Συνέντευξη στον Γιώργο Κακούρη

Κι ενώ το κράτος κόβει τα κονδύλια για τη χρηματοδότηση του κινηματογράφου, οι Κύπριοι δημιουργοί επιμένουν να βάζουν φαντασία στη δουλειά τους

Η ταινία μικρού μήκους Whispers φιλοδοξεί να είναι η πρώτη στην Κύπρο με κεντρικό χαρακτήρα έναν υπερήρωα, αν και σίγουρα δεν είναι η πρώτη που εντάσσει στοιχεία φαντασίας στο σενάριό της. Σίγουρα όμως είναι η πρώτη που αγκαλιάζει χωρίς ενοχές την αισθητική, τα θέματα και την κουλτούρα των κόμικ, από τη μια αντλώντας έμπνευση από τις χρωματιστές περιπέτειες των υπερηρώων αλλά και επιχειρώντας ένα σχόλιο για την πολιτική και κοινωνική διάσταση του ιδεολόγου ήρωα.

Το Whispers, σε σκηνοθεσία Αντρέα Κυριάκου, είναι η ιστορία του Γιώργου [Χριστόδουλος Μαρτάς], ενός υπαλλήλου σε μαγαζιού με κόμικ, ο οποίος έχει ως πρότυπό του τον υπερήρωα Uniman. Όταν απολύεται από τη δουλειά του, βρίσκεται χαμένος στην Κύπρο της κρίσης, χωρίς προοπτικές και χωρίς μέλλον μέχρι που ανακαλύπτει πως το όνειρό του έχει γίνει πραγματικότητα, καθώς έχει αποκτήσει τη δική του υπερδύναμη: μπορεί να διαβάζει τις σκέψεις των γύρω του. Όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, ο Γιώργος αποφασίζει να φορέσει μια μάσκα και να μιμηθεί το πρότυπό του. Ποιος εγγυάται όμως πως ακόμα και με υπερδύναμη που του επιτρέπει να ξέρει την αλήθεια για τα όσα συμβαίνουν ο Γιώργος θα πάρει τις σωστές αποφάσεις;

Η κατάσταση στα χέρια τους

Εκτός από τον Χ. Μαρτά, στην ταινία συμμετέχουν η Έλλη Κυριακίδου, ο Λευτέρης Σαλωμίδης και ο Πάμπος Χαραλάμπους. Γνωστά ονόματα και συμμετέχουν όλοι αφιλοκερδώς όπως και ολόκληρη η παραγωγή της ταινίας. Τι μας δείχνει αυτό; Ίσως ότι και χωρίς χρηματοδότηση [είτε λόγω απροθυμίας των πολιτιστικών υπηρεσιών είτε λόγω έλλειψης ρευστού], οι καλλιτέχνες μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους - λίγο σαν υπερήρωες.
"Είμαστε μια παρέα επαγγελματιών του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, οι πιο πολλοί στην ανεργία, οι πιο πολλοί στην αβεβαιότητα, σε πρότζεκτ που δεν πληρώνουν, δουλειές που δεν εκτιμούνται. Κι αποφασίσαμε να κάνουμε μια ταινία όπως εμείς θέλουμε να την κάνουμε", εξηγεί ο Αντρέας Κυριάκου.

Για τον Αντρέα κάθε καλή ταινία, του όποιου είδους, θέλει να πει κάτι πέρα από την ιστορία που αφηγείται σε πρώτο επίπεδο, κάτι που νιώθει πως πρέπει να επισημάνει για όσους δεν θα μπορέσουν να δουν πέρα από τη μάσκα του υπερήρωα πρωταγωνιστή. Η ταινία, εξηγεί, "είναι για την κρίση, για την αβεβαιότητα της γενιάς μας". Είναι και για το ερώτημα του αν ανέχεσαι τα -ή αν αποφασίζεις να κάνεις κάτι για- όσα συμβαίνουν. "Ο κύριος χαρακτήρας αποφασίζει να κάνει κάτι, με τον δικό του τρόπο".

