Η Μπρουνχίλντε Πόμσελ είναι ο νέος ρόλος της Δέσποινας Μπεμπεδέλη, στο έργο "Μια ζωή γερμανική". Το έργο ανεβαίνει ως συμπαραγωγή του Σατιρικού Θεάτρου και της Alpha Square και είναι βασισμένο στο έργο του Κρίστοφερ Χάμπτον. "Ανοίγονται οι ορίζοντες του Σατιρικού" σχολιάζει η κ. Μπεμπεδέλη σχετικά με αυτή τη συμπαραγωγή, η πρεμιέρα της οποίας θα δοθεί στις 6 Μαρτίου στην Κεντρική Σκηνή του Σατιρικού.

 Το προσωπικό φορτίο: "Το μήνυμα θεωρώ ότι είναι πολύ σπουδαίο να το εκπέμψει ο ηθοποιός βάζοντας και το προσωπικό του φορτίο, το εμπειρικό, της ζωής που διάνυσε ώς τώρα"

Στο επίκεντρο αυτού του μονολόγου βρίσκεται η Μπρουνχίλντε Πόμσελ, που στα 105 της χρόνια, το 2016, αποφάσισε να μιλήσει εκτενώς στο ντοκιμαντέρ A German Life, του Κρίστιαν Κρένες, για τη δουλειά της ως γραμματέας του υπουργού Προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας, Γιόζεφ Γκέμπελς.
"Η Μπρουνχίλντε μπήκε κατευθείαν στη φωλιά του φιδιού επειδή είχε πολύ μεγάλο ταλέντο στη στενογραφία", σημειώνει για τη γυναίκα που υποδύεται η κ. Μπεμπεδέλη. "Και ήταν εξαιρετικά ικανή σε τέτοιο βαθμό που τα λαγωνικά του Γκέμπελς την εντόπισαν και την πήραν δίπλα του. Και λέει η ίδια "ναι, δούλευα στο Υπουργείο Προπαγάνδας αλλά δεν είχα επιλογή να πω όχι". Αυτό είναι κλειδί απίστευτο, σου δίνει αμέσως με μια απλή φράση τι εγκλωβισμό είχε υποστεί ο γερμανικός λαός. Και κυρίως οι άνθρωποι που ήταν γύρω από αυτό το τέρας. Και η Μπρουνχίλντε πέρασε βάσανο εσωτερικό".

Τίθεται στο έργο το θέμα της συγχώρεσης για μια γυναίκα που εργάστηκε δίπλα σε έναν από τους στενότερους συνεργάτες του Χίτλερ;

"Η Μπρουνχίλντε καταθέτει και εναπόκειται στον θεατή αν θα την πιστέψει ή όχι, αν θα της δώσει ελαφρυντικά ή όχι. Λέει κάποια στιγμή ότι 'σ' εμάς τους γραμματείς ποτέ δεν έρχονταν τα πολύ σημαντικά έγγραφα'. Λέει ακόμη ότι ήξερε για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αλλά όχι για τους θαλάμους αερίων, ούτε για τους φούρνους. Έχει μέσα το κείμενο φράσεις-κλειδιά που δίνουν στον θεατή την αίσθηση ότι υπήρχε τέτοια τρομοκρατία και ο μηχανισμός του ναζισμού ήταν τέτοιος που δεν μπορούσες να βγεις ούτε από την τρύπα του ποντικού για να γλυτώσεις. Ήσουν εγκλωβισμένος. Φυσικά το τέλος όλοι το γνωρίζουμε αλλά μέσα σε μία πενταετία έγινε κάτι στην ανθρωπότητα που δεν θα ξεπεραστεί με τίποτα. Και αυτά τα λέει η Μπρουνχίλντε. Και τα μεν και τα δε. Και είναι ευθύνη μας να τα ακούσει ο θεατής. Γιατί το θέατρο δεν είναι ταινία σε βίντεο, να το πας λίγο πίσω να το ξανακούσεις. Το θέατρο είναι μια κι έξω. Ή την άκουσες τη φράση, ή σου διέφυγε. Και ο ηθοποιός είναι υπεύθυνος για να αντιληφθεί και την τελευταία λέξη ο θεατής. Λέει λοιπόν και τα μεν και τα δε".

