Τέσσερις νέοι χώροι -εκ των οποίων οι τρεις είναι ξεκάθαρα αφοσιωμένοι στη σύγχρονη τέχνη- ανοίγουν τις πόρτες τους αυτό το διάστημα σε Λεμεσό και Λευκωσία. Η αρχή έγινε ήδη με την έναρξη λειτουργίας, τον περασμένο Γενάρη, του The Island Club, που διαχειρίζεται ο διεθνώς καταξιωμένος εικαστικός Χριστόδουλος Παναγιώτου. Στις 16 Μαρτίου θα ξεκινήσει τη λειτουργία του ο χώρος Party Contemporary, μια artist-run gallery, όπως την ορίζουν οι ίδιοι οι διαχειριστές της, οι εικαστικοί Ναταλί Γιαξή και Φάνος Κυριάκου. Θα ακολουθήσει η έναρξη λειτουργίας άλλων δύο χώρων μέχρι τον Απρίλη: του DriveDrive στη Λευκωσία και της Eins Gallery στη Λεμεσό.

 Και ενώ καθένας από αυτούς τους χώρους έχει τον δικό του σκοπό, δεν μπορεί να μην τους προσεγγίσει κανείς σαν «συμπληρώματα» στον υπάρχοντα εικαστικό χάρτη, ο οποίος με τη σειρά του παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα προβληματική: αφενός οι παραδοσιακές γκαλερί -όσες ακόμη επιβιώνουν σε ένα δύσκολο κοινωνικοπολιτιστικό τοπίο- δεν ικανοποιούν τη νέα γενιά καλλιτεχνών, αφετέρου οι χώροι που υπηρετούν τη σύγχρονη τέχνη συχνά αποδεικνύονται ανεπαρκείς ή αδρανείς ή αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το ολοένα διευρυνόμενο εικαστικό τοπίο. Κάποιοι από αυτούς τους χώρους έχουν ήδη κατεβάσει ρολά.

Προσθέτοντας σε αυτά το δεδομένο του πρόσφατα ανακαινισμένου κτηρίου που για έναν χρόνο τουλάχιστον θα παραμένει ως φάντασμα στην πόλη της Λευκωσίας προτού γίνει Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης [ακόμη μια παραδοξότητα από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, που μάλλον δεν εργάστηκαν παράλληλα ώστε μόλις η υποδομή ολοκληρωθεί να είναι όλα έτοιμα για τη λειτουργία του μουσείου], η δημιουργία νέων εικαστικών χώρων μπορεί να ιδωθεί και ως ανάγκη να βγει προς τα έξω -με τη μορφή υποδομών- η δυναμική και η κινητικότητα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην κοινότητα των εικαστικών.

 The Island Club

Οι λόγοι που οδηγούν τους καλλιτέχνες στην απόφαση να ανοίγουν χώρους που να διαχειρίζονται οι ίδιοι -τα λεγόμενα artist-run spaces- «ελπίζω να είναι προσωπικοί και οι ανάγκες να διαφέρουν», σημειώνει ο Χριστόδουλος Παναγιώτου. «Αποφάσισα να μεταφέρω κάποιες από τις βασικές λειτουργίες της παραγωγής μου στη Λεμεσό, και έτσι προέκυψε η ανάγκη του στούντιο, κάτι που δεν είχα επιθυμήσει ποτέ στο παρελθόν. Η ιδέα του στούντιο μού προκαλούσε πάντοτε αμηχανία καθώς προϋποθέτει μια συστηματική αντίληψη της εργασίας, κάτι που προσπαθώ να αποφύγω. Είναι λοιπόν η ίδια η απόφαση δημιουργίας του The Island Club που μου επέτρεψε τελικά να συμβιβαστώ με την ιδέα του στούντιο, και αυτό λειτουργεί προς το παρόν εξαιρετικά».

Μέχρι και αύριο, το The Island Club φιλοξενεί την έκθεση Sensationnelle Novitat [Συγκλονιστική Καινοτομία], η οποία παίρνει τον τίτλο της από το διαφημιστικό υλικό για μια σειρά από κολλοτυπίες του Μάρτιν Γκέρλαχ και παρουσιάζει έργα των πρωτοπόρων της φωτογραφίας Mάρτιν Γκέρλαχ και Ογκάουα Καζουμάσα.

