Ο Ανδρέας Παπαπέτρου είναι συνθέτης, ερμηνευτής, ερευνητής και δάσκαλος μουσικής. Κατέχει διδακτορικό τίτλο PhD in Creative Practice από το Trinity Laban Conservatoire of Music and Dance. Η εργογραφία του περιλαμβάνει έργα για ποικίλα σύνολα σε διαφορετικά μουσικά γένη, από έργα για σόλο όργανα μέχρι για πλήρη συμφωνική ορχήστρα, έργα ηλεκτροακουστικής και ηλεκτρονικής μουσικής, και μουσική για θέατρο, κινηματογράφο και χορό. Είναι πιανίστας και ακορντεονίστας και ειδικεύεται στην εκτέλεση έργων σύγχρονης μουσικής και στον αυτοσχεδιασμό. Είναι ερευνητικός συνεργάτης του Κέντρου Αριστείας CYENS, επιστημονικός συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, επισκέπτης ερευνητής του Ερευνητικού Κέντρου Πολιτιστικής Αειφορίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου και καθηγητής μουσικής στο Αμερικανικό Διεθνές Σχολείο Κύπρου (American International School of Cyprus). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στην εξερεύνηση των δυνατοτήτων της μουσικής ως κατ' εξοχήν κοινωνικής δραστηριότητας.

Με αφετηρία τη γέννηση της κόρης του, ο ταλαντούχος μουσικός επιχειρεί να αποτυπώσει μουσικά μια εσωτερική, ειλικρινή πτυχή του εαυτού που συνήθως καταγράφουμε με λέξεις κι άλλοτε με ζωγραφιές στις σελίδες ενός ημερολογίου.«Χωρίς λέξεις, χωρίς εικόνες, χωρίς εξηγήσεις υποσυνείδητα ίσως, μα φανερά», όπως αναφέρει στο σημείωμά του. Χρησιμοποιώντας προηχογραφημένο υλικό από τα παιγνίδια της, συνδυασμένο με ήχους του πιάνου για να συνθέσει και να προσθέσει μια καταχώριση στο ημερολόγιο χωρίς λέξεις, που θα μοιραστεί, μας προσκαλεί να «διαβάσουμε» αυτή τη σελίδα μαζί του.

Πώς μεταφράζεις ένα ημερολόγιο σε μουσική σύνθεση; Ποια είναι η φόρμα που ακολουθείς σε αυτή την περίπτωση;

Πρόσφατα άνοιξα ένα παλιό μου ημερολόγιο, προσπαθώντας να διαβάσω τις σημειώσεις μέσα του. Θυμάμαι πως όταν το έγραφα το αντιμετώπιζα σαν γράμμα σε έναν μέλλοντα εαυτό. Παρόλο που η γλώσσα πάνω στις σελίδες μπορεί να είναι όμορφη, σχεδόν δεν αναγνωρίζω το άτομο που έγραψε τις αράδες εκείνες καθώς μας χωρίζουν πιά δεκαετίες διαφορετικών βιωμάτων. Αυτό που λαμβάνω κοιτώντας το, είναι μια εντύπωση. Κι αυτή την εντύπωση είναι που επιδιώκω να αποτυπώσω με ήχους, χωρίς λέξεις, ακολουθώντας ίσως μια υποσυνείδητη φόρμα και τους κανόνες εσωτερικών συναισθηματικών διακυμάνσεων. Aυτή η καταγραφή υποβοηθάται από το προηχογραφημένο υλικό που λειτουργεί σαν 'χάρτης' ή 'σκαλωσιά' για τους ήχους του πιάνου, και προέρχεται κυρίως από κουρδιστά παιχνίδια που βρίσκω στο δωμάτιο της μικρής.

Αναφέρεις τη γέννηση της κόρης σου ως το έναυσμα για αυτό το πρότζεκτ. Πώς αυτό το γεγονός επηρέασε τη δημιουργική σου διαδικασία γενικότερα;

Είναι ορόσημο της ζωής. Αποκτά κανείς μια νέα ταυτότητα, αυτή του πατέρα, και μ' αυτήν πορεύεται μέχρι το τέλος της ζωής του. Σχεδόν ξεχνώ πώς σκεφτόμουν πριν από αυτό. Ακόμα και σαν δημιουργός, δε θα έχω πια πιο σημαντικό έργο στη ζωή μου από τη σωστή ανατροφή του παιδιού μου. Τα άλλα τα δευτερεύοντα, ήτοι καλλιτεχνικά, μπορούν να δανειστούν λίγο από το φως εκείνων των στιγμών, της πιο σημαντικής δημιουργίας, και να λάμψουν με τη σειρά τους. Και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης: Με τον ερχομό ενός παιδιού, η δημιουργική διαδικασία επηρεάζεται από τον δραστικό περιορισμό του προσωπικού χρόνου κι έτσι ό,τι φτιάχνεται πρέπει να χωρέσει σε πιο στενά χρονικά και πρακτικά πλαίσια.

Τι μαθαίνεις γράφοντας μουσική;

Μαθαίνω να ακούω. Να ακούω το περιβάλλον μου και τους ανθρώπους του, τον εαυτό μου και τους ήχους του, να αφουγκράζομαι προσεκτικά τις σκέψεις μου. Στη συνέχεια μαθαίνω να δομώ αυτά που λαμβάνω σαν κέντημα στον χρόνο, τον δικό μου και του ακροατή.

