Τον πρώτο διαδραστικό ξεναγό μουσείου με τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) παρουσίασε σήμερα, Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2025, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου.
Η καινοτόμος αυτή πρωτοβουλία του Ιδρύματος φέρνει τον πολιτισμό σε δημιουργικό διάλογο με την τεχνητή νοημοσύνη, τοποθετώντας την καινοτομία στο επίκεντρο της πολιτιστικής εμπειρίας και εξελίσσοντας τον τρόπο με τον οποίο το κοινό γνωρίζει και αλληλεπιδρά με την πολιτιστική κληρονομιά.
Η παρουσίαση του προγράμματος πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα εκδηλώσεων «Ανδρέας Πατσαλίδης», στην παρουσία της Υπουργού Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Δρ. Αθηνάς Μιχαηλίδου, η οποία χαιρέτισε την πρωτοβουλία, υπογραμμίζοντας τη σημασία της αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης ως εργαλείου για την ενίσχυση της πρόσβασης στον πολιτισμό και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Από ένα σκίτσο σε πραγματικότητα
Όπως ανέφερε ο Δρ. Γιάννης Τουμαζής, Διευθυντής του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου, η ιδέα γεννήθηκε σχεδόν τυχαία:
«Βρισκόμουν στο Όσλο όταν είδα μια τηλεοπτική συνέντευξη στο BBC για την τεχνητή νοημοσύνη. Ανακάλυψα πως ο ομιλητής ήταν ένας νέος Κύπριος, ο Ελπιδοφόρος Αναστασίου. Μιλήσαμε, του περιέγραψα έναν διαδραστικό ξεναγό που θα μπορεί να μιλά, να απαντά, να γελά, να δείχνει απορία… κι έτσι ξεκίνησε αυτό το όμορφο ταξίδι».
Από ένα απλό σκίτσο και μια ιδέα, γεννήθηκε ο «Τεύκρος», το πρώτο ρομπότ-ξεναγός μουσείου με τεχνητή νοημοσύνη, που κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου με τρισδιάστατη εκτύπωση.
Ο «Τεύκρος» έχει ύψος περίπου 1,5 μέτρο, ζυγίζει λιγότερο από 7 κιλά, και είναι επενδυμένος με ερυθροκαστανό χρώμα και γεωμετρικά μοτίβα εμπνευσμένα από την αρχαία κυπριακή τέχνη. Το κεφάλι του διαθέτει οθόνη που προβάλλει ανθρώπινες εκφράσεις – χαμόγελο, περιέργεια, απορία – δημιουργώντας φυσική επικοινωνία με τον επισκέπτη.
Το όνομα και ο συμβολισμός
Το όνομα του ρομπότ δεν είναι τυχαίο. Ο Τεύκρος, μυθικός ιδρυτής της Σαλαμίνας, ήταν ο ήρωας που μετά τον Τρωικό Πόλεμο έφτασε στην Κύπρο και ίδρυσε μια νέα πόλη, ανοίγοντας έναν νέο δρόμο.
«Με τον ίδιο τρόπο», τόνισε ο Δρ. Τουμαζής, «ο σημερινός Τεύκρος ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην προβολή και ερμηνεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, κτίζοντας μια γέφυρα ανάμεσα στο χθες και το αύριο».
Ένας ξεναγός - ρομπότ που μαθαίνει και συνομιλεί
Πέρα από την εντυπωσιακή του εμφάνιση, ο «Τεύκρος» είναι ένα σύστημα που μαθαίνει και εξελίσσεται. Μπορεί να απαντά σε ερωτήσεις, θα προσαρμόζει τον λόγο του, αναλόγως της ηλικίας του επισκέπτη, και τα ενδιαφέροντα του κοινού, καθιστώντας την ξενάγηση διαδραστική και προσωπική.
Σε πρώτο στάδιο, ο «Τεύκρος» θα υποδέχεται τους επισκέπτες στο Μουσείο Ιστορίας της Κυπριακής Νομισματοκοπίας, ενώ στη συνέχεια θα ταξιδεύει σε άλλους μουσειακούς χώρους και εκθέσεις του Ιδρύματος, καθώς και στα σχολεία της Κύπρου, μέσω ειδικά σχεδιασμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Κυπριακή καινοτομία με διεθνή προοπτική
Σύμφωνα με τον δημιουργό του, Ελπιδοφόρο Αναστασίου, ο «Τεύκρος» είναι ο πρώτος διαδραστικός ξεναγός μουσείου με τεχνητή νοημοσύνη παγκοσμίως, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εξ ολοκλήρου στην Κύπρο.
Η ομάδα ανάπτυξης περιλαμβάνει την αρχαιολόγο Άντρεα Ορατίου, η οποία εμπλούτισε το σύστημα με ιστορική γνώση και τεκμηρίωση, καθώς και την εταιρεία Partners, υπεύθυνη για τη στρατηγική επικοινωνίας και την οπτική ταυτότητα του έργου.
Ο Δρ. Τουμαζής έκλεισε την παρουσίαση σημειώνοντας πως: «Ο Τεύκρος δεν είναι μόνο ξεναγός. Είναι αφηγητής, δάσκαλος, συνομιλητής. Είναι το πρόσωπο του πολιτισμού μας στη νέα εποχή».