Η πολυτέλεια των ρόλων

Τα τελευταία χρόνια, η Δέσποινα Μπεμπεδέλη περνά ως ηθοποιός μια μεγάλη αναγέννηση, παρουσιάζοντας μοναδικές ερμηνείες μεγάλης εσωτερικής δύναμης επί σκηνής. "Χρόνο με τον χρόνο, όταν είσαι αφοσιωμένος στη δουλειά σου, η πρόοδος δεν σταματά. Η εμπειρία, η πείρα, η άσκηση... Δεν αφήνω τον εαυτό μου να σκεφτεί ότι είμαι ένα αδύναμο πλάσμα. Όσο έχω δουλειά -και θέλω να έχω, το επιθυμώ πάρα πολύ- τόση μεγαλύτερη ενέργεια παίρνω απ' αυτό τον ίδιο τον ρόλο που πάντα θα με ενδιαφέρει. Επειδή τα τελευταία χρόνια έχω την πολύ ωραία πολυτέλεια σαν ηθοποιός να επιλέγω -δεν ανήκω σε έναν οργανισμό που θα δω τη μέρα της διανομής που θα αναρτηθεί τι ρόλο θα παίξω- αποδέχομαι ή αποποιούμαι προτάσεις. Μπορώ πια να το κάνω. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί είναι μια αυτοπροστασία. Όντως τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα και εδώ έχει τύχει να κάνω πράγματα που τα λάτρευα και μου ήρθανε, μου προτάθηκαν και τα λάτρεψα και όσο πιο πολύ αγαπάς κάτι, τόσο πιο πολύ του δίνεσαι. Είχα και την πολύ καλή ευκαιρία να συνεργάζομαι με καλούς σκηνοθέτες, κατ' αρχήν. Φυσικά νεότερους από μένα κι αυτό είναι πολύ καλό για μένα, γιατί δεν θα μπορούσα τώρα πια στην ηλικία που είμαι να είχα έναν μεγαλύτερο από μένα σκηνοθέτη. Πόσο χρονών να ήταν εκείνος; Αυτό λοιπόν μου δίνει ένα πολύ μεγάλο έναυσμα για να ενδιαφερθώ ακόμη περισσότερο για τη δουλειά μου επειδή ο σκηνοθέτης πια είναι νεότερος. Πολύ νεότερος. Και εκτιμώντας το ταλέντο, την οξύνοιά του, τη φαντασία του και άλλα, εντελώς ατομικά προσόντα -της ευγένειας, της ειλικρίνειας, του σεβασμού- αυτό μου προκαλεί πολύ μεγάλη χαρά".

Η ευτυχής γνωριμία

"Ήταν ευχής έργο η γνωριμία μας με τον Ανδρέα Αραούζο. Έχουμε μια απίστευτη επικοινωνία. Σαν μεγαλύτερο άτομο εκτιμώ αυτό που είναι σ' αυτή την ηλικία κι είναι πολύ σημαντικό να έχεις έναν σκηνοθέτη νέο απέναντί σου και να δέχεσαι και να ασπάζεσαι αυτά που σου λέει. Γιατί θα μπορούσε να είναι δύσκολο. Να έχω άλλη άποψη εγώ, να έχω άλλη προσέγγιση, να έχω άλλη σκέψη. Γενικώς είμαι υπάκουη ηθοποιός έστω κι αν ζοριστώ κάποτε κι έχω τις κρυφές μου μυστικές διαφωνίες, τις οποίες προσπαθώ πάντα να βρω δρόμους να επικοινωνήσω. Αλλά με τον Αντρέα ήταν κάτι καταπληκτικό, σε σημεία που φτάνει και σε συμπτώσεις απίστευτες. Πριν το πω, το λέει, πριν το σκεφτεί, θα το πω. Και η ατμόσφαιρα είναι πάρα πολύ καλή".



