«Με ενδιαφέρει πολύ να καταργηθούν τα όρια της σκηνής. Θέλω να σπάσω εντελώς αυτήν τη σύμβαση»

Στον χώρο ενός παραδοσιακού καφενείου της Κύπρου ανεβαίνει η νέα παραγωγή του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών «Μίτος» «Μαντάτα», η οποία είναι βασισμένη στο «Χρονικό» του Λεόντιου Μαχαιρά. Η σκηνοθέτις του έργου Έλενα Αγαθοκλέους μίλησε στο ραδιόφωνο Πολίτης 107.6 και στην πολιτιστική εκπομπή «Τι παίζει» για την παράσταση που έκανε πρεμιέρα χθες.

Πες μας δυο λόγια για το έργο

Είναι μια παράσταση που σχεδιάστηκε για να πάει περιοδεία στα χωριά τον χειμώνα προς άνοιξη αυτού του χρόνου, ωστόσο ο κορωνοϊός και τα περιοριστικά μέτρα μας έκλεισαν στα σπίτια μας και ξανασχεδιάστηκε για να πάει τώρα σε ανοικτούς χώρους καφενείων. Τα «Μαντάτα» βασίζονται στο Χρονικό του Μαχαιρά, ένα εξαιρετικό μεσαιωνικό χρονικό το οποίο γράφτηκε τον 15ο αιώνα και είναι πολύ σπουδαίο έργο για πολλούς λόγους. Είναι η πρώτη φορά που σε χρονικό έχουμε την καθομιλουμένη διάλεκτο, και όχι κάποιου τύπου λόγια γλώσσα. Οπότε λόγω του Μαχαιρά ξέρουμε τα μεσαιωνικά κυπριακά, τα οποία είναι μια πολύ γοητευτική και πολύ πλούσια γλώσσα και ένας από τους λόγους που γίνεται αυτή η παράσταση.

Πώς προέκυψε η ιδέα για τα «Μαντάτα»;

Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαι με έργο του Μαχαιρά. Είναι ένα κομμάτι της παράδοσης του τόπου μας και έχω μια αγάπη για τη γλώσσα και τις παραδόσεις αυτές -είτε πρόκειται για ένα χρονικό, για ένα έθιμο, για μια αρχαία τραγωδία, για ένα αφήγημα- και με ενδιαφέρει πολύ να δω πώς αυτό το κομμάτι της παράδοσής μας μπορούμε να το φέρουμε στην επιφάνεια και να έρθουμε σε έναν διάλογο μαζί του με έναν ζωντανό τρόπο. Γιατί μόνο έτσι μπορούμε να συζητούμε για παράδοση. Δεν επιβιώνει στο μουσείο δηλαδή η παράδοση. Οπόταν και λόγω της μεσαιωνικής γλώσσας και επειδή οι ιστορίες που έχουμε επιλέξει έχουν το στοιχείο του ευτράπελου, θεώρησα ότι αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε ξανά μαζί τους και με έναν τρόπο κιόλας να καταφέρουμε μέσα από την παράσταση να τις κάνουμε κατανοητές. Αυτό ήταν και ένα πολύ μεγάλο στοίχημα που θέσαμε με τους ηθοποιούς. Οι ιστορίες αυτές να ειπωθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να ακουστεί κάθε λέξη και να φτάσει στον θεατή όλο το κείμενο.

Τι ακριβώς θα δούμε ερχόμενοι στα καφενεία;

Θα ακούσουμε κάποια αποσπάσματα από το «Χρονικό» που αφορούν τη βασιλεία του Πέτρου Α', ο οποίος θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους βασιλείς της Κύπρου. Επικεντρωνόμαστε συγκεκριμένα στη βασιλεία του, από το 1359 μέχρι το 1369, όταν και δολοφονήθηκε από τους Ιππότες με τη βοήθεια των αδελφών του. Ήταν τόσο ιδιαίτερος ο χαρακτήρας του που οδήγησε σε πάρα πολλές ίντριγκες και τελικά δολοφονήθηκε μέσα στο δωμάτιό του. Εμείς εστιάζουμε μέσα από τα «Μαντάτα» στις ιστορίες πίσω από τις κουρτίνες, κι όταν λέμε πίσω από τις κουρτίνες εννοούμε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δεις μια ιστορία. Δεν είναι η επίσημη ιστορία η στρατιωτική ή η διπλωματική, είναι τα κουτσομπολιά. Και το Χρονικό του Μαχαιρά είναι τόσο θεατρικό στις περιγραφές του που πιάνουμε αυτά τα κομμάτια και τα φέρνουμε στο σήμερα, σαν να συνέβησαν τώρα.

