Μια ακόμη ιδιαίτερη μέρα με δύο ταινίες να ξεχωρίζουν στο πρόγραμμα του 66ου φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Σύγκρουση φαντασίας και πραγματικότητας στην βουτηγμένη σε μια ποιητική ατμόσφαιρα ταινία «Beachcomber» του Αριστοτέλη Μαραγκού, στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, και ο αγωνιώδης αγώνας ενός, βουτηγμένου σε χρέη και οικογενειακές υποχρεώσεις, χωρισμένου αστυνομικού, θα τον οδηγήσει σε τραγικά αποτελέσματα στη δεύτερη κυπριακή ταινία του φεστιβάλ, την «Εκτροπή» του Μαρίνου Καρτίκκη (στο Film Forward), που είδαμε στο χθεσινό πρόγραμμα του 66ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Η ιστορία της ταινίας του Μαραγκού («The Time Keepers of Eternity») στρέφεται γύρω από τις απελπιστικές προσπάθειες ενός άντρα, του Ηλία, που ονειρεύεται να χτίσει, υπό τη σκιά της ναυτικής κληρονομιάς του πατέρα του, ένα καράβι παλιοσίδερα που μαζεύει από την παραλία. Καθώς όμως ο μύθος που έχτισε γύρω από τον εαυτό του καταρρέει, αναγκάζεται να αντιμετωπίσει την πραγματική του φύση.
Παράλληλα με τις συχνά μάταιες, δοσμένες με χιούμορ, προσπάθειες του Ηλία και της μικρής ομάδας των φίλων του, στην οποία κάποια στιγμή προστίθεται και μια νεαρή γυναίκα, που σχεδιάζει να ταξιδέψει μαζί τους, ο Μαραγκός χρησιμοποιεί, μέσα από μαγνητόφωνο και βίντεο, την όμορφη, λογοτεχνικού τύπου αφήγηση του πατέρα του Ηλία, κάτι ανάμεσα στα βιβλία του Χέρμαν Μέλβιλ και του Τζόζεφ Κόνραντ, για να δημιουργήσει την αλλόκοτη, ποιητική ατμόσφαιρα, στην οποία βοηθά ιδιαίτερα και η ανάμεσα στο μυστήριο και το εξωπραγματικό μουσική του Ράνταλ Τέιλορ.
Συμπληρώνει αυτά τα στοιχεία με σύμβολα, όπως το μισοπεθαμένο ψάρι ή τη θαμμένη στο χώμα άγκυρα, για να σχολιάσει τον κλεισμένο στο δικό του κουβούκλιο Ηλία - στο μισό-σάπιο καράβι που μόνο στη μάντρα παλιοσιδηρικών είναι η θέση του - σαν ένας καπετάνιος Ahab, που ψάχνει για τον ανύπαρκτο Μόμπι Ντικ, κλεισμένος σ’ έναν κόσμο χωρίς διέξοδο, απ’ όπου, μόνος τρόπος για να απεγκλωβιστεί είναι να χαράξει το δικό του, διαφορετικό δρόμο.
Ο Κώστας, ο διαζευγμένος, με οικονομικά προβλήματα, αστυνομικός της «Εκτροπής» του Καρτίκκη, με μια μητέρα με άνοια στο γηροκομείο κι ένα μικρό γιο, το μόνο πρόσωπο με το οποίο είναι πραγματικά δεμένο, συνεχίζει την αφόρητη, ανιαρή ζωή του, την οποία προσπαθεί να γεμίσει με φευγαλέες ερωτικές επαφές, μεταφέροντας νεκρούς από Covid στο νεκροτομείο, μαζί με έναν συνάδελφο, μοναδικό όπως πιστεύει φίλο, που όμως κάποια στιγμή θα τον προδώσει.
Η επιμονή της χωρισμένης συζύγου για μεγαλύτερo ποσό διατροφής, οι οικονομικές ανάγκες του παιδιού του, η απαίτηση της τράπεζας για άμεση πληρωμή της υποθήκης του σπιτιού ή κατάσχεση του, θα οδηγήσουν τελικά τον Κώστα, που ζει μόνο και μόνο για το γιο του, το μοναδικό πλάσμα που αγαπά αληθινά, σε ακραίες, με τραγικά αποτελέσματα, αποφάσεις.
Με ένα σχεδόν νατουραλιστικό ρεαλισμό, με την υποβλητική μουσική του Άδωνι Αλετρά και με την κάμερα του Γιώργου Ραχματούλιν, από πολύ κοντινά πλάνα μέσα από το βλέμμα, τις εκφράσεις και γενικά τις αντιδράσεις του προσώπου, να καταγράφει τα συναισθήματα και την αγωνία του Κώστα, ο Καρτίκκης αφηγείται την καθημερινή, σταδιακή αλλαγή του ψυχικά βασανισμένου αντι-ήρωά του (ένας πολύ καλός Στέλιος Ανδρονίκου), τοποθετώντας τον σε μια συγκεκριμένη, με οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, κοινωνία, με άτομα τελικά αποξενωμένα, ενώ παράλληλα δεν αποφεύγει να σκιαγραφήσει και τον σεξιστή χαρακτήρα του Κώστα, χαρακτήρα που κινείται σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.
Στις παράλληλες εκδηλώσεις του φεστιβάλ, αξίζει να αναφέρω την εξαιρετική έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή/Plot Twist), τμήμα της 9ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του MOMus: όλα πρέπει ν’αλλάξουν, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Νάντιας Αργυροπούλου. Έκθεση με έργα του Μπεν Ρίβερς, της ομάδας Errands και του Έλληνα σκηνοθέτη του πρωτοποριακού κινηματογράφου, Κώστα Σφήκα, με την προβολή τριών σημαντικών ταινιών του.
Μια έκθεση που, όπως σημειώνουν οι διοργανωτές «επιχειρεί να συνδέσει τη ζωή και την τέχνη με τρόπους απρόσμενους, με χιούμορ και επινοητικότητα, με μη διδακτικό αλλά με μαχητικά ευφρόσυνο τρόπο και με σημεία αιχμής όσα κρίνουν το παρόν και διαμορφώνουν ήδη το μέλλον, με προσανατολισμό έναν κόσμο πολλών κόσμων».
Παρόντες στα εγκαίνια της η Υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλλογιάννη και ο Υφυπουργός Πολιτισμού, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Ιάσωνας Φωτήλας.
