Πάει ένας μήνας κιόλας από το μουσικό πανηγύρι της Eurovision. Επανέρχομαι γιατί πέρα από τις πούλιες, τους καπνούς, τα εντυπωσιακά σκηνικά και το αν η δική μας συμμετοχή έπρεπε να πάει ψηλότερα, λίγοι αναφέρουν ότι πρόκειται για ένα από τα πιο προηγμένα τεχνολογικά επιτεύγματα της δημόσιας ευρωπαϊκής τηλεόρασης. Και μάλιστα στηριγμένο σε κάτι που λίγοι γνωρίζουν: το ανοιχτό λογισμικό.
Δεν είναι υπερβολή, η Eurovision είναι ένα τεράστιο εργαστήριο συνεργασίας, καινοτομίας και τεχνολογικής εξέλιξης. Κι όμως, αντί να επενδύει αποκλειστικά σε ακριβές ιδιωτικές λύσεις, ο διαγωνισμός κάνει κάτι που θα φαινόταν αντιφατικό για ένα τόσο high-profile event: βασίζεται σε εργαλεία ανοιχτού κώδικα, τα οποία διαμορφώνει, βελτιώνει και επιστρέφει πίσω στην κοινότητα.
Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα ή ανοιχτό ή και ελεύθερο λογισμικό είναι το λογισμικό του οποίου ο πηγαίος κώδικας είναι ελεύθερα προσβάσιμος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, να τροποποιηθεί και να διανεμηθεί από οποιονδήποτε, υπό συγκεκριμένες άδειες χρήσης. Σε αντίθεση με το εμπορικό λογισμικό, δεν ανήκει αποκλειστικά σε μια εταιρεία και συχνά αναπτύσσεται συνεργατικά από κοινότητες προγραμματιστών. Χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, ευελιξία και συχνά προσφέρεται δωρεάν, με παραδείγματα όπως το Linux, το Firefox και το LibreOffice. Το wordpress που η είναι η βάση κατασκευής των περισσότερων ιστότοπων είναι επίσης ανοιχτού κώδικα.
Στη Eurovision, από την παραγωγή των γραφικών σε πραγματικό χρόνο και τον τρισδιάστατο ήχο, μέχρι την αρχειοθέτηση των προηγούμενων διοργανώσεων, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι αυτό που κρατά τον τεχνολογικό σκελετό της Eurovision όρθιο. Και στο επίκεντρο όλων αυτών βρίσκεται η EBU, η Ένωση Ευρωπαϊκών Ραδιοτηλεοπτικών Φορέων, το δίκτυο που ενώνει δημόσια Μέσα από πάνω από 100 χώρες. Η EBUδεν είναι μόνο διοργανώτρια της Eurovision. Από το 2007 τουλάχιστον, πρωτοστατεί στην προσπάθεια υιοθέτησης ανοιχτών τεχνολογιών στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό τομέα καθώς τα εργαλεία αυτά ενισχύουν τη διαφάνεια, μειώνουν το κόστος και ενθαρρύνουν τη συνεργασία.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το CasperCG, μια σουηδική πλατφόρμα για γραφικά και video playout, η οποία χρησιμοποιείται στις live μεταδόσεις του διαγωνισμού. Ο ανοιχτός χαρακτήρας του CasperCG το έχει καταστήσει βασικό πυλώνα σε όλη την παραγωγή: από τις κάρτες με τα ονόματα των τραγουδιστών μέχρι την προβολή των βαθμολογιών σε real time.
Στον τομέα του ήχου, η EarProductionSuite, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία BBC - ARD/ZDF - ORF - SRG/SSR, επιτρέπει την παραγωγή πολυκάναλου, προσωποποιημένου και προσβάσιμου ήχου, βασισμένου σε ανοιχτές τεχνολογίες VST plugins. Με λίγα λόγια, καλύτερη εμπειρία για όλους, από το πιο high-end surround setup μέχρι ένα απλό ακουστικό.
Επίσης, η πρωτοβουλία CHAOS, που γεννήθηκε στη Δανία όταν φιλοξένησε τον διαγωνισμό, δημιουργεί ένα αρχειακό θησαυροφυλάκιο για όλα τα shows, τραγούδια και μεταδόσεις από το 1956 μέχρι σήμερα. Ανοιχτού κώδικα, φυσικά.
Η σχέση της EBU με το ανοιχτό λογισμικό δεν είναι ευκαιριακή. Οργανώνει κάθε χρόνο συναντήσεις στο πλαίσιο του International Broadcasting Convention (IBC), ενώ μέχρι το 2022 διατηρούσε και την πλατφόρμα EBU.io, όπου συγκεντρώνονταν όλα τα κοινά projects. Αν και η πλατφόρμα έκλεισε, τα εργαλεία παραμένουν ενεργά. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 138 πρότζεκτ στο GitHub, με τα οποία η EBU προωθεί ένα μοντέλο δημοσίου συμφέροντος που αντιστρέφει τη λογική της τεχνολογικής εξάρτησης από μεγάλες εταιρείες.
Η τάση δεν περιορίζεται μόνο στη Eurovision. Δημόσιοι οργανισμοί όπως το ARD και το ZDF στη Γερμανία συνεργάζονται για τη δημιουργία κοινών πλατφορμών live streaming, των οποίων βασικά στοιχεία όπως ο mediaplayer, οι αλγόριθμοι σύστασης περιεχομένου και η σχεδίαση διατίθενται ως open source. Το ίδιο ισχύει και για την πλατφόρμα Display Europe, ένα πολυγλωσσικό hub ειδήσεων που υποστηρίζεται από την ΕΕ και φιλοξενεί περιεχόμενο από 50 εταίρους. Με εργαλεία όπως το Transposer, το PeerTube και το Whisper, η Display Europe χτίζει μια νέα υποδομή για την ανεξάρτητη ενημέρωση βασισμένη σε ανοιχτά πρότυπα και συνεργατικότητα.
Σε μια εποχή όπου οι πλατφόρμες γίνονται ολοένα και πιο αδιαφανείς και κλειστές, το παράδειγμα της EBU και της Eurovision λειτουργεί σαν μια υπενθύμιση ότι η τεχνολογία μπορεί -και πρέπει- να είναι δημόσιο αγαθό. Και αφού τα καταφέρνουμε καλά εκεί, μήπως έχει έρθει η ώρα και για ανοιχτά ευρωπαϊκά social media;
ΥΓ. Περισσότερες πληροφορίες για το ανοιχτό λογισμικό θα βρείτε στην εθελοντική κοινότητα ΕΛΛΑΚ Κύπρου https://ellak.org.cy/