Πώς θέλεις ο ακροατής να εκλαμβάνει τη μουσική σου;

Σαν πρόσκληση, αφορμή και χρόνο για σκέψη. Σαν μια παρένθεση από τον κόσμο για να συγκεντρωθούμε στο μέσα μας.

Πιστεύεις ότι υπάρχει μουσική πρωτοπορία σήμερα;

Πιστεύω πως ναι, αλλά, άποψή μου, είναι ότι κατευθύνεται από μονάδες ή ολιγάριθμες ομάδες,παρά από μαζικά καλλιτεχνικά κινήματα.

Πώς βλέπεις τον ρόλο της τεχνολογίας όσον αφορά τη σύνθεση; Πιστεύεις ότι μπορεί κάποιος να συνθέσει χωρίς γνώσεις μουσικής, με οδηγό τη διαίσθηση για παράδειγμα;

Η τεχνολογία μπορεί να αποτελεί εργαλείο ή και έμπνευση για τη σύνθεση. Εξάλλου, και το πιάνο, που σήμερα είναι τόσο κοινό και διαδεδομένο όργανο, ήταν κάποτε μια καινούργια τεχνολογία. Τώρα, το κατά πόσο μπορεί κανείς να συνθέσει χωρίς γνώσεις: Αν εννοείτε χωρίς να γνωρίζει να διαβάζει και να γράφει νότες, υπάρχουν πολλά παραδείγματα αυτοδίδακτων μουσικών που δούλευαν και δουλεύουν με το αφτί και κατάφεραν να φτιάξουν πολύ όμορφη μουσική. Αλλά, ακόμα κι έτσι, η εμπειρική εξερεύνηση της μουσικής είναι ένα είδος γνώσης.

Μίλησέ μας για την έρευνά σου στο κέντρο Αριστείας CYENS. Σε τι επικεντρώνεται, τι ανακαλύπτεις;

Η έρευνά μου στο Κέντρο Αριστείας CYENS επικεντρώνεται στη δημιουργία, επιμέλεια και διοργάνωση εμβυθιστικών παραστάσεων μεγάλης κλίμακας με χρήση τεχνολογίας. Στις παραστάσεις αυτές εξερευνούμε τον εμπλουτισμό χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς με καλλιτεχνικά και τεχνολογικά στοιχεία. Έτσι, κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας παράστασης, το κοινό περιηγείται στον ίδιο χώρο με ομάδες μουσικών και αλληλεπιδρά με αυτούς και τις ηχητικές εγκαταστάσεις που το περιβάλλουν για να διαμορφώσει μια βαθιά προσωπική εμπειρία του χώρου και του συμβάντος που βιώνει.

Πώς βλέπεις την κατανάλωση της μουσικής σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις αμέτρητες επιλογές σε ψηφιακές πλατφόρμες;

Πιστεύω ότι μπορεί να επέλθει ένας επικίνδυνος κορεσμός και είναι ενδεικτική της στάσης της κοινωνίας γενικότερα η λέξη 'κατανάλωση' που χρησιμοποιείται. Βέβαια, οι ψηφιακές πλατφόρμες παρέχουν τη δυνατότητα να εκτεθεί ο ευαίσθητος ακροατής σε μεγάλη ποικιλία μουσικών γενών και διαφορετικών καλλιτεχνικών τάσεων με την ευκολία του κινητού και των ακουστικών, κι έτσι να ανακαλύπτει διαρκώς νέες μουσικές που να του κεντρίζουν το ενδιαφέρον.

Από την εμπειρία σου ως καθηγητής μουσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, πώς βλέπεις τη σχέση των εφήβων σήμερα με τη μουσική;

Θα την περιέγραφα όπως τη σχέση της νυχτοπεταλούδας με το φως. Έλκονται από αυτήν, αλλά δεν ξέρουν ακόμη προς τα πού κατευθύνονται: Αν, δηλαδή, η λάμψη που τους τραβά είναι μια φλόγα που θα τους κάψει, μια λάμπα που θα τους εξαντλήσει ή ένα ουράνιο σώμα που θα τους προσανατολίσει. Την απάντηση βέβαια δίνει μόνο η αγάπη για την τέχνη αυτή και ο χρόνος τον οποίο επενδύει κανείς στη μελέτη της.

INFO

*«Ημερολόγιο χωρίς λέξεις: Συναυλία νέας μουσικής για πιάνο και σάμπλερ» | Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023 | Μουσική Ακαδημία ARTE, οδός Αναστάσιου Λεβέντη 32-36, Λευκωσία. | Ώρα 8μ.μ. | Διάρκεια 45᾽ | Είσοδος δωρεάν με κρατήσεις στο www.eventbrite.com ( όρος αναζήτησης Diary without words: Music for piano and sampler ) | www. andreaspapapetrou.com. Η συναυλία διοργανώνεται στα πλαίσια των εορτασμών για τα 20 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς της Μουσικής Ακαδημίας ARTE και τελεί υπο την αιγίδα του Δήμου Λευκωσίας.