Ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Μάρτιν Σέρμαν μιλά για τον θεατρικό μονόλογο που παρουσιάζει η Ολυμπία Δουκάκη σε δύο τελευταίες παραστάσεις στην Κύπρο σήμερα και αύριο.

 

Μπορεί ο ΘΟΚ να συνάντησε πολλές αναποδιές τη φετινή θεατρική σεζόν, ωστόσο αυτές τις μέρες παρουσιάζει μία σειρά από παραστάσεις που θα αποτελέσουν σταθμό στην ιστορία του κυπριακού θεάτρου, καθώς δίνει μία μοναδική ευκαιρία στο θεατρόφιλο κοινό της Κύπρου να παρακολουθήσει την Ολυμπία Δουκάκη επί σκηνής. Και μάλιστα στο ρόλο της Ρόουζ, που σημάδεψε την καριέρα της αλλά και την ίδια, και της χάρισε μία υποψηφιότητα στα Ολιβιέρ, τα κορυφαία βραβεία θεάτρου στο Λονδίνο.
Το έργο «Rose» έγραψε το 1999 ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Mάρτιν Σέρμαν. Πρόκειται για τον συγγραφέα του επιτυχημένου «Bent», το οποίο είδαμε και στην Κύπρο από το Θέατρο Ανεμώνα (και αυτή ήταν ίσως η καλύτερη παραγωγή του θεατρικού σχήματος). Στο «Bent», ο 74χρονος σήμερα Σέρμαν έθιξε για πρώτη φορά το θέμα της αντιμετώπισης των ομοφυλοφίλων στη χιτλερική Γερμανία. Το 1984 παρουσίασε το έργο «Μεσσίας», για ένα κορίτσι στην Πολωνία του 17ου αιώνα. Πέντε χρόνια αργότερα παρουσίασε το «When She Danced», οι χαρακτήρες του οποίου μιλούσαν πέντε διαφορετικές γλώσσες. Ακολούθησαν πολλά θεατρικά έργα και πολλά ακόμη κινηματογραφικά σενάρια μέχρι το «Rose», για μια 80χρονη γυναίκα εβραϊκής καταγωγής, η οποία καθισμένη σ’ ένα παγκάκι, στη διάρκεια αγρυπνίας για ένα νεκρό κορίτσι, αφηγείται το παρελθόν της. Με χιούμορ, εξυπνάδα και συγκίνηση, η Ρόουζ στέλνει τα δικά της μηνύματα για την εβραϊκή κοινότητα και το σημερινό Ισραήλ, κερδίζοντας -αλλά και εκνευρίζοντας σε πολλές περιπτώσεις- το παγκόσμιο θεατρόφιλο κοινό.


Λίγο πριν την ολοκλήρωση των παραστάσεων της Ολυμπίας Δουκάκη, ο Μάρτιν Σέρμαν μιλά στο «Π» για το έργο, τις παραστάσεις στην Κύπρο, αλλά και εκείνες που ακολουθούν στο Ισραήλ.

Η συγγραφή ενός μονολόγου για μια 80χρονη γυναίκα που ζει μία σειρά από σημαντικά γεγονότα τα οποία διαμόρφωσαν τον αιώνα δεν είναι εύκολο. Ποια στοιχεία δημιούργησαν το «Rose»;
Η συγγραφή ενός μονολόγου είναι ίσως το δυσκολότερο έργο που επιχείρησα ως συγγραφέας. Όλοι οι κανόνες εξαφανίζονται και βρίσκεσαι σε ένα απόλυτα άγνωστο πεδίο. Και βεβαίως το να καλύψεις έναν ολόκληρο αιώνα δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Ήθελα, όμως, να διηγηθώ την ιστορία της ευρωπαϊκής εβραϊκής εμπειρίας στον 20ο αιώνα, μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας.

Η χρησιμοποίηση αυτοβιογραφικών στοιχείων κάνει ένα κείμενο πιο αληθοφανές;
Πιστεύω πως όλα τα κείμενα, ή μάλλον, όλα τα καλά κείμενα, είναι ως ένα βαθμό αυτοβιογραφικά. Απλά, ορισμένες φορές το μοναδικό άτομο που ξέρει ποια είναι τα αυτοβιογραφικά στοιχεία είναι ο ίδιος ο συγγραφέας. Το τι κάνεις -και το τι έκανα εγώ με τη «Rose»- είναι ένα στιφάδο: ρίχνεις μέσα στοιχεία από τη δική σου ζωή, στοιχεία από τη ζωή των συγγενών και των φίλων σου, σε μία κατσαρόλα, προσθέτεις άλλες ιστορίες που έχεις ακούσει και μερικές φορές ιστορικά γεγονότα, τα αλατοπιπερώνεις με λίγη φαντασία, και ανακατεύεις.
Βεβαίως, χρησιμοποίησα γεγονότα που συνέβησαν στην οικογένειά μου, για παράδειγμα και στις δύο γιαγιάδες μου. Υπάρχουν, όμως, στιγμές στο έργο τις οποίες έζησα εγώ ο ίδιος: η επίσκεψη της Ρόουζ στο κιμπούτς στο Ισραήλ, όταν το κοινό γελά με τους χαρακτήρες που χρησιμοποιούν τη διάλεκτο των yiddish σε μια παράσταση, για παράδειγμα, την είδα εγώ να γίνεται. Τα αληθινά γεγονότα, ωστόσο, είναι άχρηστα χωρίς τη φαντασία. Και η φαντασία είναι άχρηστη χωρίς την αλήθεια.