 Ένας Ευρωπαίος Superman

Ο υπερήρωας που αποτελεί το πρότυπο του κεντρικού χαρακτήρα είναι πρωτότυπο κυπριακό δημιούργημα, σχεδιασμένος από τον Τάσο Αναστασιάδη, σχεδιαστή κόμικ και συνδημιουργό του σχεδόν έτοιμου graphic novel "Fascista" [για το οποίο γράψαμε σε προηγούμενη έκδοση] ο οποίος συμμετέχει στην καλλιτεχνική επιμέλεια της ταινίας, τόσο λόγω... copyright, που απαγορεύει τη χρήση ήδη γνωστών υπερηρώων, όσο και για να υπάρχει η ευκαιρία για τους δημιουργούς να φτιάξουν τον δικό τους κόσμο στο πλαίσιο της ταινίας.
Ο Uniman είναι η ευρωπαϊκή εκδοχή του Superman, ο χαρακτήρας που υπερασπίζεται τα ιδεώδη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Τάσος και ο Αντρέας μπήκαν στη διαδικασία να δημιουργήσουν μια προϊστορία 15 χρόνων από κόμικ και ταινίες.
Μάλιστα οι δυο τους σχεδιάζουν κάποια στιγμή, στο πλαίσιο της προώθησης της ταινίας, να ολοκληρώσουν και να εκδώσουν ένα μικρό graphic novel με ήρωα τον Uniman - ο οποίος είναι ένας απλός, Ευρωπαίος λογιστής που μια μέρα αποκτά υπερδυνάμεις. Στόχος του Uniman είναι να προστατεύσει τα ευρωπαϊκά ιδεώδη όπως τα βλέπει ο ίδιος. Το πώς ερμηνεύει τα ιδεώδη αυτά ο κεντρικός χαρακτήρας της ταινίας όταν επιχειρεί να ενσαρκώσει τον ήρωά του... "είναι ένα άλλο θέμα", αναφέρει ο Αντρέας με νόημα.

Κρίση και προσωπική

Ο Uniman αντιπροσωπεύει μάλλον για τους δημιουργούς της ταινίας το "εξώφυλλο" που κατά τον Αντρέα έπεισε τις χώρες μέλη να μπουν στην ΕΕ: "Ευρωπαϊκή οικογένεια, ανθρώπινα δικαιώματα, πιο δυνατή οικονομία θα μας έλυναν το πρόβλημά μας, θα είχαμε την ασφάλεια του ευρώ". Δηλαδή, τον ρωτάμε, τα ίδια προβλήματα που ανακαλύψαμε τελικά πως πάλι εμείς πρέπει να λύσουμε;

Ο τρόπος με τον οποίο εξηγεί ο Αντρέας την απογοήτευση από την ΕΕ αντικατοπτρίζει και τη συλλογική μας απογοήτευση, την οποία δεν νιώθουν πλέον μόνο οι Κύπριοι: "Ανακαλύπτεις πως όλο αυτό ήταν marketing trick - φάνηκε τώρα πως με το να πέσουν κάποιες τράπεζες, κατέρρευσε η ΕΕ και δεν θα έπρεπε να ήταν αυτή η βάση της ΕΕ".
"Ακόμα και το σενάριο της ταινίας διαδραματίζεται την περίοδο στην οποία μόλις είχε ανακοινωθεί το κούρεμα. Το σενάριο φυσικά γράφτηκε πιο παλιά αλλά το προσάρμοσα. Μάλιστα σε κάποιες σκηνές οι ειδήσεις σε μια τηλεόραση στο background δείχνουν τις διαδηλώσεις έξω από τη Βουλή". Κι αυτό γιατί ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Χριστόδουλος είναι 'άνθρωπος της κρίσης, χρωστά λεφτά, τον κυνηγούν οι επιδότες... Κάποτε φοβόσουν τον απλό φασίστα, τον κλέφτη, τον εγκληματία, τον γκάνγκστερ και κατάληξε σήμερα ο γκάνγκστερ να είναι η τράπεζα, ένας απρόσωπος εχθρός που μας στέλνει τα drones...".

