Ένας από τους καλούς μας φίλους από τη Λουρουτζίνα ζει στο Λονδίνο - ο Artun Gokshan Louroudjinali μιλά τρεις γλώσσες: τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά. Αυτό ήταν τόσο συνηθισμένο τον παλιό καιρό - η μητέρα μου, ο πατέρας μου, η αδελφή και ο αδελφός μου μιλούσαν και τις τρεις γλώσσες της Κύπρου, όπως και πολλοί άλλοι. Υπήρχαν εξετάσεις για τους δημόσιους υπαλλήλους από όλες τις κοινότητες σε αυτές τις τρεις γλώσσες και όπως μου έλεγε η μητέρα μου και άλλοι και αν περνούσαν τις εξετάσεις έπαιρναν αύξηση και συνέχιζαν να προάγονται στη δημόσια υπηρεσία.
Όταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά την Ποταμιά, έμεινα έκπληκτη για το πώς οποιαδήποτε πρόταση δεν ήταν σε μία μόνο γλώσσα. Οι χωριανοί ξεκινούσαν μια πρόταση στα ελληνικά, αλλά στη μέση της πρότασης άλλαζαν στα τουρκικά ή το αντίστροφο. Καθόμουν εκεί, υπνωτισμένη, βλέποντάς τους να συνομιλούν έτσι!
Τώρα ο Artun Gokshan Louroudjinali, μαζί με τον Βασίλη Παναγή έγραψαν ένα θεατρικό έργο όπου συμμετέχουν και οι δύο τους, καθώς και άλλοι ερασιτέχνες ηθοποιοί από την τουρκοκυπριακή και ελληνοκυπριακή κοινότητα του Λονδίνου και το έργο αυτό είναι σε τρεις γλώσσες. Τον ρώτησα πώς προέκυψε αυτό και θέλω να μοιραστώ τις απαντήσεις του μαζί σας:
Artun Gokshan Louroudjinali.
Από το προσωπικό στο κοινοτικό
*** Οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι στην Αγγλία, ιδιαίτερα στο Λονδίνο, ζουν μαζί χωρίς «πράσινη γραμμή» ανάμεσά τους. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα μεταξύ τους. Βρίσκονται φυσικά μαζί στην καθημερινότητάς τους και μπορούν να συνεργαστούν σε κάθε τομέα προσωπικά μέσα από τις κοινές αξίες του να είσαι Κύπριος. Αλλά όταν πρόκειται για το κοινοτικό επίπεδο, εμφανίζεται ένα μειονέκτημα. Το κυπριακό πρόβλημα που επηρεάζει αρνητικά τους Κύπριους και οι προκαταλήψεις, ο σοβινισμός, τα εθνικιστικά συναισθήματα και σκέψεις, ο ρατσισμός και ο διαχωρισμός που συνδέονται με αυτό, στέκονται ως σημαντικό εμπόδιο για τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους, εμποδίζοντάς τους να έχουν κοινές δραστηριότητες. Και αυτό εμποδίζει την υλοποίηση μαζικών δραστηριοτήτων με τον τρόπο που ονειρεύονται.
Mας έφερε πιο κοντά
*** Για να απομακρύνουμε αυτό το εμπόδιο και να σπάσουμε αυτό το κέλυφος, ως ομάδα Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, ξεκινήσαμε πρωτοβουλίες κοινής δράσης στη διάρκεια της πανδημίας, όταν όλοι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Βάλαμε στην ατζέντα μας να μετατρέψουμε τις κοινές δραστηριότητες σε κάτι που θα αγκάλιαζε μάζες ανθρώπων. Η απώλεια τόσων πολλών Κυπρίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας μας έφερε πιο κοντά ο ένας στον άλλο. Αυτή η ασθένεια μας έδειξε ότι μοιραζόμαστε την ίδια μοίρα και ότι πρέπει να κάνουμε κοινές δραστηριότητες εναντίον της.
*** Όταν τελείωσε το έργο μας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αποφασίσαμε να μην διασκορπιστούμε και να συνεχίσουμε με νέα έργα. Κατά τη διαδικασία αυτή, προέκυψε η ιδέα να κάνουμε ένα δικοινοτικό φεστιβάλ πολιτισμού και τεχνών στο Λονδίνο. Αυτό μας ενθουσίασε πραγματικά. Αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτό, βάζοντας όλες μας τις προσπάθειες σε αυτό. Και το Δικοινοτικό Φεστιβάλ Κυπρίων πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις 8 Οκτωβρίου 2023.