«Η Ολυμπία Δουκάκη επί σκηνής είναι ένα πολύτιμο δώρο»

Απομένουν δύο παραστάσεις στην Κύπρο με το έργο «Rose», τις οποίες παρουσιάζει η Ολυμπία Δουκάκη με τη μορφή θεατρικού αναλογίου. Στα μέσα Απριλίου, η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός θα ταξιδέψει στο Τελ Αβίβ, όπου θα δώσει παραστάσεις με το ίδιο έργο. Έπειτα θα επιστρέψει στην Αμερική.

Λέει ο Μάρτιν Σέρμαν για το ανέβασμα του θεατρικού μονολόγου «Rose» σε Κύπρο και Ισραήλ:
«Χαίρομαι ιδιαίτερα για την παράσταση στην Κύπρο, κατ’ αρχήν γιατί θα δώσει στο κοινό την ευκαιρία να παρακολουθήσει την Ολυμπία Δουκάκη επί σκηνής. Η ερμηνεία της είναι τόσο ιδιαίτερη και η ελληνική κληρονομιά της τρέφει έντονα την εικόνα της. Είμαι επίσης ενθουσιασμένος για το ανέβασμα στο Ισραήλ. Το έργο το ίδιο παρουσιάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Ισραήλ, πριν από πολλά χρόνια, τώρα όμως το κοινό θα έχει την ευκαιρία να το παρακολουθήσει στην αγγλική γλώσσα, και βεβαίως από την ηθοποιό που δημιούργησε το ρόλο. Κάθε χώρα παραλαμβάνει ένα πολύτιμο δώρο, όταν έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει αυτή τη σπουδαία ηθοποιό».

Νομίζετε πως το κοινό που έχει έντονες απόψεις για το μεσανατολικό ζήτημα θα μετατοπιστεί παρακολουθώντας αυτό το έργο;
Νομίζω πως είναι αφελές να θεωρούμε πως ο κόσμος θα αλλάξει τις απόψεις του. Εκείνο που μπορεί να κάνει κανείς είναι να παρουσιάσει τις απόψεις του όσο πιο ευγενικά και έντονα μπορεί και να ελπίζει ότι, τουλάχιστον, ο κόσμος θα τις σκεφτεί. Προφανώς έχω έντονη άποψη για την ισραηλινή κατοχή, την οποία εκφράζω έντονα στο έργο, και την έχω εκφράσει, επίσης, σε συνεντεύξεις σε ισραηλινές εφημερίδες.

Θεωρείτε τον εαυτό σας πολιτικό συγγραφέα;
Πάντα ήμουν πολιτικός συγγραφέας, χωρίς όμως -θεωρώ- να κάνω κήρυγμα. Ούτε με διδακτικό τρόπο. Πιστεύω πως διερευνώ την πολιτική της ανθρώπινης καρδιάς, καθώς διαχειρίζεται -ανάμεσα σ’ άλλα- την πολιτική της κοινωνίας στην οποία βρίσκεται. Είναι δύσκολο, νομίζω, να αναπτύσσεις χαρακτήρες χωρίς να ασχολείσαι με την κοινωνία όπου ζουν. Είναι εξίσου δύσκολο να γράφεις για την κοινωνία χωρίς να σε απασχολούν οι χαρακτήρες της.

Ποιο είναι το επόμενο σας έργο;
Αυτή τη στιγμή αναπτύσσω ένα σενάριο που ορκίστηκα να μην συζητήσω με κανέναν. Έχω γράψει, επίσης, μία θεατρική εκδοχή ενός απίστευτου διηγήματος του Τένεσι Ουίλιαμς με τίτλο «The Roman Spring of Mrs Stone» (σ.σ. αποδόθηκε στα ελληνικά ως «Το Τέλος Μιας Αγάπης»). Έκανε πρεμιέρα -απ’ όλα τα μέρη- στο Τόκιο και ελπίζουμε να παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη την επόμενη σεζόν.

+ Η Ολυμπία Δουκάκη θα δώσει απόψε μία παράσταση με το έργο Ρόουζ στη Λευκωσία στις 20:30 στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών. Πληροφορίες τηλ. 77772717. Θα ακολουθήσει μία μοναδική παράσταση στο Θέατρο Ριάλτο της Λεμεσού αύριο, την ίδια ώρα. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΕΡΟΠΗ ΜΩΥΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΛΙΤΗΣ | ΠΑΡΑΘΥΡΟ