Στόχος μου γι' αυτήν την εβδομάδα ήταν να γράψω για τα καλά της Τεχνητής Νοημοσύνης. Για το πώς τη χρησιμοποιώ καθημερινά και για το πώς με βοηθάει να κάνω τη δουλειά μου γρηγορότερα.
Έπεσε όμως στα χέρια μου ένα άρθρο στο New Yorker Magazine με τίτλο σε ελεύθερη απόδοση: «Όλοι κλέβουν για να πάρουν πτυχίο» και σκέφτηκα πως θα ήταν άδικο να μην αναφερθώ και σ' αυτό το θέμα, την Τεχνητή Νοημοσύνη στην εκπαίδευση. Έτσι θα φτιάξω και μια «τριλογία» του κακού να την έχετε κατά νου, πριν περάσω στις θετικές πλευρές.
Το να ξεκινήσεις ένα άρθρο για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην εκπαίδευση λέγοντας ότι «κάτι πάει στραβά» είναι τουλάχιστον αφελές. Δεν πάει απλώς κάτι στραβά· έχει ξεχαρβαλωθεί ολόκληρο το σύστημα. Και το πιο ανησυχητικό; Όχι μόνο το επιτρέπουμε, σε ορισμένες περιπτώσεις, το ενθαρρύνουμε.
Σύμφωνα με άρθρο του Gizmodo, η ταχύτητα με την οποία η AI διαβρώνει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στις ΗΠΑ είναι εντυπωσιακή. Φοιτητές παραδέχονται ανοιχτά ότι χρησιμοποιούν το ChatGPT για να γράψουν τις εργασίες τους, χωρίς καν να καταλαβαίνουν το περιεχόμενο. Όχι γιατί είναι τεμπέληδες ή αδιάφοροι, αλλά γιατί πλέον αυτή είναι η νέα «κανονικότητα». Αν δεν το κάνεις, είσαι ο βλάκας της τάξης. Ο «παλιός», το «κορόιδο». Κι αν είσαι καθηγητής και πιστεύεις ότι τα παιδιά θα το «καταλάβουν από μόνα τους», καλή τύχη.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι απλώς ότι οι φοιτητές αντιγράφουν. Το πρόβλημα είναι ότι η αντιγραφή έγινε αποδεκτή πρακτική. Στο άρθρο του Gary Marcus, που ανέφερα στην αρχή, περιγράφεται μια εκπαιδευτική κουλτούρα όπου όλοι κάνουν τα στραβά μάτια. Οι φοιτητές δεν διαβάζουν, οι καθηγητές δεν ελέγχουν, οι θεσμοί προσποιούνται πως όλα είναι καλά και οι γονείς πληρώνουν δίδακτρα περιμένοντας πτυχία, όχι μόρφωση. Μια κοινωνία σε άρνηση.
Και κάπου εκεί, ξεκινά η υποκρισία. Οι ίδιοι οι θεσμοί που υποτίθεται ότι υπερασπίζονται την ακαδημαϊκή ακεραιότητα, τρέχουν να ενσωματώσουν εργαλεία ΤΝ σε κάθε πτυχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το ChatGPT γίνεται πλέον «βοηθός» του καθηγητή. Οι παρουσιάσεις μιλούν για «εκπαιδευτική καινοτομία», «προσωποποιημένη μάθηση», «βελτιστοποίηση». Ούτε λέξη για το γεγονός ότι οι φοιτητές δεν είναι ικανοί να γράψουν μία παράγραφο χωρίς να την περάσουν πρώτα από bot.
Μερικοί εκπαιδευτικοί, είναι αλήθεια, προσπαθούν να κρατήσουν άμυνα. Επαναφέρουν τις γραπτές εξετάσεις στην τάξη, ζητούν προφορικές παρουσιάσεις, ελέγχουν εργασίες για σημάδια ΤΝ. Αλλά ο αγώνας είναι άνισος. Για κάθε φιλότιμο καθηγητή, υπάρχουν πέντε που έχουν κουραστεί, πιέζονται να περάσουν τους φοιτητές ή απλώς δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνουν οι «φαντασιώσεις» της ΤΝ. Το γεγονός ότι η ΤΝ ήρθε να χτυπήσει ένα σύστημα που ήταν ήδη ξεχαρβαλωμένο με τους καθηγητές εξαντλημένους από τα διοικητικά καθήκοντα δεν βοήθησε.
Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς. Αυτό που ζούμε δεν είναι απλώς μια τεχνολογική μετάβαση. Είναι μια θεσμική κρίση. Γιατί η εκπαίδευση δεν μπορεί να σταθεί όταν βασίζεται στο ψέμα. Όταν όλοι -από τον φοιτητή μέχρι τον πρύτανη- κάνουν ότι δεν βλέπουν το πρόβλημα, επειδή η εναλλακτική είναι δύσκολη, χρονοβόρα και ενίοτε... μη δημοφιλής.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη υποσχέθηκε να γίνει εργαλείο απελευθέρωσης. Να βοηθήσει τον φοιτητή να καταλάβει, να ερευνήσει, να πειραματιστεί. Αντί γι' αυτό, έγινε απόδραση από την προσπάθεια. Δεν φταίει το εργαλείο. Φταίει το πώς το χρησιμοποιούμε ή καλύτερα, πώς αποδεχτήκαμε τη χρήση του χωρίς κανόνες, χωρίς ηθική, χωρίς σχέδιο.
Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο ακαδημαϊκές. Είναι πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές. Μια γενιά που μεγαλώνει μαθαίνοντας να προσποιείται ότι γράφει χωρίς να γράφει, πώς θα αναγνωρίσει τη διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και το deep fake; Πώς θα αντισταθεί στην προπαγάνδα όταν έχει μάθει να αντιγράφει, να γκουγκλάρει και να εμπιστεύεται την ΤΝ;
Το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να απαγορεύσουμε την AI. Αυτό δεν γίνεται. Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να φτιάξουμε ένα εκπαιδευτικό μοντέλο που να προάγει την αντίσταση στην ευκολία που έχουμε μπροστά μας.
ΥΓ. Θετικές σκέψεις την ερχόμενη εβδομάδα.
Eικονογράφηση: Till Lauer
