] και δεν σχολιάζει [τον κόσμο στον οποίο ζούμε]. Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, η τωρινή έκθεση ταξιδεύει τους/τις θεατές, ενεργοποιεί τη φαντασία τους και -σε ορισμένες περιπτώσεις- υποκινεί την επιθυμία τους [και αναλόγως πια οι τυχεροί γίνονται ιδιοκτήτες των έργων του, οι άτυχοι παραμένουν -απλά- άτυχοι].

Όλα τα αντικείμενα στο πάτωμα. "Αυτή η κίνηση [...] ακυρώνει κάθε ιεραρχία. Όλα τα αντικείμενα είναι ίσα." Φωτογραφία Μιχάλης Κυπριανού / NiMAC

 Όλα τα αντικείμενα στο πάτωμα. «Αυτή η κίνηση [...] ακυρώνει κάθε ιεραρχία. Όλα τα αντικείμενα είναι ίσα.» Φωτογραφία Μιχάλης Κυπριανού / NiMAC

Η φύση, αφετηρία

Όσο εντυπωσιακά είναι τα έργα του [όχι όλα. Στο τέλος της ημέρας ένα τραπέζι παραμένει ένα τραπέζι], άλλο τόσο εντυπωσιάζει η πορεία της σκέψης και της έμπνευσης του Μιχάλη Αναστασιάδη για τις δημιουργίες του. Αφετηρία αυτής της έμπνευσης αποτελεί το δωμάτιο με την προσωπική του συλλογή από πέτρες. Τακτοποιημένες με μεγάλη ακρίβεια σε ένα λευκό βάθρο, οι πέτρες προέρχονται από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ισπανία και αλλού. "Αυτά τα αντικείμενα για μένα είναι η αρχή της διαδικασίας δημιουργίας. Είναι ο κόσμος γύρω από τον οποίο δημιουργώ. Γι' αυτό πιστεύω ότι υπάρχει μια άμεση σχέση με τη δουλειά μου", είπε ο ίδιος ξεναγώντας τους δημοσιογράφους στην έκθεσή του μία μέρα πριν τα εγκαίνια στις 7 Μαρτίου. Σε αυτές τις πέτρες ο Αναστασιάδης βλέπει τη φύση ως σχεδιαστή. Αλλά και σε μια συστάδα από ξερά φύλλα που έπεσαν από το δέντρο έξω από το στούντιό του στο Λονδίνο, που επίσης βρήκαν μια θέση στο λευκό βάθρο. Όπως και μια σειρά από ασβεστόλιθους, κοράλλια και μικρά γλυπτά του Εντουάρντο Παολότσι.

Όλα στο πάτωμα

Στη μεγάλη αίθουσα του NiMAC, όλα τα έργα του Αναστασιάδη τοποθετήθηκαν στο πάτωμα. Όλα. Ακόμη και η μπεστ σέλερ σειρά φωτιστικών της FLOS τα τελευταία πέντε χρόνια. Ύστερα από σχεδιασμούς επί σχεδιασμών για το στήσιμο της έκθεσης [ο ίδιος είναι και ο επιμελητής], λίγο πριν τα εγκαίνια, την υστάτη δηλαδή, "αποφασίσαμε ότι θα βάλουμε όλα τα αντικείμενα στο πάτωμα", σημείωσε ο ίδιος "κι αυτή η κίνηση είναι σημαντική για μένα γιατί ακυρώνει κάθε ιεραρχία. Όλα τα αντικείμενα είναι ίσα ενώ δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να έρθει σε άμεση επαφή μαζί τους, όπως πρέπει".