Έχουμε να κάνουμε με μια θεατρική παράσταση;

Η παράσταση είναι μεν θεατρική αλλά υπάρχει αυτό το στοιχείο το οποίο με ενδιαφέρει πάρα πολύ γι' αυτήν ειδικά τη δουλειά, το ρεαλιστικό περιβάλλον. Δηλαδή πάμε όχι σε ένα θέατρο που έρχεται ο κόσμος για να μας δει, αλλά σε έναν χώρο που έχει μια δυναμική, το καφενείο. Σε έναν χώρο όπου οι άνθρωποι συναντιούνται για να ανταλλάξουν απόψεις, να πουν τα νέα τους. Το ίδιο συμβαίνει και στη δική μας περίπτωση. Μια παρέα ξεκινά να λέει τα νέα της. Με ενδιαφέρει πολύ να καταργηθούν τα όρια της σκηνής, το πότε ξεκινά και το πότε τελειώνει η παράσταση. Θέλω να σπάσω εντελώς αυτήν τη σύμβαση.

Πόσο εκτιμάμε τελικά την παράδοση του τόπου μας και από πού προκύπτει η δική σου αγάπη γι’ αυτήν;

Προσωπικά θεωρώ ότι και η αρχαία τραγωδία είναι παράδοσή μου όπως και πολλά άλλα με τα οποία μπορεί να μην συνδέομαι λόγω καταγωγής, αλλά θεωρώ ότι είναι παράδοσή μου. Παρατηρώ ότι η προηγούμενη γενιά, η γενιά των γονιών μας, δεν μας συμφιλίωσε με αυτό το κομμάτι της ταυτότητάς μας, σαν να ήταν λίγο απαξιωμένο. Οπότε έρχεται λίγο η δική μας η γενιά και ελπίζω και οι επόμενες να αναγνωρίσουν αυτό το κομμάτι ως μέρος της ταυτότητάς μας. Ο τρόπος που κτίζουμε τα σπίτια μας, το φαγητό που τρώμε, ένα τραγούδι, όλα αυτά που συνθέτουν την παράδοσή μας. Είναι τόσο ωραίο το ότι μέσα από τις τέχνες βγαίνουν στην επιφάνεια όλα αυτά τα στοιχεία που ορίζουν την ταυτότητά μας και το γεγονός ότι ο κόσμος μπορεί να τα μάθει. Είναι μια δύναμη της τέχνης αυτή, να αποκαλύπτει όλα αυτά, να τους δίνει και μια άλλη οπτική και να τα επικοινωνεί με τον κόσμο, εφόσον ο τρόπος που μαθαίνουμε γι’ αυτά μέσα στα σχολεία και μέσω της παιδείας μας εμένα προσωπικά δεν με αφορούν.

*Σκηνοθεσία / δραματουργία / επεξεργασία κειμένων: Έλενα Αγαθοκλέους. Βοηθός σκηνοθέτη / δραματουργία / επεξεργασία κειμένων: Κωνσταντίνα Peter. Χρήση χώρου /  κοστούμια: Μυρτώ Σαρμά. Κίνηση: Ελεάνα Αλεξάνδρου. Ηθοποιοί: Λουκία Πιερίδου, Γιολάντα Χριστοδούλου και Ευριπίδης Δίκαιος, μαζί τους η Έλενα Αγαθοκλέους.

Οι παραστάσεις έχουν προγραμματιστεί ως εξής:

Στις 29 Ιουλίου στο κοινοτικό κέντρο Δωρού (Λεμεσός) για 2 παραστάσεις (19:00 και 21:00),

στις 30 Ιουλίου στον «Καφενέ του Μάστρου» στις Τρεις Ελιές (Λεμεσός) για 1 παράσταση (19:00),

την 1η Αυγούστου στο «Αερικό» στη Γάλατα (Λευκωσία) για 2 παραστάσεις (19:00 και 21:00)

και στις 2 Αυγούστου στους «Μεζέδες της Μαρίας» στο Κοιλάνι (Λεμεσός) για 2 παραστάσεις (19:00 και 21:00). Είσοδος ελεύθερη.