«Όσο έχω αντοχή»

"Ίσως είναι από τύχη που τα τελευταία χρόνια κάνω ωραία πράγματα. Βεβαίως πάντα διαλέγω ρόλους που είναι πάνω στην ηλικία μου, στον σωματότυπό μου και στις δυνάμεις μου. Ειδικά ο μονόλογος είναι κάτι πολύ δύσκολο γιατί είσαι εκτεθειμένος πάνω στη σκηνή. Δεν έχεις από πουθενά βοήθεια. Στον μονόλογο έχεις παρτενέρ το κοινό, αυτό κοιτάζεις στα μάτια κι είναι πολύ πιο δύσκολο. Όμως όσο έχω σωματική αντοχή και πνευματική διαύγεια, θα πορεύομαι. Κάποια ώρα το καμπανάκι θα χτυπήσει, το ξέρω, αλλά επί του παρόντος είμαι ικανή ακόμα μόνη μου να καρατάρω τον εαυτό μου και να αισθάνομαι ότι μπορώ, ακόμα, σε δύσκολα πράγματα. Έτσι κι αλλιώς, δεν θα κούραζα τον εαυτό μου για κάτι που δεν θα ήθελα να κάνω αλλά θα ήμουνα υποχρεωμένη. Αλλά τώρα είμαι σε μια φάση με ψυχική ευφορία, με ζωντάνια, χαίρομαι να έρχομαι στην πρόβα, αναμένω την πρεμιέρα και τις παραστάσεις με πολλή ανυπομονησία και ευελπιστώ ότι ο κόσμος θα ενδιαφερθεί γιατί, ξέρετε, για πρώτη φορά άνοιξε το στόμα της η γηραιά κυρία, η Μπρουνχίλντε Μπόμσελ, και είπε απίστευτα πράγματα σε σχέση με αυτή τη θηριωδία του ναζισμού".

Οι χορδές της συνείδησης

"Σε τέτοια κείμενα, δεν μπορείς να μην βάλεις τη σφραγίδα της αντίληψής σου για το τι συμβαίνει στον κόσμο, το τι συνέβη και γιατί δεν πρέπει να ξανασυμβεί. Μέσα από την ιδιότητα του ηθοποιού, αυτό που πιστεύω σαν σκεπτόμενο άτομο και σαν άτομο που πέρασαν μέσα από τη ζωή του αυτή πόλεμοι, πραξικοπήματα, βία, θάνατοι, εκτοπισμός, αυτό κουβαλώντας το ένας ηθοποιός σαν φορτίο, με ποιον άλλο τρόπο μπορεί να εκφράσει την ένστασή του ή τον αγώνα του για να μην γίνει κάτι άλλο, χειρότερο, μέσα από θεατρικά κείμενα τα οποία ήδη υπάρχουν; Η δουλειά μας είναι να κάνουμε κήρυγμα χωρίς να φαίνεται. Μέσα από μια δράση, μέσα από μια κατάθεση όταν ο ηθοποιός συλλάβει σωστά το μήνυμα του συγγραφέα, μπορεί αυτό που θα ερμηνεύσει σαν θεατρικό πρόσωπο απάνω στη σκηνή, να είναι πολύ πιο δυνατό από έναν πολιτικό λόγο ο οποίος δεν πείθει τις περισσότερες φορές γιατί πίσω από αυτό κρύβονται πράγματα, συμφέροντα, επιδιώξεις, ατομικές φιλοδοξίες, αντιπαραθέσεις, αντιπαλότητες, ενώ ο ηθοποιός βγαίνει καθαρός πάνω στη σκηνή. Θέλει να κερδίσει για λογαριασμό του κόσμου, όχι για λογαριασμό του. Το κέρδος του ηθοποιού είναι όταν αντιληφθεί πανευτυχής ότι αυτό που εξέπεμψε μέσα από μια ερμηνεία και όχι μέσα από έναν ξερό, ξύλινο λόγο, πήγε κάτω. Και θα φύγει ο θεατής προβληματισμένος, συγκλονισμένος, συγκινημένος, χαρούμενος, ανάλογα το τι παίζεις αλλά το μήνυμα θεωρώ ότι είναι πολύ σπουδαίο να το εκπέμψει ο ηθοποιός βάζοντας και το προσωπικό του φορτίο, το εμπειρικό, της ζωής που διάνυσε ώς τώρα. Διαβάζοντας την Μπρουνχίλντε θυμόμουν περιστατικά από την παιδική μου ηλικία μέχρι τώρα. Ήμουν 3 χρονών το 1944 όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα και θυμάμαι τον μπαμπά που είπε 'τώρα θα πεινάσουμε περισσότερο'. Οι προσωπικές εμπειρίες του ηθοποιού βοηθάνε πολύ τον ίδιο να στηρίξει και να υποστηρίξει ένα κείμενο το οποίο αυτομάτως γίνεται πολιτικό. Αυτό είναι και το θέατρο. Ποιος είναι ο προορισμός του; Να ανοίξει το πνεύμα του κόσμου, να αποκτήσει ο θεατής κριτική ματιά. Αν θέλετε να χτυπήσουν οι χορδές της συνείδησης. Να επιβεβαιώσει κάτι ή να ξυπνήσει από κάτι που εσφαλμένα πίστευε και αυτό που άκουσε και βλέπει να είναι αυτό που έπρεπε να δει προ χρόνων, προ πολλού, για να αλλάξει πορεία σκέψης και αντίληψης. Είναι σπουδαία η δουλειά του θεάτρου".