Η πέτρα του Νεοπτόλεμου

Στο πάτωμα μπορεί κανείς να βρει και μια πολύ μικρή, ολοστρόγγυλη πέτρα που έχει τη δική της ιστορία και τη δική της σημασία για τον Αναστασιάδη: "Μου την είχε δώσει ο Νεοπτόλεμος Μιχαηλίδης [σ.σ. ο κύριος εκπρόσωπος του κυπριακού αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, 1920-1992] όταν ήμουν έφηβος. Είχαμε πάει σε μια εκδρομή μαζί για να βρούμε απολιθώματα αλλά ήμασταν αρκετά άτυχοι και δεν βρήκαμε εκείνη τη μέρα. Την ώρα που ετοιμαζόμασταν να μπούμε στο αυτοκίνητο, μάζεψε αυτή την πέτρα τη στρογγυλή, μου την έδωσε και μου είπε 'Ορίστε, η τελειότητα μέσα στη φύση' γιατί αυτή η πέτρα είναι απόλυτα σφαιρική. Πολλά χρόνια μετά, όταν έκανα την έκθεση στο Point [σ.σ. Reload the current page, 2014], πήρα την πέτρα, τη σκάναρα και την έφτιαξα ξανά, από το ίδιο υλικό, σε μεγαλύτερη κλίμακα." Δίπλα στην πέτρα του Νεοπτόλεμου, μινιατούρες του Πενταδακτύλου και του τοπίου στην περιοχή των Λυμπιών. Απέναντι, γυαλιστερές πέτρες που στον ινδουισμό θεωρούνται ιερές. Κοντά σ' αυτές, το ήδη εμβληματικό [παρουσιάστηκε μόλις τον περασμένο Σεπτέμβρη] στρογγυλό μεγάφωνο που σχεδίασε ο Αναστασιάδης για την Bang & Olufsen με το όνομα Beosound Edge και λίγο πιο κάτω το αποτέλεσμα της συνεργασίας του με την εταιρεία μαρμάρων Henraux, τα λεγόμενα Miracle Chips, όπου ο Αναστασιάδης δοκιμάζει τις αντοχές του μαρμάρου λυγίζοντάς το.

Φωτιστικό στο άπειρο

Για το τέλος, το μικρό δωμάτιο με τις προτάσεις του Αναστασιάδη για τα String Lights, την πρώτη συνεργασία του με τη FLOS. Σε 72 λευκά κουτιά παρουσιάζονται ισάριθμες εκδοχές του πώς μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει το φωτιστικό με το πολύ λεπτό αλλά τεράστιο σε μήκος καλώδιο. Υπό τύπο μακέτας, ο Αναστασιάδης πειραματίζεται αλλά κυρίως καλεί τον χρήστη του φωτιστικού του να πειραματιστεί ο ίδιος, κι ας μην αρέσει πάντα το αποτέλεσμα στον ντιζάινερ.
"Αυτό το πρότζεκτ ήταν καθαρά η χειρονομία του σχεδιαστή να δώσει το δημιουργικό κομμάτι στον χρήστη και εγώ σαν σχεδιαστής να μην επιβάλω πώς πρέπει να στηθεί ή να χρησιμοποιηθεί", εξηγεί ο ίδιος. "Προσκαλώ με αυτό τον τρόπο τον καθένα να δοκιμάσει και να κάνει τα πειράματά του. Όταν ξεκίνησε ο κόσμος να παίρνει τα φωτιστικά, με έβρισκαν διαδικτυακά και μου έστελναν φωτογραφίες με το πώς τα τοποθέτησαν. Πάθαινα πανικό βλέποντάς τα γιατί ήταν κάτι που δεν θα έκανα ποτέ. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι εγώ έδωσα αυτό το αντικείμενο για να δημιουργούν άρα πρέπει να δεχτώ ότι δεν μπορώ να έχω απόλυτο έλεγχο στο τελικό αποτέλεσμα. Άρα πρέπει να δεχτώ το δημιουργικό κομμάτι του καθενός." Αυτό αποκόμισα από την έκθεση του Αναστασιάδη: ότι παρά την προσωπική του εμμονή στην ευθεία γραμμή και στη σφαίρα [τα δύο κύρια χαρακτηριστικά των έργων του], παρά τον πλήρη έλεγχο που έχει στην παραγωγή των προϊόντων του, παρά τη συνεχή αναζήτηση της τελειότητας [στη βιομηχανική τεχνολογία και στην ίδια τη φύση], παρά την προσήλωση στο ιδανικό, ο σχεδιαστής πιστεύει πρώτιστα στην ελευθερία. Στην ελευθερία του χρήστη επί των αντικειμένων του και στην ελευθερία των ίδιων των αντικειμένων του. Τα οποία αφημένα στο πάτωμα απελευθερώνονται από τη σύμβαση της πολυτέλειας που τα συνοδεύει στον εξω-καλλιτεχνικό κόσμο. Και ταιριάζουν.

+ Things that go together, μέχρι τις 20 Ιουλίου στο NiMAC [Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας]. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Σάββατο 10:00-21:00. Στο πλαίσιο της έκθεσης πραγματοποιούνται ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Πληροφορίες, τηλ. 22797400 και www.nimac.org.cy.

ΑΡΧΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Τα Mobile Chandeliers του Μιχάλη Αναστασιάδη στην έκθεση Things that go together, στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας - NiMAC. Φωτογραφία: Μιχάλης Κυπριανού / NiMAC