Ετοιμάζοντας ένα θεατρικό έργο
*** Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του φεστιβάλ, δόθηκε σε μένα και τον Βασίλη Παναγή, έναν Ελληνοκύπριο βετεράνο ηθοποιό θεάτρου και σκηνοθέτη, η εργασία να ετοιμάσουμε ένα θεατρικό έργο. Τώρα είχα την ευκαιρία να ετοιμάσω ένα δικοινοτικό, δίγλωσσο θεατρικό έργο - αυτό ήταν το όνειρό μου και ήθελα να το πραγματοποιήσω εδώ και πολύ καιρό. Αμέσως κάθισα και έγραψα ένα θεατρικό έργο στα τουρκικά και στα ελληνικά. Συνάντησα τον Βασίλη Παναγή και του μίλησα για το έργο μου και του έδωσα το κείμενό μου. Ήταν πολύ θετικός. Κοίταξε το κείμενο και είπε ότι ήθελε να προσθέσει κάποια πράγματα σε αυτό. Συμφωνήσαμε. Και οι δύο μας προσθέσαμε και αφαιρέσαμε πράγματα και δημιουργήσαμε το θεατρικό έργο έτοιμο να ανέβει στη σκηνή με τίτλο «Τα παιδιά της Αφροδίτης: Hasan και Κατινού...».
Βασίλης Παναγή.
Άνοιγμα των οδοφραγμάτων
*** Το έργο αναφέρεται στο άνοιγμα των σημείων ελέγχου στις 23 Απριλίου 2003 και πως μέλη των δύο κοινοτήτων συναντήθηκαν μετά από δεκαετίες και στα θετικά και αρνητικά πράγματα που συνέβησαν μεταξύ τους μετά από εκείνη την ημέρα. Στην αρχή το έργο ετοιμαζόταν μόνο στα τουρκικά και στα ελληνικά, αλλά μετά προσθέσαμε τα αγγλικά και το κάναμε τρίγλωσσο. Στόχος μας εδώ είναι να μπορούν να το παρακολουθήσουν όλοι οι Κύπριοι. Πιστεύουμε ότι κάποιος που μιλά και καταλαβαίνει έστω και μία μόνο γλώσσα θα πρέπει να μπορεί να παρακολουθήσει το έργο.
*** Αυτό που είναι καινούργιο για εμάς είναι ότι ίσως είναι η πρώτη φορά στο κυπριακό θέατρο που γίνεται μια τέτοια προσπάθεια και πιστεύουμε ότι θα έχει επιτυχή αποτελέσματα. Φυσικά τον τελευταίο λόγο θα έχουν αυτοί που θα έρθουν να το παρακολουθήσουν και οι ειδικοί του θέματος. Εμείς είμαστε αισιόδοξοι. Θα δούμε όλοι τι θα γίνει.
Τρίγλωσσο έργο
*** Στην παράστασή μας έχουμε δύο ηθοποιούς που μιλούν τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά (εγώ και ο Mehmet Mahmut), έναν ηθοποιό που μιλά τουρκικά και αγγλικά, τον Kemal Bedensel, τέσσερις ηθοποιούς που μιλούν ελληνικά και αγγλικά (Βασίλης Παναγής, Μαίρη Σπύρου, Λούση Χριστοφή και Πάνος Σαββίδης). Το θεατρικό μας έργο προλογίζεται και κλείνει στα αγγλικά με την Αγγλίδα Josephine James.
*** Ετοιμάζαμε αυτό το έργο για το πρώτο δικοινοτικό φεστιβάλ αλλά δεν είχαμε αρκετό χρόνο και έτσι το αναβάλαμε για το δεύτερο φεστιβάλ το οποίο άρχισε στις 4 Μαΐου 2025. Το ανεβάζουμε τον Ιούνιο και τον Ιούλιο φέτος, σε 7 παραστάσεις και αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα θέλαμε να το ανεβάσουμε στην Κύπρο και στις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής.
Οι κοινές δραστηριότητες
*** Σε αυτό το κρίσιμο στάδιο που βρίσκεται η Κύπρος μας, όταν η κοινοτική μας ύπαρξη και κουλτούρα και οι κοινές μας αξίες ως Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι διαβρώνονται και καταστρέφονται, πιστεύουμε ότι τέτοιες δικοινοτικές κοινές δραστηριότητες είναι πολύ σημαντικές. Αυτές θα πρέπει να είναι πιο διαδεδομένες, να αγκαλιάζουν τις νέες γενιές και να ενισχύονται και να αναπτύσσονται. Ξεκινήσαμε με αυτές τις σκέψεις και με όλες μας τις προσπάθειες εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Αναμένουμε στήριξη από όλα τα τμήματα των κοινωνιών μας που υποστηρίζουν αυτές και παρόμοιες δραστηριότητες όπου οι Κύπριοι μπορούν να κινηθούν μαζί και να συνεχίσουν να κάνουν κοινές δραστηριότητες.