Ανδρέας Αραούζος: «Νιώθω ότι κάνω ένα ντουέτο μαζί της και είναι τεράστια τιμή για μένα»

Η «συμπαντική ενέργεια» της συνάντησης με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη

Πριν ένα χρόνο, η εφημερίδα Πολίτης συμπλήρωσε τα 20χρονα της και προσκάλεσε ανθρώπους από τον χώρο του πολιτισμού για να γιορτάσουν μαζί μας. Σε εκείνη τη γιορτή, έγινε η πρώτη γνωριμία της Δέσποινας Μπεμπεδέλη με τον Ανδρέα Αραούζο που κατέληξε και στην πρώτη τους συνεργασία, ένα χρόνο μετά. «Μια κι είμαστε τετ α τετ να δώσουμε τα χέρια, να πούμε ένα χαίρω πολύ από κοντά», είπε εκείνη τη μέρα η σπουδαία ηθοποιός στον κ. Αραούζο για τον οποίο η εν λόγω γνωριμία ήταν «το highlight της βραδιάς»: Μερικές μόνο μέρες μετά, «έπεσε στην αντίληψη μου αυτό το έργο που είναι από τον αγαπημένο μου θεατρικό συγγραφέα. Αντιλαμβάνεστε τι συμπαντική ενέργεια αισθάνθηκα όταν ένα σπουδαίο, καινούριο έργο από τον Κρίστοφερ Χάμπτον βρέθηκε κοντά μου, με προφανή διανομή τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη που είχα γνωρίσει λίγες μέρες πριν», σχολιάζει ο κ. Αραούζος, προσθέτοντας ότι «προς τιμή μου την ενδιέφερε αμέσως αυτή η πρόταση και συμφωνήσαμε να ενώσουν τις δυνάμεις τους το Σατιρικό και η Alpha Square για αυτή την παραγωγή.»

»Όπως και με τον Βαρνάβα Κυριαζή, έτσι και τώρα με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη οφείλω να πω ότι η διαδικασία της πρόβας είναι μια πολύ ξεχωριστή και διαφορετική εμπειρία, διότι βλέπεις σε αυτούς τους ηθοποιούς καταρχήν το ήθος και την πειθαρχία απέναντι στο αντικείμενο τους και απέναντι στον σκηνοθέτη τους, άσχετο αν είναι όσα χρόνια νεότερος και με λιγότερη πείρα. Είναι τρομακτικό σχολείο για μένα το να βλέπω πρώτα αυτή την πειθαρχία και το ήθος αλλά και τη διαδικασία τους, με τι αφοσίωση και σοβαρότητα προσθέτουν στρώματα στην ενσάρκωση τους, βδομάδα με βδομάδα. Ανυπομονώ πολύ να δείξουμε αυτή τη δουλειά. Νιώθω ότι κάνω ένα ντουέτο μαζί της και είναι τεράστια τιμή για μένα.»

+ Πρεμιέρα την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020 στις 20:30 στην Κεντρική Σκηνή του Σατιρικού Θεάτρου στη Λευκωσία. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στις 7, 8, 12, 13, 14, 15, 21 και 22 Μαρτίου 2020 στις 20:30 [Κυριακές στις 18:30]. Περιοδεία: Τετάρτη 8 Απριλίου 2020 στο Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο Πάφου στις 20:30,Τετάρτη 29 Απριλίου στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Σκάλα στη Λάρνακα στις 20.30μμ,  Πέμπτη 7 Μαΐου 2020 στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού στις 20:30.Εισιτήρια προς 12 ευρώ στην ιστοσελίδα www.soldoutticketbox.com και από τα ταμεία των θεάτρων. Πληροφορίες/Κρατήσεις τηλ. 22312940, 22421609.

Γράφει η Μερόπη Μωυσέως | Φωτογραφία: Νίκος Μυλωνάς