Η υπερδύναμη του Γιώργου, οι δυνατότητες που του δίνει αλλά και -ακόμα περισσότερο- οι δυνατότητες που καμιά υπερδύναμη δεν μπορεί να δώσει, είναι φυσικά το κεντρικό σημείο της ταινίας. "Ζούμε στην εποχή των ελεύθερων ΜΜΕ, αποκαλύπτονται πράγματα καθημερινά στο διαδίκτυο, ξέρουμε τι γίνεται", λέει ο Αντρέας παραλληλίζοντας το πνεύμα της εποχής με την υπερδύναμη του Γιώργου ο οποίος "ακούει τις σκέψεις των άλλων, ξέρει την πραγματικότητα, αλλά πώς αντιδρά στην πραγματικότητα; Αν ήξερες την απόλυτη αλήθεια, αν μπορούσες να ξεχωρίσεις το ψέμα από την αλήθεια, θα μπορούσες να ενεργήσεις σωστά για να αποτρέψεις ή να διορθώσεις μια κατάσταση;"

 "Υπερβολική φαντασία"

Η ταινία έγινε χωρίς καμία κρατική επιχορήγηση, με μόνη πηγή χρηματοδότησης τις τσέπες των συντελεστών και μια σύντομη καμπάνια μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας Indiegogo, που έκανε τον γύρο του κυπριακού διαδικτύου και στην οποία οποιοσδήποτε μπορούσε να συνεισφέρει ένα μικρό ποσό με αντάλλαγμα, μεταξύ άλλων, εισιτήρια στην πρώτη προβολή ή ένα αντίτυπο της τελειωμένης ταινίας, ανάλογα με την εισφορά. Από την καμπάνια, που αποτελείτο μόνο από ένα βίντεο στο οποίο ο Αντρέας εξηγούσε την ιδέα, οι συντελεστές μάζεψαν 1.000 περίπου ευρώ. Ίσως με ένα έτοιμο τρέιλερ να είχαν μαζέψει περισσότερα - άλλωστε το πρώτο τρέιλερ της ταινίας γρήγορα μάζεψε 16.500 hits στο YouTube.

Οι συντελεστές δεν είχαν άλλη επιλογή, καθώς κρατική χρηματοδότηση για τον κινηματογράφο θα υπάρξει ξανά μάλλον... το 2016. Ακόμα και αν υπήρχαν χρήματα, το είδος της ταινίας [επιστημονικής ή άλλης και μάλιστα πέρα από τα κλασικά θέματα, δηλαδή το Κυπριακό ή κάποιο κοινωνικό θέμα] αντιμετωπίζεται με προκατάληψη από τους αρμόδιους στην Κύπρο.

Ο Αντρέας αναφέρεται σε δύο άλλες προτάσεις που είχε κάνει στο παρελθόν ζητώντας χρηματοδότηση, αλλά απορρίφθηκαν. Μάλιστα, όταν ρώτησε για το σκεπτικό της απόρριψης, έλαβε την απάντηση πως το ένα είχε "πολλή φαντασία" και το άλλο ήταν "πολύ αμερικανικό". Ένα από τα πρότζεκτ ήταν για προσαρμογή στα κυπριακά δεδομένα του κόμικ Mr. Universe του Έλληνα Βασίλη Γκοτζίλα, που αφορούσε ένα παιδί με δυσλεξία και κατάθλιψη που καταφεύγει στον κόσμο των υπερηρώων - οι συντελεστές είχαν εξασφαλίσει τα δικαιώματα και είχαν βρει συμπαραγωγούς, όμως η ταινία κρίθηκε πως θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί σωστά... Ευτυχώς, με άλλα λόγια, που κάποτε οι δημιουργοί αποφασίζουν να πάρουν την πρωτοβουλία ακόμα και χωρίς χρηματοδότηση.