Αφίσα του θεατρικού έργου.
Η τέχνη μπορεί να φέρει τις κοινότητες κοντά
Όπως εξηγεί ο Artun Gokshan Louroudjinali, η τέχνη και το θέατρο θα πρέπει να είναι κοινά, θα πρέπει να αγκαλιάζουν τις νέες γενιές και θα πρέπει να ενισχύονται και να αναπτύσσονται. Προγράμματα τέχνης μπορούν να υλοποιηθούν μέσω του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας AHDR καθώς και άλλων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, αλλά η ιδιαιτερότητα του AHDR είναι ότι βρίσκεται στην Πράσινη Γραμμή με εύκολη πρόσβαση σε όλες τις κοινότητές μας στην Κύπρο, καθώς και ότι έχει 15 χρόνια εμπειρίας στη συνεργασία με διάφορες κοινότητες του νησιού μας σε ευαίσθητα και σε εκπαιδευτικά θέματα. Έχει τον σεβασμό και την υποστήριξη ξένων πρεσβειών στην Κύπρο όπως της Γερμανίας, της Σουηδίας κ.ά. καθώς και της ΕΕ και του ΟΗΕ.
Έχει ήδη μια δικοινοτική παιδική χορωδία με την ονομασία «The Songbirds Intercommunal Children’s Choir» (Διακοινοτική Παιδική Χορωδία Τραγουδοπούλια). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της AHDR, «Η Διακοινοτική Παιδική Χορωδία Songbirds υλοποιείται από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας (AHDR) και το Σπίτι της Συνεργασίας (H4C) σε συνεργασία με τη Συνδικαλιστική Οργάνωση Τουρκοκυπρίων Δασκάλων (KTOS) και την Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Δασκάλων (ΠΟΕΔ). Χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Από το 2017, η χορωδία φέρνει κοντά παιδιά όλων των προελεύσεων και κοινοτήτων για να τραγουδήσουν μαζί τα τραγούδια της Κύπρου και όχι μόνο, σε διάφορες γλώσσες. Οι πρόβες πραγματοποιούνται μία φορά την εβδομάδα στο Σπίτι της Συνεργασίας και διευθύνονται από έμπειρους μαέστρους, οι οποίοι εστιάζουν στη μουσική ανάπτυξη και τη βιωματική μάθηση. Οι μαέστροι βοηθούν τα παιδιά, μέσα από διάφορα παιχνίδια και δραστηριότητες, να γνωριστούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν εμπιστοσύνη, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τους μαέστρους. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά μαθαίνουν την ιδέα της βιώσιμης ειρήνης και της ειρηνικής συνύπαρξης».
Ο AHDR διοργανώνει επίσης μια καλοκαιρινή κατασκήνωση με την ονομασία «AHDR Peace Camp re-imagined» από τις 13 έως τις 19 Ιουλίου 2025. Αυτή η κατασκήνωση ειρήνης για νέους ηλικίας 14-17 χρονών θα πραγματοποιηθεί στο χωριό Κόρνος στην επαρχία Λάρνακας, στο πολυχώρο Cosmopolis και η δυναμική καλοκαιρινή κατασκήνωση «προσφέρει την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε μετασχηματιστική εκπαίδευση για την ειρήνη, να οικοδομήσουν διαρκείς φιλίες και να μάθουν για τη σημασία της κατανόησης, του διαλόγου και της οικοδόμησης της κοινότητας».
Ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγους και Έρευνας (AHDR) προάγει τον πολυκοινοτικό διάλογο και τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες από το 2003. Στόχος του είναι «να ενισχύσει την κατανόηση και την εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινοτήτων της Κύπρου, προωθώντας την εκπαίδευση για την ειρήνη και εμπλέκοντας τους νέους σε δραστηριότητες που αμφισβητούν τις κυρίαρχες αφηγήσεις, αντιμετωπίζουν τα στερεότυπα και προωθούν τον διάλογο χωρίς αποκλεισμούς». Ίσως παρόμοια με το τρίγλωσσο θεατρικό έργο του Artun Gokshan Louroudjinali, ο AHDR μπορεί να αναπτύξει με την υποστήριξη των κοινοτήτων μας, έργα για παιδιά, όπου τα αυτά μπορούν να μάθουν τον κόσμο γύρω τους με τη βοήθεια της τέχνης και του θεάτρου.
Sevgul Uludag
Τηλ: 99966518
Κεντρική φωτογραφία: Ηθοποιοί στη διάρκεια πρόβας του θεατρικού έργου. Φωτογραφία: Hellenic Tv