«Ευελπιστώ στη διοργάνωση καλών εκθέσεων», σημειώνει λακωνικά ο Χρ. Παναγιώτου για το The Island Club, το οποίο αποτελεί έναν μη κερδοσκοπικό εκθεσιακό χώρο που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τις λειτουργίες του στούντιό του. «Το πρόγραμμα και η επιμέλεια προκύπτουν μέσα από διάλογο με τους συνεργάτες μου: την Άντρη Παναγιώτου που επέβλεψε την ανάπτυξη του πρότζεκτ, τον Άδωνη
Αρχοντίδη που διευθύνει το στούντιο, την Ντενίζ Αραούζου που μπαίνει
στην ομάδα μας σε λίγες μέρες, τον Philip Wiegard με τον οποίο
συνεργάζομαι στο Βερολίνο, όπως και με πολλούς άλλους συνεργάτες και φίλους».

Σε ερώτηση κατά πόσο προβλημάτισε τον ίδιο το γεγονός ότι συχνά τα artist-run spaces δεν έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια, ο Χρ. Παναγιώτου αναφέρει: «Δεν πιστεύω πως αυτό ισχύει. Σκέψου για παράδειγμα το Secession στη Βιέννη, το Artist Space στη Νέα Υόρκη, το Kunstnernes Hus στο Όσλο. Αλλά και να συνέβαινε αυτό που λες, δεν το θεωρώ πρόβλημα. Η διάρκεια ως έννοια είναι συχνά υπερτιμημένη. Οι ανάγκες μας αλλάζουν και εμείς οι ίδιοι είμαστε περιορισμένης διαρκείας».

+ The Island Club, Αγορά Ανεξαρτησίας 34, Λεμεσός. Ώρες λειτουργίας Τρίτη-Σάββατο 11:00-18:00. Πληροφορίες τηλ. 25252010 και the-island-club.com.



Party Contemporary

 Με τη συνάντηση του φωτογράφου Στέλιου Καλλινίκου και του ζωγράφου Πόλυ Πεσλίκα εγκαινιάζει τη λειτουργία της η Party Contemporary, μια γκαλερί που στεγάζεται σε έναν χώρο στον ιστορικό πυρήνα του Καϊμακλίου και που μέχρι τη δεκαετία του ’80 ήταν κρεοπωλείο. Η Ναταλί Γιαξή και ο Φάνος Κυριάκου ανέλαβαν τη διαχείριση της γκαλερί για να συμπληρώσουν ένα κενό που παρατήρησαν ότι υπάρχει ανάμεσα στους πολλούς χώρους που λειτουργούν σήμερα. «Υπάρχει μια κινητικότητα που αυξάνει και τον αριθμό των θεατών, αλλά μας έλειπε η έννοια της γκαλερί από εμπορικής πλευράς και το ότι κάποιος θα αναλάβει και αυτό το κομμάτι», σημειώνουν οι ίδιοι. «Εμείς θα προσκαλούμε τους καλλιτέχνες που θα εκθέτουν εδώ και προγραμματίζουμε τρεις με τέσσερις εκθέσεις κάθε χρόνο, με την παρουσίαση μικρότερων πρότζεκτ ενδιάμεσα». Σύμφωνα με τους Ν. Γιαξή και Φ. Κυριάκου, οι εμπειρίες που οι ίδιοι βιώνουν ως καλλιτέχνες και οι ελλείψεις που παρατηρούν στον χώρο είναι βοηθητικές ως προς το τι θα προσφέρουν οι ίδιοι μέσα από την γκαλερί τους. «Σε καθετί που κάνουμε σκεφτόμαστε τι θα θέλαμε εμείς ως καλλιτέχνες», εξηγεί η Ν. Γιαξή. «Δυνητικά θα μπορούσε ο χώρος να λειτουργήσει και σαν ένα σημείο συνάντησης συλλεκτών και καλλιτεχνών, κάτι που επίσης δεν υπάρχει, ειδικά σε ό,τι αφορά τη δουλειά νέων καλλιτεχνών».

Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου



+ Party Contemporary, πλατεία Αγίας Βαρβάρας, Καϊμακλί, Λευκωσία. Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη & Παρασκευή 11:00-13:00, 15:00-19:00, Σάββατο 15:00-18:00. Πληροφορίες partycontemporary@gmail.com

DriveDrive

H Ραΐσσα Αγγελή και η Νάγια Σάββα θα ανοίξουν το δικό τους artist-run space στις 23 Μαρτίου, το οποίο θα λειτουργεί σε δύο επίπεδα, αντανακλώντας τη δομή και του ίδιου του χώρου, στο κέντρο της παλιάς Λευκωσίας. Στο ένα -υπόγειο- επίπεδο θα λειτουργεί το TestDrive με πιο μικρά, πειραματικά και site specific πρότζεκτ, τα οποία θα έχουν και μικρή διάρκεια, από δύο εβδομάδες έως έναν μήνα. Η αρχή θα γίνει με δουλειά από τη Μάγια Χόταρεκ [Maya Hottarek] από την Ελβετία, η οποία εργάστηκε στο πλαίσιο ενός residency για να δημιουργήσει το έργο που θα παρουσιάσει στον χώρο. Το έργο της αργότερα θα μεταφερθεί στη «μόνιμη» έκθεση του DriveDrive, που αποτελεί και το δεύτερο επίπεδο -ισόγειο και μεσοπάτωμα- του χώρου.

Αυτή η έκθεση [με έργα από Φάνο Κυριάκου, Κωνσταντίνο Ταλιώτη, Μαρίνα Κασιανίδου, Μαρία Αντρέου, Παναγιώτη Μηνά, Μαρία Τουμάζου, Μαρίνα Ξενοφώντος και πολλούς άλλους] θα έχει διάρκεια ενός χρόνου και θα φιλοξενεί έργα καλλιτεχνών από την Κύπρο κυρίως, αλλά και το εξωτερικό. «Θέλαμε να υπάρχει μια συλλογή που θα εμπλουτίζεται και θα προσφέρει μια εικόνα για τη σύγχρονη τέχνη που παράγεται στην Κύπρο τα τελευταία δέκα χρόνια, αν και σε μεταγενέστερο στάδιο θέλουμε να προσθέσουμε και παλαιότερα έργα». Τα έργα σε αυτή την έκθεση του ενός χρόνου δεν θα προέρχονται αποκλειστικά από Κύπριους καθώς, όπως σχολιάζουν η Ρ. Αγγελή και η Ν. Σάββα, «μας ενδιαφέρει το πώς αρχίζει μέσα από τη φιλία καλλιτεχνών να κτίζεται ένα δίκτυο» έξω από τα όρια μιας χώρας.

Στο τέλος του χρόνου θα γίνει ένας κατάλογος στον οποίο θα καταγράφεται το ιστορικό εκάστου έργου, καταλήγοντας σε μια χαρτογράφηση των χώρων που υπήρξαν και υπάρχουν για να φιλοξενούν τη σύγχρονη εικαστική τέχνη. «Σαν μια μικρή αρχειοθέτηση», η έλλειψη της οποίας αποτελεί -όπως επισημαίνουν οι δύο εικαστικοί- ένα σημαντικό μειονέκτημα στη μελέτη της σύγχρονης κυπριακής τέχνης.

Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου



Εκτός από τα έργα που θα εκτίθενται και θα είναι προς πώληση, στον χώρο θα υπάρχουν μικρές εκδόσεις καλλιτεχνών. Οι δύο εικαστικοί θα επιμελούνται όλα τα πρότζεκτ που θα φιλοξενούνται στον χώρο, είτε αυτά έχουν εικαστικό είτε μουσικό χαρακτήρα, με στόχο τη δημιουργία ενός σημείου συνδιαλλαγής, συζητήσεων και ανταλλαγής απόψεων.

+ DriveDrive & TestDrive, Σαπφούς 6, Άγιος Σάββας στην παλιά Λευκωσία. Ώρες λειτουργίας Πέμπτη-Σάββατο 16:00-19:00 και με ραντεβού. Πληροφορίες τηλ. 99541997.

Eins Gallery

Η Eins Gallery αποτελεί τη νέα προσπάθεια του Τάσου Στυλιανού να συστήσει μια γκαλερί σύγχρονης τέχνης. Ο ίδιος δεν είναι καλλιτέχνης και ο χώρος του, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου, ξεκινά τη λειτουργία του σε μια χρονική συγκυρία που, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι βοηθητική σε αυτό το άνοιγμα.

