Δεν είναι άγνωστο το παράνομο εμπόριο έργων και δη κυπριακών αρχαιοτήτων και εκκλησιαστικής τέχνης στον διεθνή χώρο. Πολιτιστικά αγαθά που κλάπηκαν μετά το 1974 από το κατεχόμενο μέρος της Κύπρου εντοπίστηκαν κατά καιρούς σε Αμερική, Γερμανία, Ελβετία και αλλού. Ωστόσο προκάλεσε εντύπωση η αναφορά του Μιχάλη Γαβριηλίδη, στο πλαίσιο διάλεξης, ότι έργα βυζαντινής τέχνης από την Κύπρο έχουν εντοπιστεί στη μακρινή Ιαπωνία.

Ο κ. Γαβριηλίδης, υπεύθυνος του Γραφείου Καταπολέμησης Παράνομης Κατοχής και Διακίνησης Αρχαιοτήτων της Αστυνομίας, αναφερόταν στα βημόθυρα της Περιστερωνοπηγής, που εντοπίστηκαν στο ιδιωτικό Κολέγιο Τέχνης Καναζάουα και εδώ και χρόνια επιδιώκεται η επιστροφή τους. Ο κ. Γαβριηλίδης έκανε την αναφορά στο πλαίσιο διάλεξης το βράδυ της Δευτέρας, στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, με θέμα την αρχαιοκαπηλία στην Κύπρο και τις δράσεις για την πρόληψη και καταπολέμησή της.

Σε καλό δρόμο

Μιλώντας χθες στον «Π» για το συγκεκριμένο θέμα, ο κ. Γαβριηλίδης ανέφερε ότι «είμαστε σε αρκετά προχωρημένο στάδιο σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και το Τμήμα Αρχαιοτήτων» και εξέφρασε την ελπίδα σύντομα να επιτευχθεί συμφωνία με την κυβέρνηση της Ιαπωνίας, για τον επαναπατρισμό των βημοθύρων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα βημόθυρα, που προέρχονται από το μοναστήρι του Αγίου Αναστασίου στην κατεχόμενη Περιστερωνοπηγή της Μεσαορίας, εντοπίστηκαν το 1996 από την Τασούλα Χατζητοφή, τότε γενική πρόξενο της Κύπρου στη Χάγη. Έκτοτε έγιναν πολλές προσπάθειες για την επιστροφή τους τόσο από την πολιτεία και την Εκκλησία της Κύπρου όσο και από τους ίδιους τους κατοίκους της Περιστερωνοπηγής, χωρίς αποτέλεσμα.

Νομικά εμπόδια

Η περίπτωση των βημοθύρων είναι από τις δυσκολότερες στην προσπάθεια επαναπατρισμού, καθώς η εθνική νομοθεσία στην Ιαπωνία δεν υποχρεώνει τον κάτοχο ενός αντικειμένου να το επιστρέψει στον νόμιμο ιδιοκτήτη του εάν θεωρεί νομότυπη την τελευταία πράξη αγοραπωλησίας. Μάλιστα κάποια στιγμή ζητήθηκε χρηματική αποζημίωση για την επιστροφή των εν λόγω βημοθύρων.

Διπλωματική οδός

Ο κ. Γαβριηλίδης απέκλεισε το ενδεχόμενο χρηματικής καταβολής, τονίζοντας ότι ο επαναπατρισμός θα επιτευχθεί μέσω της διπλωματικής οδού.

Υπενθυμίζεται ότι προ διετίας η Ιαπωνία άνοιξε μόνιμη πρεσβεία στην Κύπρο και ο επαναπατρισμός επιδιώκεται στη βάση των καλών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Γαβριηλίδη, οι Ιάπωνες προσπαθούν να λύσουν διαδικαστικά θέματα και να εξαλείψουν κάποια εμπόδια ώστε να επιτραπεί ο επαναπατρισμός των βημοθύρων.

Σημεία της διάλεξης του κ. Γαβριηλίδη παρέθεσε χθες το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ανάμεσά τους ότι περισσότερα από 16 χιλιάδες εκκλησιαστικά έργα τέχνης, τα οποία ανάγονται στον 6ο και 5ο αιώνα, έχουν βίαια κλαπεί και πωληθεί στο εξωτερικό μετά την τουρκική εισβολή του 1974.

Φωτογραφία: Το μοναστήρι Αγίου Αναστασίου στην Περιστερωνοπηγή λεηλατήθηκε μετά το 1974.