Γράφει ο Γιώργος Τζίβας | Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου

«Ζωή που δεν εξετάζεται δεν αξίζει να τη ζεις», φωνάζει ο ξυπόλυτος Σωκράτης στη σκηνή. Ο Γιάννης Σιμωνίδης ως μια σύγχρονη σωκρατική φιγούρα μάς τσίμπησε σαν αλογόμυγα στον πισινό και μας άφησε να σκεφτόμαστε ποια ζωή ζούμε

Με το που κάθισα στο σαλόνι του ξενοδοχείου, δεν πρόλαβα να σκεφτώ καμιά ερώτηση και νά σου ο Γιάννης Σιμωνίδης μπροστά από τον ανελκυστήρα. Τον κατάλαβα αμέσως από το χαρακτηριστικό ύφος και το περίεργο μειδίαμά του.

Καθίσαμε να τα πούμε. Τι να πούμε... Για τον Σωκράτη, τον Αθηναίο φιλόσοφο που ενσαρκώνει εδώ και χρόνια.

 Πήγατε καλά ψες, τόνισα για την πρώτη παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου.

 Α, πολύ καλά! Και ήταν εντυπωσιακή και η συμμετοχή του κοινού. Η αλήθεια είναι ότι με ξάφνιασαν.

Τι ήταν αυτό που σας αιφνιδίασε; ρώτησα λίγο καχύποπτα.

Ερχόμασταν στην Κύπρο και φέρναμε μαζί μας την εντύπωση πως πολιτιστικά δεν ήταν και τόσο καλά τα πράγματα. Οι θεατές ψες, κάθε άλλο, απέδειξαν πως και κριτήριο έχουν αλλά και γνώση του Σωκράτη.

Πείτε μας γι’ αυτόν τον τύπο.

Πριν σας πω για το φαινόμενο Σωκράτης, θα σας πω πως για κάθε παράσταση έχω μεγάλη ταραχή! Είμαι σχεδόν τρομοκρατημένος!

Κι από πού πηγάζει όλο αυτό το συναισθηματικό τσουνάμι; ρώτησα.

Κοίτα να δεις. Κάθε παράσταση είναι μοναδική. Μία και ξεχωριστή. Ψες τα πήγα καλά. Ήταν και το κοινό άψογο. Απόψε δεν ξέρω... Είμαι πάντα ευάλωτος στη συμπεριφορά του κοινού.

Όλα καλά θα πάνε... Θα είμαι κι εγώ εκεί...

Χμ..!

Ο Γιάννης Σιμωνίδης αγαπά αυτό που κάνει. Και τον Σωκράτη του τον αγαπά υπερβολικά.

«Απόψε θα είναι η 441^η φορά που θα είμαι ο Σωκράτης».

Τόσες πολλές; Μέχρι πού τον πήγατε τον Αθηναίο φιλόσοφο;

Α, παντού! Στα πέρατα του κόσμου! Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Αυστραλία, Αφρική, Κωνσταντινούπολη, Συρία, αραβικές χώρες...

Και το κοινό πώς αντιδρά;

Παντού όλοι μαζεύονται με μια κοινή ψυχολογία. Ήρθε ο Σωκράτης. Πάμε! Κάτι θα έχει να μας πει.

Άρα, δικαιώνει τη φήμη της παγκοσμιότητάς του...

Ασφαλώς. Εγώ δεν είμαι πολίτης ούτε της Αθήνας ούτε της Ελλάδας. Είμαι πολίτης του κόσμου...

Σχολιάζω λίγο τολμηρά. Μα, πού το είπε αυτό; Στον Πλάτωνα;

Άκου να δεις, Γεώργιε. Αυτός ο τύπος δεν έγραψε όπως ξέρουμε ούτε μία λέξη. Ό,τι ξέρουμε μας τα έδωσε ο Πλάτωνας, ο Ξενοφώντας και ο Αριστοφάνης. Ο Σωκράτης που ξέρουμε είναι δημιούργημα του Πλάτωνα. Καμιά σχέση μ’ αυτόν με όσα περιγράφουν οι άλλοι. Κρατάμε όμως τον Σωκράτη του Πλάτωνα γιατί ο Σωκράτης του είναι το στόμα του Πλάτωνα.

Είναι ο υπερήρωάς του.

Κάπως έτσι.