Ο Τάσος Στυλιανού υπήρξε ο ιδιοκτήτης της Penindaplinena Gallery, η οποία άνοιξε το 2011 στη Λεμεσό και σύντομα απέκτησε σημαντικό εκτόπισμα στον χώρο της σύγχρονης τέχνης, όχι μόνο στη Λεμεσό, αλλά παγκύπρια. Η προσπάθεια ωστόσο δεν διήρκεσε για πολύ και, έξι μήνες μετά το κούρεμα του Μάρτη του 2013, η γκαλερί έκλεισε. «Ωστόσο, στο πίσω μέρος του μυαλού μου υπήρχε η σκέψη ότι θα εμφανιζόμουν ξανά, όταν οι συνθήκες θα ήταν καλύτερες», σημειώνει ο Τ. Στυλιανού, ο οποίος θεωρεί εν προκειμένω πως αυτή είναι μια καλή στιγμή για ένα νέο άνοιγμα. Οι λόγοι δεν είναι μόνο οικονομικοί. Έγκεινται, κατά τον ίδιο, και στην αδυναμία πολλών υφιστάμενων γκαλερί να στηρίξουν τη δυναμική που υπάρχει στον εικαστικό χώρο και η οποία, εν τέλει, προέρχεται από πρωτοβουλίες των ίδιων των καλλιτεχνών.

Η έντονη, λοιπόν, καλλιτεχνική δραστηριότητα αλλά και η οικονομική άνθηση προσφέρονται στο να δημιουργηθούν κάποιοι χώροι που θα προωθούν τους νέους καλλιτέχνες. Εξάλλου, «υπάρχει τεράστια αγορά τέχνης στην Κύπρο, αλλά επικεντρώνεται σε καλλιτέχνες της προηγούμενης γενιάς, οι οποίοι θεωρείται ότι δίνουν μεγαλύτερο κύρος στον αγοραστή», σχολιάζει, έχοντας κατά νου τη δουλειά των παραδοσιακών γκαλερί και των δημοπρασιών. «Είναι τεράστιος ο όγκος των αγορών που έχουν γίνει τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά δεν βοηθούν τους νέους καλλιτέχνες, γι’ αυτό είναι σημαντική η παρουσία και των σύγχρονων γκαλερί», εξηγεί.

Φωτογραφία: Παύλος Βρυωνίδης

Σε ό,τι αφορά τη σύγκριση μιας γκαλερί με τα artist-run spaces, «o ρόλος του γκαλερίστα είναι διαφορετικός», επισημαίνει. «Είναι ο διακινητής, ο διαχειριστής για την πώληση έργων και για την προώθηση των καλλιτεχνών».

Και καθώς η γκαλερί βρίσκεται στη Λεμεσό όπου μεγάλη αγοραστική δύναμη κατέχει η κοινότητα των Ρώσων κατοίκων της πόλης, ο Τ. Στυλιανού αναφέρει ότι «θα προσπαθήσω να προβάλω την γκαλερί και σε αυτή την κοινότητα ευελπιστώντας ότι θα προσελκύσω τουλάχιστον όσους έχουν διαφορετική αντίληψη και αισθητική για την τέχνη». Κρατά ωστόσο μικρό καλάθι.

Η Eins Gallery [ακρωνύμιο του Events in new space] θα ανοίξει με μια ομαδική έκθεση καλλιτεχνών από Κύπρο και Ελλάδα, η οποία θα προσπαθήσει να χαρτογραφήσει όσα συμβαίνουν γύρω μας στον κόσμο: τον οικονομικό και πολιτικοπολιτιστικό κατακερματισμό, τη στροφή στον εθνικισμό και στον διαχωρισμό, ρίχνοντας παράλληλα πλάγιες ματιές και στο Κυπριακό. Στην γκαλερί θα φιλοξενούνται επίσης ατομικές εκθέσεις, διεθνή πρότζεκτ, περφόρμανς, προβολές, παρουσιάσεις βιβλίων και διαλέξεων με άξονα τη σύγχρονη πολιτιστική σκηνή.

 + Εins Gallery, Θέμιδος 7-8, Λεμεσός. Πληροφορίες τηλ. 99522977.