Εσείς πώς νιώθετε με τον ρόλο του Σωκράτη;

Α, εξαιρετικά. Οι αλήθειες του με συγκινούν και με εκφράζουν.

Σας κουράζει που κάθε φορά σας... καταδικάζουν σε θάνατο;

Α, αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα στην παράσταση. Καθόλου δεν με κουράζει. Αντίθετα, ο Σωκράτης δίνει μια διέξοδο στην αγωνία του θανάτου. Ή δεν υπάρχει τίποτα όταν πεθαίνουμε και απλώς κοιμόμαστε για πάντα ή κάνουμε μια αναχώρηση για έναν άλλο τόπο.

Σε άλλο τόπο; Στην παράσταση σας είδα να ενθουσιάζεστε.

Ε, δεν είναι υπέροχο να πάμε σε έναν άλλο τόπο, όπου θα βρούμε ανθρώπους πιο δίκαιους από αυτούς που δεν υποφέρονται τώρα; Ο Όμηρος! Ο Ησίοδος! Ο Οδυσσέας!

Η «Απολογία» είναι ένα από τα έργα του Πλάτωνα που ανεβαίνει συχνά σε παραστάσεις. Ο λόγος;

Είναι η πρώτη δίκη του ελεύθερου πνεύματος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ασήκωτο βάρος για την Αθήνα της εποχής εκείνης.

Τώρα πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ο Γιάννης Σιμωνίδης κάνει μια γκριμάτσα κι έναν μορφασμό απαρέσκειας.

Δεν κάνουμε τίποτα για τον πολιτισμό μας. Μόνο τους ξένους συγκινεί ο κλασική Ελλάδα. Τα πιο πολλά έργα διασώθηκαν από αυτούς. Κι όχι μόνο. Ξέρουν να επενδύουν πάνω σ’ αυτά.

Και ο λόγος γι’ αυτή τη μίζερη κατάσταση;

Δεν μας ενδιαφέρει σωστά το «τώρα». Τα αφήνουμε όλα στην τύχη τους. Αυτό είναι ένα «τώρα» που δεν έχει καμιά προοπτική...

Στην παράσταση, στον διάλογό σας με το κοινό, είδα πόσο ζωηρά αποδίδετε την αλογόμυγα του Σωκράτη. Έχει κόστος να είσαι αλογόμυγα σήμερα...

Πάντα έχει κόστος να δοκιμάζεις να αφυπνίσεις τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Να τους τσιμπάς τον πισινό να ξυπνήσουν!

Ξυπνάνε όμως;

Όσοι έχουν συνείδηση και σκέφτονται το νόημα της ζωής, βεβαίως. Ο πλανήτης χρειάζεται πολλούς «Σωκράτηδες»...

Το βράδυ στην παράσταση ο Γιάννης Σιμωνίδης φορώντας τη μάσκα με το πρόσωπο του Σωκράτη εμφανίστηκε από το... πουθενά. Μέσα από τους θεατές. Μέσα από τους ανθρώπους, μαζί με τους ανθρώπους. Ο Σωκράτης ποτέ δεν εγκατέλειψε τους ανθρώπους της εποχής του και με τη φιλοσοφία του δεν τους εγκαταλείπει ούτε σήμερα.

Οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τη φιλοσοφία και όχι η φιλοσοφία τους ανθρώπους. Τα αποτελέσματα της αφιλοσόφητης ζωής είναι αυτά που βιώνουμε. «Ζωή που δεν εξετάζεται δεν αξίζει να τη ζεις», φωνάζει ο ξυπόλυτος Σωκράτης στη σκηνή. Ο Γιάννης Σιμωνίδης ως μια σύγχρονη σωκρατική φιγούρα μάς τσίμπησε σαν αλογόμυγα στον πισινό και μας άφησε να σκεφτόμαστε ποια ζωή ζούμε...

Και το ανυπέρβλητο εν οίδα ότι ουδέν οίδα ξυπόλυτο όπως ο Γιάννης Σιμωνίδης πάνω στη σκηνή, δίπλα μας, τριγύρω μας, θα μας φλερτάρει πάντα ώστε να το ερωτευτούμε! Αυτό ήταν το μόνο που δεν ήθελα να ρωτήσω τον ηθοποιό γιατί ήξερα πριν τον συναντήσω την απάντησή του...

Να μας ξανάρθεις, Σωκράτη!